“Hava kirliliği tehlikeli seviyede"
Temiz Hava Hakkı Platformu’nun yayınladığı rapora göre beton santralleri Antakya’daki hava kirliliğini tehlikeli seviyelere çıkardı. Partikül madde düzeyleri, Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerlerinin 2-3 katı üzerinde!
Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP), Türk Tabipleri Birliği ve Hatay Tabip Odası’nın Antakya’da gerçekleştirdiği ölçümlerle beton santrallerinden kaynaklı toz kirliliği tespit edildi. “Görünür Tehlike Beton Santralleri ve Hava Kirliliği” adlı rapora göre 6 Şubat ve 20 Şubat 2023 depremlerinin getirdiği büyük yıkım, ikincil bir afet olarak değerlendirilebilecek boyutta ve uzun vadeli hava kirliliğine yol açtı. Depremlerden sonraki ilk bir yıl, bina yıkımları, enkaz kaldırma, taşıma ve depolama çalışmalarından kaynaklanan hava kirliliği, özellikle son bir yıldır sayıları hızla ve kontrolsüz biçimde artan hazır beton santralleri nedeni ile kronikleşti.
“LİMİT DEĞERLERİN ÜSTÜNDE”
Raporda, gerçekleştirilen ölçümler sonucunda ulusal mevzuattaki limit değerlerin ve Dünya Sağlık Örgütü kılavuz değerlerinin çok üstünde partikül madde kirliliği tespit edildiği bildirildi. 19 günlük ölçüm sonuçlarına göre PM10 ortalaması 60,1 μg/m3, PM2,5 ortalaması 41,5 μg/m3 olarak kaydedildi. Bölge halkının itirazları ve endişelerine rağmen, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından deprem illerindeki hava kalitesinin düzenli şekilde izlenmediği ve raporlanmadığı da kaydedildi.
Rapora göre 2022 yılında Türkiye’de partikül madde kirliliğinden kaynaklı ölüm sayısı en az 68 bin 440 oldu. Bu ölümlere yol açan hastalıklarda ilk beş sırada kalp-damar
hastalıkları, kronik solunum hastalıkları, kanser türleri, diyabet ve kronik böbrek yetmezliği,
solunum yolu enfeksiyonları ve tüberküloz yer alıyor. Hava kirliliği aynı zamanda anne
ve yenidoğan ölümlerine de neden olabiliyor.
NELER YAPILMALI?
Temiz Hava Hakkı Platformu, bölgede ikincil bir afet boyutuna ulaşan hava kirliliğinin ve sağlık sorunlarının ortadan kaldırılabilmesi için “Beton santrallerinden kaynaklı kirletici emisyonları için limit değerler tanımlanmalı. Beton santrallerinin çevre mevzuatına uyumu sıkı denetim altında tutulmalı ve bu santraller yerleşim alanlarından uzak noktalarda kurulmalı. Çalışanların sağlığı ve güvenliği için denetimler sıklaştırılmalı.” önerilerinde bulundu.
PM 2.5 ve PM 10 NEDİR?
Partikül madde (PM), atmosferde asılı duran küçük sıvı veya katı parçacık formundaki kirlilik olarak tanımlanıyor. PM2.5 ise 2.5 mikrometreden daha küçük partikülleri tanımlamak için kullanılıyor. 10 mikrondan küçük hava kirletici parçacık madde ise PM 10 olarak adlandırılıyor. PM 10 kömür-dizel yakılan süreçlerden, endüstriyel faaliyetlerden, trafikten ve kentlerde toza neden olan kaynaklardan ortaya çıkıyor.