Temiz su var mı?
Bugün biraz kendisine yaptığım haksızlıkla ilgili bir konu, sudan bahsedeceğim. Daha güncel ifadeyle, temiz sudan…
20 senedir İstanbul’da oturuyorum. Gerçekten de bu şehrin bir büyüsü var ancak, ben bu kente aşık olanlardan değilim. Aramızda her zaman bir çekişme var, bana verdikleri ve aldıkları arasında gidip geliyoruz. Bazı günler etrafıma bakıyorum, sürekli bana sundukları ve benim onda gördüklerim çok sıradanlaşmış, birbirimizi fark edemiyoruz.
Bugün biraz kendisine yaptığım haksızlıkla ilgili bir konu, sudan bahsedeceğim. Daha güncel ifadeyle, temiz sudan…
İstanbul’da fark edemediğim sıradanlık semt isimleriyle ilgili. Ortaçeşme, Kazlıçeşme, Çatalçeşme, Ayrılıkçeşme, Söğütlüçeşme diye uzayan birçok semt ismi var burada. Bu isimlerin çeşme ile bitmesi bir gerçekten kaynaklanmış. Evet, anlaşıldığı ve bazılarımızın bildiği üzere İstanbul, çeşmeleriyle ve çeşmelerinden akan yeraltı sularıyla ünlü bir kent(miş). Yıllar yılı her noktasından çıkan yeraltı suları için yapılan çeşmelerden faydalanılmış zira, oldukça fazla yağış alan ve bu aldığı yağışı doğaya bin bir türlü geri veren bir kent(miş).
Yıllar içinde, bu yeraltı sularını sunan çeşmelerin yerini, plastik büyük damacanalarda bir çok yerde bulunan sucular aldı. Yer altı kaynağının karşılığı şimdi bu damacanalar ve onlar artık bizim için temiz su demek…
Dünyada su çok ciddi bir konu, her ne kadar bizler enerji kaynağı, iletişim diye başlıkları sıralıyor olsak da, insan yaşamak için temelde nefes almaya, beslenmeye ve suya ihtiyaç duyuyor. Susuz kalmamız durumunda, hayati fonksiyonlarımıza doğrudan ve geri dönüşümsüz zarar veriyoruz. Bu haliyle yıllardır, dünyanın yüzde 75’ini kaplayan su için, kullanılabilir ve temiz su yöntemleri üzerine, koruma, ayrıştırma ve kaynak bularak kullanıma açma yolları üzerinde çalışılıyor.
Kanada’da bulunan Safe Drinking Water Foundation-(Güvenli İçilebilir Su Vakfı) adlı bir sosyal kuruluş, suya yönelik operasyonel bilgilendirme ve hak arama faaliyetleriyle bugün dikkatimi çekti.
Kuruluş, toplumların güvenli temiz su kullanımı ile ilgili haklarının korunması üzerine doğrudan çalışma yapıyor. Hakların, kanunlarla bağlayıcı olması ve uygulanmaya alınması için sivil inisiyatif olarak devreye giriyor.
Bunun yanında eğitim setleri ile okullarda güvenli içilebilir su konularında operasyonel eğitim veriyor. Bu eğitimleri çevrimiçi ve sınav sistemli yapıyor.
7 başlıkta verilen eğitimlerin detayları şöyle sıralanıyor.
-Operasyon Su Damlası: Eğitimi alan öğrencilerin, Kanada İçilebilir Su Kalitesi standartlarına uygun olarak, kendi bölgelerindeki suları test etme ve sonuçları karşılaştırma imkanı yakalamaları amaçlanıyor.
-Operasyon Su Kirliliği: Öğrencilere, su kirliliği hakkında bilgi almalarını sağlayan ve kendilerinin bu kirliliğin önüne geçmek için neler yapabileceklerini anlatan bir eğitim programı sunuluyor.
-Operasyon Su Biyolojisi: Öğrencilere klor, kloramin, amonyak, demir ve biyolojik olarak çevreye uyumlu su işleme modelleri hakkında eğitim veriliyor.
-Operasyon Sağlıklı Su: Öğrencilere, içilebilir su ile ilinti olarak oluşacak sağlık problemleri ve etkileri üzerine, rehberlik hizmeti veriliyor.
-Operasyon Su Akışı: Öğrencilere çapraz ve karşılaştırılabilir bilgilerle, içilebilir su konularını çevreleyen başlıkları daha iyi anlamaları için eğitim programı uygulanıyor.
-Operasyon Suyun Ruhu: Yerli kültürü ve perspektifiyle, içilebilir su konusunda bilinçlendirme çalışması uygulanıyor. Bu bir ülkede aborjin kültürü, bir diğer ülkede kızılderili kültürü, bir diğer ülkede ise amazon kültürü olarak eğitime yansıyor.
-Operasyon Suyun Toplumsal Ayakizleri: Öğrencilere, toplumlarının her bir litre içilebilir su için, ne kadar kaynak suyu tükettikleri konusunda hesap yöntemleri öğretiliyor.
Okullara sponsorlar vasıtasıyla eğitim setleri yollanıyor. Setlerdeki eğitimler tamamlandıktan sonra öğrenciler, vakfın testlerine girerek sınavlarını tamamlıyorlar.
Bu bilinçlendirme ve hak arama faaliyetinde, çocuk yaşta eğitim değeri göz önüne alınıyor, deneyimlerle konular yansıtılıyor, bireye küçük yaştan itibaren değer veriliyor. Hal böyleyken çalışmanın ruhu kolaylıkla yakalanıyor.
www.safewater.org
Sercan DUYGAN