Adalar'da fayton muamması
Her yaz gündeme gelen faytonlar bu yıl yine gündemde. Faytona koşulan atlardan her yıl en az 300 tanesi yaşamını yitiriyor. 'Kaldırılacak' açıklamasına rağmen, atlar koşturulmaya ve ölmeye devam ediyor
Yaz geldi. Adalar yine en kalabalık günlerini yaşıyor. Şehrin kalabalığından yorulan herkes soluğu Adalar’da alıyor. Ulaşım ise hala faytonlarla sağlanıyor. Ve her yıl 300’den fazla at yaşamını yitiriyor.
Hayvan hakları savunucuların tüm mücadelesine rağmen faytonlar hala çalışıyor. Atlar bütün sağlıksız koşullara rağmen koşturulmaya devam ediyor. Geçtiğimiz sene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 24 Haziran Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesi faytonların kaldırılacağını açıklamıştı. Erdoğan’ın “Atları özgürlüğüne kavuşturacağız” açıklamasının ardından İBB de, Adalar’da toplu taşımanın elektrikli araçlarla yapılması için karar aldığını açıklamıştı. Haziran 2018’de İBB tarafından yapılan açıklamada Adalar’da atlı faytonlar yerine elektrikli faytonların çalışması için proje başlatıldığı belirtilmiş ve elektrikli faytonların tanıtımı yapılmıştı. Aradan bir yıl geçti. Elektrikli faytonlardan ses seda yok. Adalarda atlı faytonlar çalışmaya, dolayısıyla atlar da ölmeye devam ediyor. Geçtiğimiz hafta TBMM Hayvan Haklarının Araştırılması Komisyonu, Adalar’da faytonlara sürülen atları inceledi. AKP Tekirdağ Milletvekili Mustafa Yel’in başkanlık ettiği heyette CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, AKP milletvekilleri Serap Yaşar, Zeynep Yıldız, Yunus Kılıç ve CHP milletvekilleri Deniz Yavuzyılmaz ve Sera Kadıgil yer aldı.
YERİNDE İNCELEME
Faytonlara sürülen atların durumunu yerinde gözlemleyen komisyon üyeleri, hem faytoncuları hem vatandaşları dinledi ve yetkililerden bilgi aldı. İncelemelerin ardından açıklamada bulunan Komisyon Başkanı Mustafa Yel, Adalar’da faytonlara koşulan atlarla ilgili büyük sorunlar ve ihlaller yaşandığını söyledi. Atların kaldıkları yerlerin, koşullarının çok sağlıksız olduğunu söyleyen Yel, “Bunun ötesinde hayvan ahırlarının üstünde insani olmayan şartlarda kalan seyisleri gördük. Hem insan haklarıyla ilgili ihlaller var hem de hayvan hakları ile ilgili ihlaller var. Dolayısıyla buralarda kalan vatandaşlarımızın hayvanlardan geçebilecek hastalıkların etkisi altında kalabileceklerini gördük. Aldığımız bilgilere göre her yıl hayvanlarda hastalıklar görülmekte ve bunlardan insanlar da etkilenmekte.” dedi.
Pek çok ihlal tespit ettiklerini belirten Yel, veteriner sağlık hizmetleri konusunda eksiklikler olduğunu ifade ederek; “Bu hayvanların da korunması barınması için onlarla ilgili bakımevi, rehabilitasyon merkezlerinin yapılmasının zorunluluk olduğunu görüyoruz.” diye konuştu.
Yel, hayvanlara yapılan kötü muameleyle ilgili aldıkları şikâyetler hakkında şunları söyledi: “Adalar’da her yıl 300 atın öldüğü iddiaları var. Yaptığımız gezi ve incelemelerde ne yazık ki bu iddiaların doğru olabileceği kanaati bizde oluştu. Burada hem Büyükşehir Belediyesi’ne hem Adalar Belediyesi’ne hem Valiliğe hem Tarım İl Müdürlüğü’ne hem de UKOME’ye düşen görevler var. Temmuz ayı sonuna kadar komisyon olarak hazırlayacağımız raporda bunu önemli bir bölüm olarak sunacağız. Adalar’da 100 yıldır bir kültür olarak özdeşleşmiş olan faytonculuğun bir sorun haline gelmiş olduğunu görüyoruz. Amacımız faytonların tamamen kaldırılması değil, şartlar düzeltildikten sonra azaltılmış sayıda faytonun bu bölgede çalışmasının turizm açısından uygun olacağını düşünüyoruz.”
Elektrikli araçlarla ulaşımın sağlanabileceğini düşündüklerini dile getiren Yel, “Hem sokak hayvanları hem de adalarda olduğu gibi ülkemizin değişik yerlerinde faytona sürülen atların da sağlıklarının iyi olabilmesi, onlara karşı kötü muamele işkence, eziyetin önlenebilmesi için mutlaka kabahatler kanununa değil Türk Ceza Kanununa atıfta bulunarak, bu şartlarda yaşamalarını sağlayan insanların da cezalandırılmasını isteyeceğimiz bazı düzenlemeler konusunda da görüşlerimiz var.” dedi.
SAYISI AZALTILACAK
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca da, Milliyet gazetesine yaptığı açıklamada atların çok kötü koşullarda yaşadıklarını belirterek, “Bazı çadır ahırlar var ve bunların kaçak olduğu söyleniyor. Bazı seyisler atlarla aynı ahırda kalıyor, orada yatıyor. Onlara neden burada kalıyorsunuz diye sorduğumuzda, ‘Ekonomik olarak başka yerde kalacak durumumuz yok’ diyorlar. Atların bir kısmında ölümcül sonuçları olabilecek hastalığın olduğu konuşuluyor. Ruam hastalığı... Bu hastalığın kan yoluyla insanlara da bulaşabileceği belirtiliyor ve orada ciddi bir de veteriner hekim eksikliği var. Bu insanımız için de risk teşkil ediyor. Ayrıca ahırların bin 200 at kapasiteli olduğu, ancak yaklaşık bin 800 atın var olduğu iddia ediliyor.” dedi.
Karaca, komisyonun çalışmalarına ilişkin şu bilgileri verdi: “Bütün tarafları dinledik. Hazırlayacağımız raporda çözüm önerilerimize de yer vereceğiz. Raporu temmuz sonunda yayımlamayı planlıyoruz. Fayton sayısının azaltılması yönünde görüşümüz oluştu. Yani belli bir güzergâhta, ulaşım aracı olarak değil de turistik tur olarak hizmet verebilecek sınırlı sayıda faytonun bulunması şeklinde... Faytonculuğu tamamen kaldırmak adanın nostaljisine uygun olmayabilir. Ayrıca bir ulaşım master planının da sadece Adalar’a özgü olarak hazırlanması, faytonlarla sağlanan ulaşımın yerine geçecek sistemin kurulması gerekiyor.”
AT HASTANESİ YOK
Adalarda atlar İSPARK tarafından yapılan ahırlarda kalıyor. Ve en fazla atın birarada yaşadığı ahırların olduğu yerde bir hayvan hastanesi yok. Hastalanan ya da yaralanan atların Avcılar’da bulunan at hastanesine gönderilmesi gerekiyor.