Sonbaharda balkonda neleri nasıl yetiştirebileceğimizi, neye dikkat etmemiz gerektiğini ziraat mühendisi Fatih Güleç’e sorduk

07 Ekim 2020 - 15:08

A ⁺ A^- Yazdır

Korona virüsü ilk günlerdeki “artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” sözlerimize rağmen hayatımızda çok büyük değişiklikler yapmaya yetmedi belki ama bize balkonların ne kadar önemli olduğunu hatırlattı. Evlere kapandığımızda imdadımıza balkonlar koştu. Yeni binalardaki Fransız balkonlar yerine geniş balkonların ne kadar kıymetli olduğunu anladık.

Bu süreç aynı zamanda balkonları bir anlamda bahçeye çevirebileceğimizi de gösterdi. İlkbaharda ektiğimiz maydanoz, nane, domates, biber gibi bitkileri dalından koparıp yemenin zevkini yaşadık. Peki sonbaharda balkonlara neler ekilebilir? İşi bir bilene soralım dedik ve Farmobile.net ve esebze.com kurucusu ziraat mühendisi Fatih Güleç’le konuştuk.

• Her balkon bitki yetiştirmek için uygun mu, nasıl balkonlar gerekli?

Her balkonda ufak tefek değişikliklerle bitki yetişir. Ama gün boyu güneş gören, geniş balkonlar daha uygundur.  Özellikle cam balkonlar sera gibi düşünülebilir, doğal aydınlatması da yerindeyse burada istediğiniz bitkiyi yetiştirebilirsiniz.

• Benim balkonum güneş almıyor diyenler var mesela.  Güneş almayan balkonlarda bitki yetişir mi?

Güneşi az alan bir balkonda da gölgeyi seven bitkileri yetiştirebilirsiniz.

HAVUÇ, TURP, MARUL...

• Sonbaharda balkonlara ne ekebiliriz? Nasıl ekeriz? 

Öncelikle balkonu yetiştiricilik için düzenlemek gerekiyor. Saksıların betonla temasını, altına koyacağınız 5-10 santimlik tahta ile kesmelisiniz. Böylece saksıların soğuk almasını engellemiş olursunuz. Yeterince geniş ve büyük saksılarınız olmalı. Saksı büyüklüğünü  gözünüzün önüne orada yetiştireceğiniz bitkiyi getirip ona uygun olarak seçmelisiniz. Ve altlarını mutlaka delmeniz gerekli. Çiçekçiden alacağınız torf toprakları sebzeler için fazla gübreli gelip tohuma ve bitkiye zarar verebilir. Torfu, toprakla karıştırırsanız iyi bir saksı toprağı elde ederseniz.

Havuç, turp, marul, kıvırcık, nane, maydanoz, roka, tere sonbaharda ekilebilecek sebzelerdir. Tohumları ektikten sonra toprağın nemli kalmasına dikkat etmelisiniz.

Balkonda ilk yetiştiricilik için önerimiz aromatik bitkilerdir. Nane, maydanoz, fesleğen gibi. Bunlar yetişmesi kolay bitkilerdir. İlk yetiştiricilik için deneyim kazandırır. Aynı zamanda balkonda her mevsim yetiştirebileceğiniz bitkiler aromatik bitkilerdir. Çok soğuktan veya çok aşırı güneşte yanmasından koruduktan sonra yetişmesinde hiçbir mahsur yoktur.

• Daha önce domates yetiştirdiğimiz toprağa şimdi örneğin turp dikebilir miyiz? Toprak değişimi yapmak gerekir mi?

Toprak değişimi yapmak gerekmez. Ama aynı bitkiyi üst üste ekerseniz sürekli aynı besin elementlerini çekeceği için o topraktan verim düşüklüğü yaşamanız hatta yetiştirememeniz söz konusu olabilir. Ama domates yetiştirdiğiniz toprağı karıştırıp turp, havuç gibi farklı bitkiler ekebilirsiniz. Sadece azalan miktarlardaki besin elementlerini nitratlı gübreler kullanarak toprağınızı zenginleştirebilirsiniz.

• Sonbahar malum biraz netameli bir aydır. Ektiğimiz bitkileri nasıl koruyacağız? Özellikle çimlenme süresinde nelere dikkat etmek lazım? Sulama hangi aralıklarla yapılmalı?

Evet haklısınız. Tohumu ektiğiniz saksının üzerini naylonla kapatır ve sulamadan sulamaya açarsanız toprak sıcaklığını artışmış oluruz ve böylece tohumlar daha çabuk çıkar. Sonbaharda dikkat etmemiz gereken tek şey fideleri soğuklatmamaktır. Çok soğuk olduğu takdirde yeni fideler yanar.

Tohum çimlendikten sonra sulamayı azaltıp büyümesine izin vereceğiz. Çiçekçiden aldığınız torf toprağında yeterince gübre vardır, onu normal toprakla yarı yarıya karıştırıp kullandığınızda ilk etapta gübreye gerek kalmaz. Bunun dışında muz gibi, yumurta kabuğu gibi evsel atıkları öğütüp saksı diplerine koyduğunuzda gübreleme işlemini de tamamlamış olursunuz. 

“HİBRİT TOHUMUN SAKINCASI YOK”

• En önemlisi tohumu nereden bulacağız? İnternet videolarında yediğimiz her meyve veya sebzeden tohum çıkarıp büyütebileceğimiz gösteriliyor. Bu doğru mu? Hibrit sebzelerin tohumları sebze veriyor mu?

Yediğiniz sebze ve meyveyi üretmeniz mümkün. Farmobile Youtube hesabımda bu konuları anlatıyorum. Biberi biberin çekirdeğinden, marulu kökünden köklendirebilirsiniz. Ata tohumu dediğimiz tohumları çiftçi, köylü kökenli arkadaşlardan edinmenizde fayda var.  Hibrit tohum kullanmanın sağlık açısından hiçbir sıkıntısı yoktur. Hibrit sebzelerin tohumları da sebze verir. Hibrit tohum kısırdır demek koskoca bir şehir efsanesidir. Onun haricinde internette  belirli büyük tohum firmalarının tohumlarından sipariş ederek kullanabilirsiniz.

• Kapalı balkonda yaşanan başka bir mesele de tozlaşma olmaması, bu olmayınca fide ne kadar büyürse büyüsün ürün vermiyor, bunu nasıl sağlarız?

Kapalı balkonda yaşanan en büyük sorun tozlaşmadır. Çünkü doğada tozlaşmayı, sinekler, böcekler, arılar sağlar. Kapalı balkon tüm bunlardan uzak bir ortam olduğu için tozlaşma sorunu yaşanır. Bu en çok salatalık, kavun, karpuz gibi farklı çiçekleri olan sebzelerde daha sık görülür. Bu nedenle zaman zaman elle müdahale gerekir. Yumuşak uçlu suluboya fırçasını çiçekler üzerinde gezdirirseniz birinden aldığınız poleni diğer çiçekte döllenme için kullanabilirsiniz.

 SONBAHAR ÇİÇEKLERİ

Balkonda çiçek yetiştirmek isteyenler için sonbaharda dikilebilecek çiçeklerden bir kaçı: 

Kasımpatı (Krizantem): Beyaz, sarı ve pembe renkleri ile en fazla tercih edilen balkon çiçeklerindendir. Zahmetsiz bir bakıma sahip olan kasımpatı çiçeği güneşli veya yarı gölge ortamda tutulursa kasımpatı daha sağlıklı gelişir. Sık sık su ister. Kasımpatı fazla boy atmaz. Herhangi bir şeyle temas eden kısımları, kolayca zarar görür. Bu nedenle, büyümesi için gereken serbest alanı sunmalısınız.

Siklamen çiçeği: Işık seven bir bitki olmasına rağmen direkt olarak güneş ışığı istemez. Bitkinin yapraklarının güneş ihtiyacını karşılayabilmek için yönünü haftada bir çevirmek gerekir.

Lavanta: Ekim- kasım ayları arasında dikilen çiçeklerden biri de lavantadır. Lavanta, güneş ışığını da çok sever. Bu yüzden günde 4 - 5 saat güneş alabileceği yerlerde, kışın ise soğuk almayan bir bölgede kalmalıdır.

Nergis:  Nergis soğandan dikilerek üretilir. Kasım ayından, ocak sonuna kadar olan dönem nergis soğanı ekimi için en uygun zamandır. Şubat sonu gibi açmaya başlar. Gelişim ve çiçeklenme döneminde toprağın kurumasına izin vermeden sulamak gerekir. Aşırı sulama soğanı çürütür.

Çuha Çiçeği: Küçük saksılarda yetişebilen ve çok yıllık çiçeklerden biri olan çuha doğrudan güneş ışığına maruz kalmayacağı yerleri sever. Yazın haftada iki, kış aylarında haftada bir kere sulanması gereken çuha balkonunuzu sonbaharda renklendiren çiçeklerden biri.