İstanbullu kendi elektriğini üretmeye hazırlanıyor!
İstanbulluların kendi elektriğini kendisi üretmesi fikrinden hareketle, kentte bir ‘Yenilenebilir Enerji Kooperatifi’ kurulması için çalışmalara başlandı
İstanbul’da yurttaşların kendi enerjisini kendilerinin ürettiği ve tükettiği, yerel ve demokratik enerji üretim-tüketim modelinin işletildiği bir kooperatif kurmak için harekete geçildi. Yeşil Düşünce Derneği ve Yeryüzü Derneği’nce organize edilen ve paydaş olmayı düşünen herkesin katılımına açık olan sürecin ilk buluşması geçtiğimiz günlerde Kadıköy Belediyesi Evlendirme Dairesi Konferans Salonu’nda gerçekleşti.
‘İstanbul’da Yenilenebilir Enerji Kooperatifi Kurma Girişimi’nin bu ilk toplantısı, Yeşil Düşünce Derneği Genel Koordinatörü Sevil Turan ve Yeryüzü Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Aytaç Tolga Timur’un bilgilendirme konuşmalarıyla başladı.
Dernek olarak yaklaşık 4 yıldır yenilenebilir enerji kooperatifleri ve yurttaş temelli enerji santralleri konusunda çalıştıklarını anlatan Turan, enerjinin demokratikleşmesi, yerelleşmesi; daha adil, temiz ve ucuz bir enerji biçimi haline dönüşmesi konusunda yeni bir model olarak düşündükleri için enerji kooperatifleri konusunu önemsediklerini vurguladı. Turan, “Çünkü birbirini tanımayan insanlar şirket kurmayabilir ama kooperatifçilik doğrudan kar amacı gütmeyen bir komşuculuk hareketi” tanımını yaptı.
“İSTANBUL’UN POTANSİYELİ YÜKSEK” 
Toplantıya 100’den fazla kişinin katılmasını olumlu bulan Sevil Turan, “Birçok insan aktif olarak bu kooperatifte yer almak istiyor. Kooperatifler 7 kişiyle kuruluyor. Bu rakamın üstündeki sayı, enerji kooperatifinin kapasitesini belirliyor. Bu sözleşme gücü oranıyla bağlantılı, bu nedenle ilgi çok önemli. İstanbul’da, diğer bölgelere örnek olacak bir potansiyel var. Çünkü yoğun bir nüfus var. Ekolojik bir enerji sistemine dönüşüm için hem güneş sistemi açısından hem de çatıların durumu itibariyle potansiyeli olan bir şehir” dedi. Ortalama olarak öngörülen 200 ya da 300 kilowatt’lık bir enerji santrali olması şartıyla bir yer planladıklarını ancak bu yerin henüz belli olmadığı bilgisini veren Turan, “Bu daha ilk toplantı. Bu kadar ilgi varsa 6 aya kadar hayata geçirmiş olmayı planlıyoruz. Ama izin süreçleri biraz uzun sürüyor.” yorumunda bulundu.
“KENDİ ENERJİMİZİ KENDİMİZ ÜRETECEĞİZ”
“Burada buluşmamızın temel amacı kendi enerjimizi kendimiz üretmek istememiz” diyen Aytaç Tolga Timur da yenilenebilir enerji kooperatifi kurmak için devletin belirlediği süre hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Devlet enerji yatırımlarını özendirmek için, alım garantisi veriyor. Güneş ile enerji üreten kooperatiflere tam 10 yıl, senin ürettiğin elektriğin tamamını dolar üzerinden 13 Cent’e satın alacağım diyor. Böylece yatırımcı garantili bir işe girmiş oluyor. Hükümetin alım garantisi verdiği tarih 31 Ekim 2020. Yani şimdi üretirsek devlet ben alırım diyor. Belirlenen süreyi geçirirsek alım garantisi olmayabilir. Bu tarihe kadar bu projeyi hayata geçirmezsek işler zorlaşır. 10 yıl sonrası ise meçhul. Devlet satın almazsa özel sektöre, okullara, fabrika ya da evlere satmak gerekecek. O zaman da muhtemelen fiyat düşecek. Ama güneş enerjisinin şöyle bir güzelliği var; kurulumu 1 hafta sürüyor. Bu yüzden kooperatif kurma sürecini tamamlarsak, kurulum işin en kolay kısmı olacak.”
ÜYE SAYISI KADAR ELEKTRİK!
Timur, şöyle devam etti: “Enerji kooperatifi ile enerji şirketini ayıran en önemli fark şu; şirket yatırım yapıyor ve kapasitesini maddi imkânlarına göre kendi belirliyor. Oysa yurttaşlar kooperatif kurduğunda bunun bir üst limiti var. O da şu; herkesin Ayedaş ile yaptığı sözleşmede bir kullanım kotası var. Kooperatif kurulurken bu kota üye sayısı ile çarpılıyor ve böylece kooperatifin üretebileceği elektriğin üst limiti belli oluyor. Bu da demektir ki kuracağımız kooperatifte kaç üyemiz olursa ancak o kadar elektrik üretebiliriz…”
Önümüzdeki günlerde Avrupa yakasında bir buluşma daha yapılacağı bilgisini paylaşan Timur, katılmak isteyenlerin [email protected] adresine mail atmaları gerektiğini söyledi.
ENERJİDE BAŞKALDIRI; KOOPERATİF…
Çanakkale’de kurulan Troya Yenilenebilir Enerji Kooperatifi’nin kurucularından olan ve İstanbul’da kurulacak kooperatifin de paydaşları arasında olmayı düşünen Mahmut Boynudelik de şunları söyledi: “Enerji kooperatifleriyle, kendi tükettiğimiz enerjiyi kendimiz üreteceğiz ve doğaya zarar vermeden temiz enerji üreteceğiz. Enerji kooperatifleri modelini şu açıdan da çok önemsiyorum; bu model büyük şirketlerin enerji piyasasındaki hâkimiyetine bir alternatif ve bir başkaldırıdır. Bu kar amacı güden bir yatırım değil, biz bir enerji şirketi kurmuyoruz. Burada karlılık bir yan amaç olabilir ancak. Enerjinin demokratikleşmesiyle vatandaş yerelde ürettiğini, yerelde tüketecek. Enerji tüketicileri aynı zamanda üretici olacaklar ve gelir elde etmek için enerji tasarrufuna ve enerji verimliliğine yönelecekler.”
KAYSERİ’DE ELEKTRİK ÜRETİMİ BAŞLADI
Türkiye’de yenilenebilir enerji kooperatifi kurulabilmesi, 2 Ekim 2013 tarihli ve 28783 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ‘Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik’in 5. maddesi ile olası kılındı. Türkiye’de ilk yenilenebilir enerji kooperatifi, 2014’te Denizli’nin Tavas ilçesinde kuruldu. Diğer kooperatifler ise Afyon, Ankara, Antalya, Bursa, Çanakkale, Çorum, Denizli, Elazığ, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Mersin, Muğla ve Şanlıurfa’da bulunuyor. Türkiye’nin faaliyete geçen ilk yenilenebilir enerji kooperatifi Kayseri’de üretime başladı. Türkiye’de kurulu 27 adet Yenilenebilir Enerji Kooperatifi’nden biri olan Kayseri’deki Mobilyacılar Yenilenebilir Enerji Üretim Kooperatifi’nin 2017’de inşasına başladığı 5 MW gücündeki Güneş Enerji Santrali (GES), Eylül 2018’den beri elektrik üretiyor. Bu santral, Türkiye’nin yenilenebilir enerji üretimi kooperatiflerince faaliyete geçirilen ilk GES tesisi olma özelliği taşıyor.
(Toplantı fotoğrafları: Cihat Demirtaş)