Metrobüsün rüzgârı enerjiye dönüşüyor
Kadıköylü mühendis Kerem Deveci tarafından geliştirilen ve metrobüslerin geçiş esnasında oluşturduğu rüzgârı elektrik enerjisine çeviren sistem, İskoçya’da düzenlenen Climate Launcpad’de birincilik kazandı
Kadıköylü mühendis Kerem Deveci akıllı dikey eksenli rüzgâr türbini projesini geliştirdi. Deveci’nin ortaya koyduğu bu projeyle türbinlerin üzerine konulan solar panel aracılığıyla güneş enerjisinden de faydalanılıyor aynı zamanda hava sıcaklığı, nem, rüzgâr, karbondioksit değerleri ve olası deprem şiddeti de ölçülebiliyor. Deveci, ilk olarak metrobüs istasyonlarında denenen projenin ortaya çıkışını ve ilerde nereye evirileceğini anlattı.
DOĞAL RÜZGAR ENERJİYE DÖNÜŞÜYOR
Böyle bir çalışmayı yapmaya nasıl karar verdiniz?
Viyana Teknik Üniversitesi’nde eğitim hayatıma başladım ama son sene Türkiye’ye kesin dönüş yaptım. Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Kültür Üniversitesi’ne devam ettim, evim ile okul arası metrobüs kullanıyordum ve gidiş geliş 3 saat yolda geçiyordu. Düşünecek çok vaktim vardı aslında. Metrobüste seyahat ederken araçların yarattığı rüzgârı fark ettim ve “bu rüzgârı ben kullanırım” dedim. Sonrasında patent evraklarını hazırlayıp, prototip üretimini gerçekleştirdim.
Projenin içeriğinden bahseder misiniz? Bu çalışma ne gibi faydalar sağlayacak?
Projemiz karayolları, metrobüs ve bunlara benzer ulaşım hatları, yüksek katlı konutlar dâhil şehrin tüm imkânlarını kullanarak yerleştireceğimiz solar panel destekli. Hibrit dikey eksenli rüzgâr türbini ile hem taşıtların oluşturduğu hem de doğal rüzgârları kullanarak enerji üretirken, aynı zamanda üzerine yerleştireceğimiz sensörler ve IoT platformu ile şehir içi sıcaklık, nem, rüzgâr, karbondioksit ölçümü yapabileceğiz. Projemiz, yaptığı ölçümlerle karbon ayak izi haritasını çıkartıp şehrin konforunu sağlarken, deprem izleme istasyonuyla da olası İstanbul depreminin tahminlerine bilgi sağlayarak şehrin güvenliğine katkıda bulunmuş olacak. Üreteceğimiz enerjiden yaptığımız ölçümlere, şehre kazandırdığımız her bilgi ve datayı paylaşacağız. İsteyen herkes geliştireceğimiz mobil uygulamadan bilgilere ulaşabilecek ve anlık olarak takip edebilecek.
PROJEYE YOĞUN İLGİ
Proje şu an ne aşamada?
Mercedes- Benz Türk StartUp yarışmasında teknoloji alanında birincilik ödülünü kazandık. Özellikle teknik alanda böylesine hayranlık uyandırıcı bir firma tarafından bu ödülün kazanılması bizi çok mutlu etti. Silikon Vadisi’nde referans gösterildi, Forbes, World Economic Forum, Cheddar, 9gag, reddit gibi her alandan sosyal sayfalarda paylaşıldı. Bu saydıklarımın yanında neredeyse her kıtadan sosyal hesapta ve haber kaynağına konu oldu. Dünyanın en ünlü Facebook içerik üreticilerinden Nas Daily bir bölümünü bize ayırdı. Hollanda, Almanya, Fransa başta olmak üzere birçok yatırımcıyla görüşüyoruz. 44 farklı ülkeden katılımcının olacağı dünyanın en büyük iklim yarışması olan Climate Launcpad’de ülkemizi İskoçya’da temsil ettik ve birincilik ile döndük. İngiltere Hükümeti bizimle iletişime geçti ve süreçlerine dahil ettiler. Solarİmpülse Foundation bizi kendi bünyelerine 1000 Efektif Çözümden biri olarak davet etti ve şu an onların üyesiyiz. Global alanda beklemediğimiz bir ilgi ve alakaya ulaştık, umarım sonucunda güzel ülkemizi hak ettiği gibi bilim ve teknik ile yurtdışında temsil edebileceğiz ve gelecekte bütün yollarda ENLIL’i görebileceğiz.
“2 HANENİN İHTİYACINI KARŞILAYABİLİR”
İstanbul’da bu tarz projeler elektrik tüketimini ve tasarrufunu ne ölçüde etkiler?
İnternet ortamında “20 bin evin elektrik ihtiyacını karşılayabileceği”ne dair haberler çıktı. Bu bizim tarafımızdan verilen bir rakam değil. Bir gazeteci arkadaşın “Bütün metrobüs hattına döşenmesi halinde ne olur?” sorusundan yola çıkarak kendince yaptığı bir hesaplama. Maalesef insanlar tek türbinin bu kadar enerji üreteceğini zannetmiş. Ama türbin sayısını artırarak bu rakamlara ulaşmak mümkün. Üretilen elektrik, müşterinin isteğine göre kullanılacak. Şebekeye verebilir, aydınlatma direklerinde kullanabiliriz veya gelecekte otoyolda giden araçları şarj edebiliriz. Bir adet türbinin, bakanlığın verdiği verilere göre iki haneye yetecek enerji ihtiyacını karşılamasını hedefliyoruz. Karayollarına entegre edeceğimiz türbinlerin sayısı ile bu rakamlar belirlenecektir. Saha testlerimizi tamamladık ve yeni prototipimizi geliştirdik, onu da yakında paylaşacağız.
Sizin gibi projesi olan ama hayata geçiremeyenlere neler söylemek istersiniz?
Her şeyden önce, olumsuz konuşanlara kulak asmamak gerek. En yakınlar bile kırıcı sözler söyleyebilir. İkinci olarak; yatırımcı veya mevki sahibi insanların olumsuz söylemleri ve yaklaşımları. Bu kişiler daha saldırgan ve cesaret kırıcı olabiliyor. Anlamadığımız, anlamamakta ısrar ettiğimiz şey şu: Yanımdaki arkadaşım başarılı olursa beni yukarıya çeker... Batarsa beni de aşağıya sürükler. Paylaşmaktan korkuyoruz. Biri bizim önümüze geçecek diye korkuyoruz. Bilgiden korkuyoruz. Başkalarının başarısızlıklarıyla mutlu olan bir topluluk var.
Bizim çok güzel değerlerimiz var; Canan Dağdeviren, Oktay Sinanoğlu, Aziz Sancar ve daha niceleri… Bu insanlar ne diyor bir bakmak gerek. Aslında “Fikri hür, vicdani hür, irfanı hür” olmak gerek, gerisi bir şekilde geliyor.