"Kadıköy'de atıklar kapı kapı toplanıyor"
Tükettiklerimizden arta kalan ancak bir kez daha kullanılamayan atıklar Kadıköy’de çevreyi kirletmeden nerelere atılabilir. Kadıköy Belediyesi bu atıkları nasıl topluyor? Hangi atıklar geri dönüşüyor? Kadıköy Belediyesi Çevre Mühendisi Nihan Ayışık ile konuştuk.
Yaşam alanımızda tüketimlerimiz sonucu kullanılmayacak durumda olan her şey atık olarak tanımlanıyor. Bu atıklar nereye atılmalı? Hangi atık geri dönüşüyor? Bitkisel atık yağ neden toplanmalı gibi daha birçok soruyu Kadıköy Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürlüğü Çevre Mühendisi Nihan Ayışık'a sorduk. Ayışık, Kadıköy'deki atık toplama sistemi hakkında da bilgiler verdi.
-Atık derken neden bahsediyoruz? Kaç çeşit atık var?
Yaşam alanımızda tüketimlerimiz sonucu kullanılmayacak durumda olan her şeye atık deriz. Genel hatlarıyla evlerimizden çıkan atıkları şu şekilde sınıflandırabiliriz:
- evsel atıklar (çöpler)
- geri dönüştürülebilir atıklar (kağıt, karton, metal, plastik)
- cam atıklar (bunlarda geri dönüşüyor)
- atık piller
- elektronik atıklar
- bitkisel atık yağlar
- atık ilaçlar
- tekstil atıklar
- evsel nitelikli tehlikeli atıklar (boya, vernik, tutkal, kir çözücüler, leke temizleyiciler, haşere ilaçları, vb.)
KİRLETEN ÖDER
-Bu atıklar nasıl toplanıyor?
İlçemizde geri dönüştürülebilir atıklar (Kağıt, karton, plastik, metal vb.) kapıdan kapıya toplanmakta. Bu atıklar, 2000 yılından beri Kadıköy’de sokak sokak, kapı kapı toplanıyor. Fakat çevre ajansının kurulması, atık yönetim sisteminde değişiklikler yapılması, kamu ve özel sektör teşvikinin düzenli olmaması, sokak toplayıcılarının desteklenmesi vb. sebeplerle atık toplama, TAT (Toplama Ayırma Tesisleri ) firması dediğimiz Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı lisanslı toplama ayırma tesislerinin kapanmasıyla, belediyeler bu çalışmayı kendi imkanları ile yapmak durumunda kaldı. İlçemizde de aynı şekilde TAT firması kapandı. Ambalaj atıkları toplanması işi Kadıköy Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından yapılmaya başlandı. Çevre Kanunu gereğince Atık Yönetim Sistemi “Kirleten öder” prensibine dayanır. Yani atık oluşumuna sebebiyet veren, bu atıkları üreten firmalar üretim kapasiteleri ile orantılı olarak ürettikleri ürünlerin geri dönüştürülmesi ile de yükümlüdür. Bu yükümlülüklerini geri dönüştürülebilir atıkların kaynağından ayrı toplanması, taşınması ve geri dönüşüm tesislerine gönderilebilmesi için gerekli maliyeti karşılayarak öderler. Bu ödemeler artık Türkiye Çevre Ajansı'na gerçekleştirilmekte fakat buradan toplama sistemi maliyetlerini karşılama yönünde bir akış yok. Bu mali problemler, bütçesel sıkıntılar maalesef senelerdir emek harcanarak kurulmuş ve eskiden örnek gösterilen geri dönüşüm sistemlerine zarar vermekte.
-Vatandaşlar atıkları atarken nelere dikkat etmeli?
Neyin nereye atılacağı ile ilgili bir kafa karışıklığı da mevcut. Biz, toplu atık çıkan noktalar, büyük alışveriş merkezleri vb. noktalardan ziyade evsel kaynaklı ambalajları topladığımızdan evlerde bilinçli ayrıştırma yapılmalı. Doğru atıkların geri dönüşüme kazandırılması, ambalaj olmayan malzemelerin toplanmaması gerekmekte. Toplanan ambalajların içerisinde yemek artığı, çay posalarına rastlanmakta, kullanılmış peçete ya da tuvalet kağıtları bile atılıyor. Cam şişeler de ambalaj ama onların poşetlerden ziyade sokaklara dağıtılmış cam kumbaralarda ayrı toplanması gerekiyor. Kadıköy'de oldukça gelişmiş bir cam kumbara sistemimiz var. Evlerimizde özenle ayırdığımız ambalajların gittiği yerde kirlenmesini, çöpe dönüşmesini ve ayrıştırma yapan işçilere zarar vermesini istemiyorsak aşağıdaki kurallara dikkat etmeliyiz:
1- Camlarınızı lütfen cam kumbaralarına atınız, diğer atıklarınızla
karıştırmayınız.
2- Üzerinde geri dönüşüm işareti olsa dahi tek kullanımlık bardaklar, minik
jelatinler, cips, çikolata paketleri, geri dönüştürülememekte bu atıkları çöpe
atabilirsiniz.
3- Lütfen çok yağlı ve yemek bulaşıklı atıklarınızı, yemek artıklarınızı, çay
posalarınızı çöpe atınız.
4- Kullanılmış peçeteler, tuvalet kağıtları, köpükten yapılmış ürünleri çöpe atınız.
“ATIK TOPLAMA KUMBARALARI VAR”
Kadıköy’de kağıt, plastik, metal, cam atıklar, tekstil atıklar, bitkisel atık yağlar, atık piller, atık ilaçlar ve elektronik atıklar için atık toplama kumbaraları mevcut. Tüm bu atık toplama noktalarına cevre.kadikoy.bel.tr web adresinden “Atık Noktalarımız” sekmesini tıklayarak ulaşabilir, akıllı telefon uygulamamız “KB Atık Uygulamasını” indirerek harita üzerinden diledikleri atık kumbarasına yol tarifi alabilir. Ayrıca tüm atıkları belediye binamızın bahçesinde yer alan 1. Sınıf Atık Getirme Merkezi'ne getirebilirler. Bitkisel atık yağları 5 lt ve üzerinde ise adreslerinden aldırabilirler. Elektronik atıkları da adreslerinden aldırabilirler.
“TOPRAĞA SIZMA TEHLİKESİ VAR”
-Bitkisel atık yağlar neden toplanmalı?
Bitkisel atık yağ dediğimiz kızartma yağları, lavabo ve kanalizasyona döküldüğünde atık su borularında tıkanmalar ve ciddi sorunlara yol açıyor. Çöpe dökerseniz evsel atık depolama alanlarında toprağa sızma tehlikesi var. Yer altı suları ya da kanalizasyon yoluyla denizlere ulaşan bitkisel atık yağların 1 litresi 1 milyon litre suyu kirletiyor. Bu yüzden kesinlikle tüm atıklardan ayrı olarak toplanmalı. Üstelik biyodizele dönüştürülüyor yani geri dönüşümü mümkün bir atık. Evinizde diğer atıklardan ayrı olarak biriktirdiğiniz bitkisel atık yağları atık yağ bidonlarına atabilir ya da belediyenin bahçesinde bulunan 1. Sınıf Atık Getirme Merkezi'ne getirebilirsiniz. 5 Litre ve üzeri bitkisel yağları ve elektronik atıkları adresinizden aldırabilirsiniz.
-Kullanılmayacak ilaçlar ne yapılmalı?
Kesinlikle çöpe atılmamalı. Kadıköy Belediyesi olarak tüm aile sağlığı merkezlerine (38 noktaya) atık ilaç kutuları yerleştirdik. Bu noktalardaki kutulara atabilirler. Ya da belediye bahçemizdeki atık getirme merkezimize getirebilirler. Sadece evsel kaynaklı ilaçlar toplanıyor.
ATIK KUMBARALARI AKILLI UYGULAMADA
Kadıköy’de bulunan tüm atık kutularına https://cevre.kadikoy.bel.tr/ web adresinden “Atık Noktalarımız” sekmesini tıklayarak ulaşabilir, akıllı telefon uygulamamız “KB Atık Uygulamasını” indirerek harita üzerinden diledikleri atık kumbarasına yol tarifi alabilirsiniz. Atıklarla ilgili sorularınız için Atık Koordinasyon Merkezi'nin (0216) 414 38 15 numaralı telefonunu ayarabilirsiniz.