Agatha Christie: Acı Kahve
Usta yazar ve şairlerin eserlerinden küçük alıntılara yer verdiğimiz “Edebiyat Hayatından Hatırlamalar” köşesi bu hafta polisiye roman yazarı Agatha Christie ile devam ediyor
AGATHA CHRISTIE (15 Eylül 1890- 12 Ocak 1976)
Dünyanın en tanınmış polisiye romanları yazarı olan Agatha Miller, İngiltere'nin Torquay şehrinde 15 Eylül 1890'da doğdu. Babası Frederick Alvah Miller’i küçük yaştayken kaybetti. Annesi tarafından evde eğitilen yazar, küçük yaşta öyküler yazmaya başladı. 16 yaşında şan öğrenimi görmek üzere Paris’e gitti, kısa sürede bundan vazgeçti. 1914 yılında Kraliyet Hava Kuvvetleri'nden Archibald Christie ile evlendi.
Christie'nin 1920'de yayımlanan ilk kitabı “Ölüm Sessiz Geldi”, aynı zamanda meşhur kahramanı Belçikalı Dedektif Hercule Poirot'nun da yer aldığı ilk eseridir. Yazın dünyasının bilinen en ünlü karakterlerinden biri olan Hercule Poirot'yu yaratan Christie, bu kahramanını 33 romanı ve birçok kısa hikâyesinde kullandı. Yazar aynı zamanda edebiyatta ilk kadın dedektif Miss Marple’ın da yaratıcısıdır. Miss Marple'ı 1930 yılında yazdığı “Ölüm Çığlığı” adlı romanıyla okurlarına tanıttı. Her iki kahramanın da serüvenleri televizyon dizisi veya film oldu.
Yarım yüzyılı aşkın süren yazarlık hayatında, 80 roman ve kısa hikâyelerden oluşan kitap yazan Christie, bir düzineden fazla oyuna imza attı. Mary Westmacott takma adıyla altı tane de aşk romanı yazan yazar 12 Ocak 1976'da yaşamını kaybetti.
“Polisiye Edebiyatın Kraliçesi” unvanını kazanan Agatha Christie’nin Altın Kitaplar tarafından yayımlanan Acı Kahve romanından kısa bir bölümü paylaşıyoruz.
ACI KAHVE
Hercule Poirot, Whitehall Mansions'daki küçük fakat insanı dinlendiren dairesinde kahvaltı ediyordu. Tatlı çörekle kakao nefisti. Alışkanlıklarından çoğu zaman şaşmazdı; fakat o sabah uşağı George'dan bir fincan kakao daha istedi. Bir yandan da kahvaltı masasındaki gazeteye göz atıyordu.
Her zamanki titizliğiyle, işi biten zarfları düzgünce üst üste koydu. Hepsi, dostu Hastings'in yıllar önce doğum gününde verdiği kılıç biçimindeki mektup açacağıyla muntazam olarak açılmıştı. İkinci bir zarf yığını, George'dan atmasını isteyeceği, gereksiz şeylerden oluşmaktaydı. Üçüncü desteyse, cevap vermesi gereken, en azından aldığını bildireceği mektupları içeriyordu. Bunlarla kahvaltıdan sonra ilgilenecekti, ancak kesinlikle saat ondan önce değil. Poirot işlere sabahın daha erken vaktinde başlamanın profesyonelliğe aykırı olduğuna inanırdı. Oysa bir davayla ilgilendiğinde... O zaman durum değişirdi tabii. Bir seferinde Hastings'le şafaktan önce…
Hayır, geçmişe dalmanın sırası değildi. Ah, o mutlu günler. “Muhteşem Dörtlü” diye bilinen uluslararası bir suç örgütünü başarıyla çözdükleri son işlerinin ardından Hastings Arjantin'deki çiftliğine ve karısına dönmüştü. Eski dostu Hastings çiftlikle ilgili bir iş için geçici olarak Londra'daydı. Gel gör ki, bir olayı çözmek için yeniden beraber çalışmaları olası görünmüyordu. Hercule Poirot'nun 1934 Mayısının o güzelim bahar sabahında yaşadığı huzursuzluğun nedeni bu muydu yoksa? Emekliydi gerçi ama karşısına ilginç bir dava geldiğinde, ara sıra bu emekliliği bir yana bıraktığı olurdu. Keşke, fikirlerini ve teorilerini sınayacak Hastings'le birlikte yine iz peşinde olabilseydi. Ne var ki, son birkaç aydır mesleki ilgisini çekecek bir olaya rastlamamıştı. Artık hayal güçleri geniş suçlular kalmamış mıydı ne? Hercule Poirot çözmeye tenezzül etmeyeceği, alçakça, vahşice işlenmiş cinayetlerle hırsızlık vakaları mı duyacaktı sadece?
George'un sessizce yanına gelip kakao vermesiyle düşünceleri yarıda kesildi. Buna sevindi ama yalnızca nefis tadına bayıldığı için değil. Parkta gezintinin ardından Mayfair'i takiben tek başına öğle yemeği yiyeceği Soho'daki restorana kadar yapacağı yürüyüş dışında ilginç bir şey gözükmeyen günü bir süre daha ertelemesini sağladığı için de memnun olmuştu. Yemeğe pateyle başlar, ardından sade bir bonne femme, sonra da…
George'un çekilmeyip ona bir şeyler söylediğini farketti. Kusursuz bir uşak ve tipik İngiliz olan George uzun zamandır yanında çalışıyordu. Poirot'nun bir uşakta aradığı tüm özelliklere sahipti. Meraklı değildi ve fikirlerini nadiren dile getirirdi. Aynı zamanda İngiliz aristokrasisi hakkında bilgi küpüydü. Dahası, ünlü dedektifin kendisi gibi tam bir düzen hastasıydı. Poirot bir defasında ona, “Pantolonlarımı çok iyi ütülüyorsun, George,” demişti. “Fakat hayal gücün sıfır.” Nasıl olsa hayal gücü Hercule Poirot'da fazlasıyla mevcuttu. İyi pantolon ütülemek ise ender bulunan bir meziyetti. Evet, yanında George olduğu için gerçekten şanslıydı.
“... ve bu sabah onu arayacağınızı söyledim, efendim,” diyordu George.
“Bağışla, sevgili George. Aklım başka yerdeydi. Birisi telefon mu etti, dedin?”
“Evet, efendim. Siz dün gece Bayan Oliver'la tiyatrodayken. Dönüşünüzden önce yattım ve o saatte not bırakmayı uygun görmedim.”
“Arayan kimdi?” diye sordu Poirot.
“Beyefendi adının Sir Claud Amory olduğunu söyledi, efendim. Bıraktığı telefon numarası Surrey'de bir yere ait olmalı. Çok hassas bir konuymuş. Karşınıza çıkan kişiye adınızı vermemenizi Sir Claud'un kendisiyle konuşmakta ısrar etmenizi istedi.”
“Teşekkür ederim, George. Numarayı çalışma masama bırak. Bu sabahki Times'ı okuduktan sonra Sir Claud'u arayacağım. Konu ne kadar hassas da olsa, telefon etmek için henüz erken.”
George eğilip selam vererek yanından ayrıldı. Poirot kakaosunu yavaş yavaş bitirdikten sonra, gazetesini alıp balkona çıktı.
Birkaç dakika sonra, gazete bir kenara bırakılmıştı. Uluslararası haberler her zamanki gibi iç sıkıcıydı. Hitler denen o korkunç adam Alman mahkemelerini Nazi partisinin kuklalarına çevirmiş, faşistler Bulgaristan'da iktidarı ele geçirmiş ve en kötüsü de, Poirot'nun ülkesi Belçika'da, Mons yakınlarında bir madendeki patlamada kırk iki işçi ölmüştü. Yurt haberleri kısmen daha iyiydi. Yetkililerin karşı çıkmasına rağmen, kadın tenisçilerin Wimbledon'da o yaz şortla maçlara çıkmalarına izin verilmişti. Poirot'nun yaşıtları, hatta daha gençler ölme çağına dayandıklarından, ölüm ilanlarını okumak da ruhunu karartıyordu.
Poirot şezlongda arkasına yaslanıp ayaklarını pufa koydu. Sir Claud Amory? Bu isim ona hiç de yabancı gelmiyordu. Mutlaka bir yerde duymuştu. Evet, bu Sir Claud Amory bir alanda oldukça tanınmış birisiydi. Ama hangi alanda? Politikacı mıydı? Avukat mı? Devlet görevlisi mi? Sir Claud Amory. Amory.
Balkon sabah güneşini cepheden alıyordu. Poirot için şimdiden çok sıcaktı hava. Güneşten çok hoşlanmadığı için, birazdan daha da rahatsız olacaktı. Daha fazla dayanamayacağımı hissedince, içeri girip Kim Kimdir kitabına bir bakayım, diye düşündü. Sir Claud tahmin ettiği gibi tanınmış bir simaysa, o kitapta adı geçiyordu mutlaka. Değilse... Ufak tefek dedektif kendi kendine omuz silkti. Hercule Poirot'nun kendini beğenmişliği iflah olmazlık düzeyindeydi. Sir Claud'a ancak önemli bir unvanı varsa ilgi göstermeyi peşinen kafasına koymuştu. Sir Claud'un adı, kendi öz geçmişinin de yer aldığı Kim Kimdir'de geçiyorsa, ilgisine belki o zaman şayan olabilirdi.
Poirot aniden çıkan esinti yüzünden ve merakının da etkisiyle içeri girince ilk işi kütüphaneye koşup, sırtında altın harflerle Kim Kimdir yazan, kalın, kırmızı ciltli kitabı almak oldu. Aradığı ismi bulup yüksek sesle okudu.
Sir Claud (Herbert): 1927'de şövalye ilan edildi. 24 Kasım 1878'de doğdu. 1907'de Helen Graham (1929'da öldü) ile evlendi. Eğitimi: Weymouth Lisesi; King's College. Londra. Fizik Araştırma Uzmanı, GEÇ Laboratuvarları, 1905; RAE Famborough (Radyo Bölümü), 1916; Hava Araştırmaları Kurumu, Swanage. 1921; partiküllerin hızlarını artırmak ve doğrusal ilerleyen dalga hızlandırıcı konularında yeni prensipler ortaya koydu, 1924. Fizik Cemiyeti'nin Monroe Madalyası'yla onurlandırıldı. Yayınları: Bilim dergilerinde makaleleri yayınlandı. Adres: Abbot's Cleve, Market Cleve kasabası, Surrey. Tel: Market Cleve 314. Kulüp: Athenaeum.
“Ah, evet,” diye mırıldandı Poirot. “Şu ünlü fizikçi.” Birkaç ay önce, ortalığa dökülmeleri hükümet açısından sakıncalı bazı kayıp belgeleri bulduğunda, Majesteleri Kral'ın kabinesinden bir bakanla sohbet ediyordu. Bakan güvenlik önlemlerinin genel olarak yetersizliğinden yakınmıştı. “Mesela, Sir Claud Amory'nin üzerinde çalıştığı şey, gelecekteki savaşlar için büyük önem taşıyor. Ne yazık ki, kendisinin ve buluşunun emniyet altında olacağı laboratuvar ortamında çalışmayı reddederek, şehir dışındaki evinde çalışmakta ısrar ediyor. Korkunç.”
Poirot Kim Kimdir'i rafa koydu. “Yoksa Sir Claud, Hercule Poirot'nun yorgun, yaşlı bir bekçi köpeği olmasını mı isteyecek? Savaşla ilgili icatlar, gizli silahlar... Hayır, bunlar bana göre değil. Eğer Sir Claud...”
George'un yan odada çalan telefonu açtığını işitti. Bir dakika sonra uşak kapıdaydı. “Yine Sir Claud Amory arıyor, efendim.”
Poirot telefona gitti. “Alo? Ben Hercule Poirot.”
“Poirot? Şahsen tanışmadık, fakat ortak dostlarımız var. Adım, Amory. Claud Amory…”
“Adınızı işitmiştim, Sir Claud.”
“Bakın, Poirot. Şeytani bir sorunla karşı karşıyayım. Daha doğrusu, öyle tahmin ediyorum. Emin değilim. Atomun patlatılmasın) sağlayacak bir yöntem üzerinde çalışmaktayım. Ayrıntılara girmeyeceğim, ancak Savunma Bakanlığı bu projeye büyük önem veriyor. Her şey tamam. Yeni ve öldürücü bir bombanın nasıl yapılacağını belirledim. Ev halkından birinin bu formülü çalmaya teşebbüs edeceği yolunda ciddi kuşkularım var. Şimdilik başka açıklama yapmam imkânsız. Konuğum olarak hafta sonu Abbot's Cleve'e gelirseniz, beni çok sevindirirsiniz. Formülü Londra'ya götürüp, adını vereceğim Bakanlık görevlisine teslim etmenizi rica ediyorum. Bu işi Bakanlığın kuryesine vermememin nedenleri var. Bilim camiası dışında, başkalarının işine burnunu sokmayan, fakat zeki biri olması lazım...”
Karşıdaki aynada saçsız, yumurtaya benzeyen kafasına ve özenle şekil vermiş olduğu bıyığına bakan Hercule Poirot, uzun meslek hayatı boyunca kimsenin onu "başkalarının işine burnunu sokmayan" biri olarak tanımlamadığını, kendisinin de kendini öyle görmediğini düşündü. Fakat şehir dışında bir hafta sonu ve saygın bir bilim adamıyla tanışmak hiç fena görünmüyordu. Böylece sadece cebinde ne olduğunu bilmediği, fakat ölümcül bir formülü taşıyarak hükümete de şükranlarını göstermiş olacaktı.
Poirot, “Davetinizi seve seve kabul ediyorum, sevgili Sir 'Claud,” diye adamın konuşmasını kesti. “Sizce sakıncası yoksa, cumartesi öğleden sonra orada olmak isterim. Pazartesi sabahı da, emanet edeceğiniz şey her ne ise onunla birlikte Londra'ya dönerim. Sizinle tanışmak için sabırsızlanıyorum.”
Poirot olayı ilginç bulmuştu. Yabancı ajanlar Sir Claud'un formülünün peşinde olabilirlerdi. Ama ev halkından biri gerçekten de... Neyse ne, hafta sonu bazı şeyler ortaya çıkacaktı nasıl olsa.
(Syf 5-11)