“Soframızda zehir var”
Greenpeace Akdeniz’in “Soframızdaki Tehlike: Pestisit” raporuna göre, market ve pazarlarda satılan domates, salatalık ve biber örneklerinde kullanılması yasak pestisit tespit edildi
Greenpeace Akdeniz’in, gıda mühendisi Dr. Bülent Şık ile 90 adet domates, salatalık ve biber örneğini inceleyerek hazırladığı “Soframızdaki Tehlike: Pestisit” raporunda çarpıcı bilgiler yer alıyor. Raporda 2019 yılı Ağustos, Ekim ve Kasım aylarında İstanbul’da faaliyet gösteren beş büyük market ve bir semt pazarından alınan 30’ar adet domates, yeşil biber ve salatalık olmak üzere toplam 90 örnek incelendi. Gıda örneklerinde 620 farklı çeşit pestisit kalıntısı incelendi, pestisit analizleri konusunda uluslararası akreditasyona sahip bir laboratuvarda analizler yapıldı.
YÜZDE 15’İNDE YASAK PESTİSİT
Raporda yer alan bilgilere göre, sofralarda en çok tüketilen 90 adet domates, yeşil biber ve salatalık örneklerinin yüzde 15,6’sında (yaklaşık 14’ünde) ürünlerde kullanılması yasak pestisit kalıntısı tespit edildi. Ağustos ayında alınarak incelenen domates, yeşil biber ve hıyar örneklerinde tespit edilen pestisit sayısı toplamda 56 iken, bu sayının sebzelerin yetiştikleri mevsim dışında alınıp incelenen örneklerde arttığı görüldü. Ekim ayında sayının neredeyse iki katına (96) ve kasım ayında ise yaklaşık üç katına (139) çıktığı tespit edildi.
MARKETLERDE DAHA FAZLA
Raporda dikkat çeken başka bir sonuç da marketlerden alınan örneklerin pestisit kalıntıları açısından pazarlardan alınan örneklere kıyasla yüzde 14 farkla daha fazla risk içerdiği oldu. Domates, hıyar ve yeşil biber örneklerinin yarısı (45 adet) semt pazarından, diğer yarısı (45 adet) ise en yaygın pazar ağına sahip beş büyük marketten alındı.
“HORMONOL SİSTEME ZARAR VERİYOR”
Raporda, gıdalar yoluyla alınan bazı pestisitlerin insan vücudunda üretilen doğal hormonların fonksiyonlarını taklit ederek hormonal sistemin işleyişine zarar verdiğine dikkat çekildi. Raporda ayrıca şu bilgilere yer verildi: Hormonal sistem bozucu olduğuna dair güçlü̈ bilimsel kanıtların bulunduğu 31 adet pestisit dikkate alınarak değerlendirme gerçekleştirildi. Yapılan analizlerde domates örneklerinde tespit edilen 30 farklı pestisitten 9 adeti PAN tarafından hazırlanan yayında hormonal sistem bozucu pestisit olarak nitelendiriliyor. 90 örneğin yarısında (yüzde 52) hormonal sistem üzerinde etkili bir ya da birden fazla sayıda pestisit kalıntısı tespit edildi.”
Raporda öne çıkan diğer bilgiler ise şu şekilde:
-90 örneğin yarısında (yüzde 49) sucul canlılar, arılar, algler ve faydalı böcekler açısından çok zararlı olan pestisitlerin kalıntısı tespit edildi.
-90 adet gıda ürününün yaklaşık yarısının (yüzde 42) doğal hayatta biyolojik birikime neden olan, toksik etkisi çok uzun süre kalıcı pestisit kalıntısı içerdiği belirlendi.
-90 örneğin üçte birinde (yüzde 33,3) pestisit uygulayıcıları açısından sorun teşkil eden pestisit kalıntıları tespit edildi.
“ÇÖZÜM EKOLOJİK TARIM”
İncelemenin sonuçlarını değerlendiren Greenpeace Akdeniz Gıda ve Tarım Proje Sorumlusu Berkan Özyer şöyle konuştu: “Soframızda zehir var. Yasaklanan, piyasadan toplanması ve kullanılmaması gereken kimyasal maddeleri çocuklarımıza ve sevdiklerimize yediriyoruz. Mutfağımızın en temel malzemelerine yönelik yaptığımız bu analizin sonuçları acilen harekete geçilmesi gerektiğini gösteriyor. Zehirli kimyasal kullanmadan, ithal girdiye bağımlı olmadan sofralarımızda temiz ve sağlıklı gıda tüketebilmeliyiz. Bunun yolu da Greenpeace olarak savunduğumuz ‘ekolojik tarım’ modelinden geçiyor. Bu modelin uygulanması ve denetimin sağlanması için güçlü tarım politikalarına ihtiyaç var. Ekolojik tarım modeliyle hem çiftçileri pestisit çıkmazından kurtarabilir hem de sağlıklı gıdaya erişim sağlayabiliriz. Çiftçilerin emeklerinin karşılığını alabilmesi de burada kilit bir öneme sahip. Üretici ve tüketicilerin doğrudan buluşması, tedarik zincirinin kısalması gerekiyor. Bunun da yolu düzenli olarak denetlenen üretici pazarlarından geçiyor.”
“KULLANIMI 7 KAT ARTTI”
Pestisitler genellikle endüstriyel tarımda, ürüne zarar veren böcekleri, yabancı otları, mantar gibi hastalıkları uzak tutmak veya yok etmek amacıyla kullanılan sentetik kimyasallar olarak biliniyor.
Rapora göre, dünyada pestisit kullanım miktarı 3 milyon ton civarında. Türkiye’de ise 1979 yılı ile 2018 yılları arasında pestisit kullanımı yedi kat artış göstererek 59 bin tona ulaşmış. Toplam pestisit miktarının yüzde 40’ı Antalya, Manisa, Adana, Mersin ve Aydın illerinde kullanılıyor. Türkiye’de hektar başına pestisit kullanımı 2 kilogram olarak belirtiliyor. 2011 yılında yapılan bir çalışmaya göre, Avrupa’da hektar başına 13 kilo ile en fazla pestisit kullanan ülke olan Hollanda’ya kıyasla Antalya’daki pestisit kullanımının hektar başına 26 kilogram ile Hollanda’nın iki katı olduğu belirlendi. Pestisit kullanılmasının bebek ve çocuklar başta olmak üzere insan sağlığı için ciddi riskler oluşturduğu, biyoçeşitlilik kaybına, toprak ve su varlıklarında kimyasal kirlilik sorunlarına yol açtığı belirtiliyor.