Marmara’nın müsilaj haritası çıkarıldı
Bilge Kobaş ve Can Sucuoğlu’nun hazırladığı interaktif harita, Marmara Denizi'ndeki müsilajın güncel yayılımını gösteriyor
Marmara Denizi’nde görülen müsilajla ilgili geçtiğimiz hafta temizleme çalışmaları başlatılmıştı. Bilim insanları da konuyla ilgili araştırmalarını sürdürüyor. Bilge Kobaş ve Can Sucuoğlu da müsilajın yoğunluğunu gösteren interaktif bir harita hazırladı. Harita, son günlerin sıkça tartışılan konularından biri olan Marmara Denizi'ndeki müsilajın güncel yayılımını gösteriyor.
“1729 YILINDA BELGELENDİ”
Kobaş ve Sucuoğlu’nun çeşitli kaynaklara dayandırarak verdiği bilgilerde şu noktalara dikkat çekildi: “Müsilaj oluşumu, Akdeniz'de ilk defa 1729 yılında belgelenmiş, özellikle geçtiğimiz 30 yılda artan sıklıklar da gözlenmeye devam etmiştir. Marmara Denizi'nde ise en belirgin müsilaj oluşumu 2007 yılında görüldü. 2007'deki deniz salyası birikimi, İzmit Körfezi'nden Çanakkale Boğazı'na kadar yayıldı ve bugünküne benzer bir şekilde, daha ağır sanayiden etkilenen ve akıntının Marmara Denizi'ne göre daha yavaş olduğu Körfez'de daha uzun süre ve yoğun bir şekilde kaldı. Yine de bu sene gözlenen vakanın öncekilere göre daha yoğun olduğu aşikar. Çeşitli kaynaklara göre bu da beklendik bir durum, ve birkaç parametrenin birleşimi.”
“İKİ DERECEDEN FAZLA ISINDI”
Küresel ısınmanın müsilaj yoğunluğuna ve yayılımına doğrudan etkisinin olduğu vurgulanırken şu ifadelere yer verildi: “Danovaro ve diğerlerinin 2009 yılında yayınlanan çalışması inceleme yaptıkları 60 yıl boyunca Akdeniz'de görülen iklim anomalileri ile müsilaj patlamalarının doğrudan eşleştiğini gösteriyor. MGM'nin resmi istatistiklerine bakıldığında Marmara Denizi'nin 1970-2020 yılları arasında iki dereceden fazla ısındığı görülüyor.”
YILLARIN BİRİKİMİ
Kobaş ve Sucuoğlu’nun paylaşımına göre, müsilaj oluşumuna neden olan ikinci parametre ise atık yönetimi. On yıllardır Marmara Denizi çevresindeki yerleşim alanlarının, denizi derin deşarj alanı olarak kullandığı belirtilirken konuyla ilgili şu bilgiler paylaşıldı: “Haritada nokta olarak yerlerini gördükleriniz, İstanbul'daki atık su deşarj alanları. Bu noktalar dışında denetimsiz deşarjların yapılıyor olduğu ve İstanbul dışındaki şehirlerin deşarj noktalarının bu haritada yer almadığı gerçeğini unutmamak gerek. Yeterli oranda arıtılmadan denize boşaltılan atık su, her ne kadar derinden deşarj edilse de yılların birikimi ile bu atığın etkisi yüzeyde de kendini göstermeye başlıyor. Marmara Denizi'nin dip akıntısı kuzeye, Karadeniz'e doğru. Fakat yüzey akıntısı ters yönde. Bu yüzey akıntısı deseni ve bilinen deşarj noktaları birlikte düşünüldüğünde mevcut müsilaj dağılımı anlamlı hale geliyor ve yakın gelecekte ne şekilde yayılmaya devam edeceğine dair ip uçları veriyor.”
Müsilaj verisi Sentinel-2 uydusunun 23 Mayıs ile 8 Haziran tarihleri arasında okumaları birleştirilerek elde edildi. Verileri vektör formatında indirmek de mümkün. Yazıda ayrıca konuyu takip edenler için şu not da paylaşıldı: “Eğer veride veya metinde herhangi bir hata olduğunu düşünüyorsanız bize [email protected] adresinden ulaşabilir, eklemek istediklerinizi #musilajharitasi ile twitter'dan paylaşabilirsiniz!”
Haritaya buradan ulaşabilirsiniz.