Aşırı hava olaylarını haberleştirme rehberi yayınlandı
Ekosfer Derneği, gazeteciler için aşırı hava olayları ve iklim değişikliğinin haberleştirilmesine dair ipuçları içeren bir rehberi Türkçeye kazandırdı. Ekosfer Derneği Kampanyalar Direktörü Özgür Gürbüz, “Bu rehberin, aşırı hava olaylarının sayısının 10 yıl içinde dört kat arttığı Türkiye’de, bu olayları haberleştirmeye çalışanların işini kolaylaştırmasını, bilimsel altyapısıyla bir referans kaynak olmasını umuyoruz” dedi
Meteoroloji Genel Müdürlüğünün hazırladığı “2023 Yılı İklim Değerlendirmesi” raporuna göre 2023 yılında ekstrem olay sayısı bin 475'e ulaşarak yeni bir rekor kırdı. Bir önceki yıl Türkiye’de görülen aşırı hava olaylarının sayısı bin 30’du. 2023 yılında en tehlikeli ekstrem olaylar yüzde 38 ile şiddetli yağış ve sel, yüzde 23 ile fırtına, yüzde 16 ile dolu, yüzde 6 ile yıldırım düşmesi, yüzde 6 ile şiddetli kar, yüzde 5 ile heyelan ve yüzde 2 ile hortum oldu. Çığ, don, orman yangını, sis ve kum fırtınası gibi aşırı olaylar toplam olayların yüzde 1'ini veya daha azını oluşturdu. İklim değişikliğinin etkilerinin her geçen gün daha fazla gözle görülür hale geldiği bugünlerde, yazılı ve görsel basında da bu konuların daha fazla haberleştirildiği görülüyor. Ekosfer Derneği de gazeteciler için aşırı hava olayları ve iklim değişikliğinin haberleştirilmesine dair ipuçları içeren bir rehberi Türkçeye kazandırdı.
KONTROL LİSTESİNE YER VERİLDİ
Prof. Dr. Murat Türkeş’in önsözünü yazdığı, “Aşırı hava olaylarını ve iklim değişikliğini haberleştirmek” adlı rehber, aşırı hava olaylarının iklim değişikliğiyle ilişkisini kurmada gazetecilere önemli ipuçları veriyor. Rehber ilk olarak hava olayının iklim değişikliği kaynaklı olup olmadığını, eğer iklim değişikliği kaynaklıysa bunun derecesini belirleme yöntemi olan “Aşırı Hava Olayı İlişkilendirme” yani iklim değişikliği ile ilişkisinin bilimsel olarak ortaya konması yöntemini açıklıyor. Rehberde kamuoyunun yoğun ilgi gösterdiği bazı aşırı hava olayları hakkında, herhangi bir bilimsel araştırma yapılmamış olsa bile rahatlıkla söylenebilecek ifadelere de yer verildi. Bu ifadeler, son zamanlarda meydana gelen aşırı hava olayları üzerine yapılan araştırmalardan ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) raporlarından elde edilen güncel bilgilere dayanılarak oluşturuldu. Rehberin diğer bölümlerinde ise her bir hava olayı türü için kolayca okunabilen bir kontrol listesine yer verildi.
“DOĞRU HABERLERE İHTİYACIMIZ VAR”
Ekosfer Derneği Kampanyalar Direktörü Özgür Gürbüz, Ekosfer’in kurulduğu ilk günden bu yana iklim iletişimi konusunda çalıştığını hatırlatarak, “Yaklaşık 200 kadar gazeteci ve gazeteci adayına verdiğimiz eğitimlerden sonra bu rehberle onlara aşırı hava olaylarını haberleştirmede izleyebilecekleri yola dair ipuçları da sağlamış olduk” dedi. Gürbüz “İklim krizinden çıkmamız için doğru haberlere her zamankinden daha fazla ihtiyacımız olduğu bir dönemdeyiz. Karşılaştığımız en zor konulardan biri de aşırı hava olaylarını iklim değişikliğiyle ilişkilendirmek. Gazeteciler için hazırladığımız bu rehberin, aşırı hava olaylarının sayısının 10 yıl içinde dört kat arttığı Türkiye’de, bu olayları haberleştirmeye çalışanların işini kolaylaştırmasını, bilimsel altyapısıyla bir referans kaynak olmasını umuyoruz” diye konuştu.
“AŞIRI YAĞIŞLAR 10 KART ARTTI”
World Weather Attribution eş kurucusu ve Londra Imperial College, Grantham İklim Değişikliği ve Çevre Enstitüsü Kıdemli Öğretim Görevlisi Dr. Friederike Otto da rehberin çevirisini yapan Ekosfer Derneği’ne teşekkür ederek şu açıklamayı yaptı: “Aşırı hava olaylarının haberleştirilmesine ilişkin rehberimizin Türkçeye çevrilmesinden büyük mutluluk duydum. Dünyanın dört bir yanındaki toplumları vuran aşırı hava olaylarını insan kaynaklı iklim değişikliğine bağlamak artık mümkün. Geçen yıl ülkemizde (İngiltere) 28 gün süren aşırı sıcaklar yaşandı. Böylesi bir sıcak hava dalgası insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle en az iki kat daha olası hale geldi. 2023 Eylül ayında Türkiye'yi sular altında bırakan aşırı yağışların iklim değişikliği nedeniyle görülme olasılığının 10 kat arttığını da biliyoruz. Bilim insanları Türkiye'yi vuran her bir hava olayı için bu tür bir ilişkilendirme çalışması yayımlayamazlar. Bu nedenle bu rehber, Türkiye'deki gazetecilerin insan kaynaklı iklim değişikliği ile ülkeyi etkileyen sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, yangınlar ve seller arasında bağlantı kurmalarına yardımcı olacaktır.”