Dönüşüm yaşadığınız yerden başlar
Yeldeğirmeni’nde açılan Devridaim Sürdürülebilirlik Ekonomi Enstitüsü, iklim krizi tahribatlarını önlemek ve farkındalık yaratmak için çeşitli işbirlikleri ve projeler yapıyor
Devridaim, devir daim… “Devir daim” kelimesi kendi kendine sonsuza dek çalışan makineler için kullanılıyor. “Devridaim” Alevi Bektaşi kültüründe ise ölen bir insanın ardından, “tekrar tekrar, döne döne hayat bulsun” manasında söyleniyor. Her ikisinin de anlamı dönüşüm ve yeniden hayat bulmak. Her şeyin hızlıca tüketildiği yok olduğu dünyamızda devri daimliğe ihtiyaç fazlasıyla büyük. Kadıköy Yeldeğirmeni’nde de iklim krizi tahribatlarını önlemek ve farkındalık yaratmak amacıyla kurulan bir enstitü var: Devridaim Sürdürülebilirlik Ekonomi Enstitüsü.
Yeldeğirmeni (Rasimpaşa) Başakçı sokakta geçtiğimiz Pazar günü açılışı yapılan Devridaim Sürdürülebilirlik Ekonomi Enstitüsü hem Kadıköy’de hem de farklı yerlerde iklim krizi ile derdi olanları geri dönüşüm konusunda kafa yoranları birlikte çalışmaya ve üretmeye davet ediyor. Çoğunluğu geri dönüşüm malzemeleriyle dekora edilen Devridaim Sürdürülebilirlik Ekonomi Enstitüsü’nün mütevazi yerinde kolektif alan, dükkan, cafe, toplantı odası, mikro filiz bölümleri var. Kadıköy Belediyesi ile işbirliği yapan enstitü bir odasında da sebze atığı ile çay, kahve posasından mantar üretiyor.
15 Mayıs Pazar günü alanını genişleten ve yeni işbirliklerine hazırlanan enstitünün açılışına gidip kurucularından Yasemin Uluçınar’la konuştuk.
* Devri Daim ne zaman kimler tarafından düşünüldü? Nasıl başladınız?
Devridaim Sürdürülebilirlik Ekonomi Enstitüsü, 2021 yılında farklı sektörlerde yönetici olarak faaliyet gösteren 3 sektör profesyonelinin bir araya gelmesi ile 1 yıl önce kuruldu. Çevre sorunlarını, gıda israfını kendine dert edinen bir grup arkadaş olarak “ söz değil, eylem” mottosuyla yola çıktık ve “dönüşüm muhteşem olacak” dedik. Pandemi süreci, küresel ısınmanın etkilerini son zamanlarda daha çok görmeye başlamamız, elimizi artık taşın altına koymamızı hızlandırdı ve yola koyulduk. Yaklaşık bir yıldır da tüm paydaş ve destekçilerimizle dönüşüm temalı proje içerikleri geliştiriyoruz.
“HER DAİM BİR DÖNÜŞÜM VAR”
* Devridaim ne demek ve adı neden Devridaim Enstitüsü oldu?
Topraktan gelip toprağa dönmeyi, yeniden varoluşu, sürekliliği anlatan “Devri daim” söylemi, enstitümüzü açarken bize ışık oldu. Bir yok oluşun içinde olduğumuzu düşünmüyoruz. Her daim bir dönüşüm var ve bir döngünün içindeyiz. Biz de Devridaim Enstitüsü olarak bu döngünün ”hatırlatıcı” neferi olmak istedik.
* Neyi amaçladınız? Ve yolun neresindesiniz?
Devridaim Sürdürülebilirlik Ekonomi Enstitüsü olarak, döngüsel ekonomi modelini referans aldığımız çalışmalar yürütüyor, kaynakların sınırlı olduğu bilinciyle “atık” olarak kabul edilen her malzemenin yeniden girdi olarak sürece dahil edilmesi üzerinde düşünmeyi öneriyor, adil katılım anlayışıyla kolektif üretimi hedefliyoruz. Kaynakların adil bir şekilde kullanılmasının yanında, üretim sürecine dahil edilen girdilerin niteliğinin de önemini göz ardı etmiyoruz. Bu kapsamda topluma bu kültürü ve bilinci aktarmak amacıyla çeşitli atölye çalışmaları yapıyoruz ve kolektif üretim alanları yaratıyoruz. İş birliğinin gücüne inandığımız için çeşitli sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler ve şirketlerle projeler geliştiriyoruz. Amacımız atıkların nasıl değerlendirildiğini hep birlikte görmek, öğrenmek ve deneyimlemek.
“ROMANTİZME DEĞİL, GERÇEKLİĞE İHTİYACIMIZ VAR”
* Bugünün dünyasında gıda israfını azaltmak, atıkların değerlendirilmesi ne kadar mümkün? Buna biraz romantik diyenler de oluyor.
Küçük ama etkili en önemli çözümlerden biri öncelikle, herhangi bir ürünü satın alırken gerçekten buna ihtiyacım var mı sorusunu kendine sormaktır. O aldığın ürünün yerine evinde kullanacağın alternatif ürünler ne olabilir, kendin üretebilir misin ve elindeki ürünleri nasıl dönüştürmelisin? Bunu sormalı insanlar kendilerine. Tüketime değil, dönüşüme ve yeniden üretime odaklanmalıyız bu da küçük ama etkili çözümlerle elbet mümkündür. Bunun için günlük rutinlerimizden çok basit şeylerden başlayabiliriz. Havalar ısınıyorken su tüketimimiz artmaya başladı. Dışarıya çıkarken su matarası alabiliriz yanımıza, suyumuz bittiğinde bir yerden rica ederek veya bir çeşmeden doldurabiliriz. Kahve içmek için termoslarımızı yanımızda taşıyabiliriz veya plastik/karton bardak kullanımı gerektirmeyen bir içecek tercih edebiliriz. Mutfağımızda ve banyomuzda hem sağlıklı hem de uzun ömürlü olan kabak lifi kullanabiliriz. Evde atıkları ayrıştırabiliriz. (karton, cam, plastik, gıda vb.) Bunlar için boş bir karton kutu veya çanta kullanabilirsiniz. Hepsini birden yapmanıza gerek yok birinden başlayıp onu rutine oturttuktan sonra bir diğerine geçebilirsiniz. Ev için uygun olan Bokashi Kompostu yapabilirsiniz. Bu zorlarsa çay ve kahve posalarının atıkları ile başlayabilirsiniz. Bu atıklardan isterseniz kendiniz kompost yapabilirsiniz isterseniz Devridaim dükkâna getirerek kompost alanımıza katkı sunabilirsiniz.
Yapabileceğimiz çok fazlasıyla şey var, birlikte gerçekten dönüşebiliriz ve bunun romantizmine değil, gerçekliğine ihtiyacımız var
* Kadıköy’ü seçmenizin bir nedeni var mı?
Kadıköy birlikte dönüşmeye, üretmeye çok açık bir alan. Kadıköy Belediyesi ile ortak çalışmalar yürütüyor olmamız, Kadıköylü olmamız için bir neden. Aynı zamanda mahalle ve komşuluk kültürünün hala devam ettiği, dokusunu ve tarihini koruyan Yel değirmeni’nde bulunmaktan çok memnunuz
* İlgililer sizinle nasıl iletişime geçebilir ve sizinle neler yapabilirler?
İnstagram hesabımızdan, web sitemizden, mekanımıza gelerek herkes bize ulaşabilir. Biz paylaşıma ve ortaklaşa projeler yapmaya çok açık bir ekibiz ve aslında da o sebeple bir enstitü olduk. Amacımız biraz da kolektif olarak dayanışma içinde neler yapabileceğimizi görmek.
DEVRİDAİM PROJELERİ:
Döngüsel Moda Kolektifi: Döngüsel moda; tasarım, üretim, tüketim ve tüketim sonrası süreçlerini sürdürülebilirlik üzerinden yapılandıran bir yaklaşım. Program, içeriği; deneyim aktarımını, üretim atölyelerini ve atölye çıktılarının sunumunu kapsıyor.
Atıksız Sokak: Kadıköy Belediyesi işbirliği ile başlatılan Atıksız Sokak Projesiyle pilot bölge olarak Kızıltoprak Asım Us Sokağı seçildi. Halihazırda devam eden proje kapsamında, Kadıköy Belediyesi ekipleri, 21 binada sokak sakinlerinin ayrıştırdığı, geri kazanılabilir ve evsel nitelikli atıkları topladı ve atık miktarları ölçüldü. Ölçümler sonucunda 3,5 ton plastik, kağıt, cam ve metal atık geri dönüşüme gönderildi ve 3 ton meyve, sebze atığı ile çay, kahve posası komposta dönüştürüldü.
Müze Gazhane Atıksız Sokak: Müze Gazhane içerisinde yer alan Beltur tesislerinden günlük çay kahve atıkları, Devridaim Enstitüsü ürünlerinde kullanılmak ve kompost olarak tekrar değerlendirilmek üzere toplanıyor.
Devridaim Dükkan: Devridaim Dükkanda kadın kooperatifleri işbirliğiyle kahve çuvalı, tekstil, kağıt, elektronik cihaz, çay ve kahve atıklarının döngüye dahil edilerek çeşitli ürün üretimlerinde kullanılması ve sürdürülebilir üretim sağlayan yerel üretici ürünlerinin satışı planlanıyor.
İyi Haller Döngüsü Ve Podcast: İyi haller döngüsü Youtube yayınlarında, alanında uzman kişilerle Sürdürülebilirlik çatısı altında döngüsel ekonomi, mimari ve tasarım üzerine sohbetler yapılıyor.
Devridaim Kolektif Ağ: Döngüsel ekonomi üzerine kendini geliştirmek isteyen ve bu bağlamda paylaşımlar, aktarımlar yapmak ve ağ yaratmak isteyenler için bir platform.