İstanbul'da kadın işsizlerin oranı artıyor
BETAM ve İPA’nın iş birliğiyle hazırlanan “İstanbul İşgücü Piyasası: Yapısal Özellikler ve Sorunlar” araştırma raporuna göre, yükseköğrenim diplomalı kadın işsizlerin toplam işsizler içindeki payı yüzde 42,8’e ulaştı
İBB iştiraki İSPER (İstanbul Personel A.Ş.) İBB Bölgesel İstihdam Ofisleri tarafından düzenlenen “İstanbul’da Gündem İstihdam ve İşsizlik” konulu toplantı İstanbul Kongre Merkezi’nde gerçekleşti. Toplantıda BETAM (Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi) ve İstanbul Planlama Ajansı (İPA) işbirliğiyle hazırlanan “İstanbul İşgücü Piyasası: Yapısal Özellikler ve Sorunlar” araştırma raporu kamuoyuyla paylaşıldı.
Araştırmaya göre, 2021 yılında İstanbul’da yaklaşık 12 milyon 200 bin çalışabilir nüfus var. Bu rakamın yaklaşık 5 milyon 930 bini lise altı, 3 milyon 150 bini lise ve 3 milyon 120 bini de yükseköğretim düzeyinde olduğu tahmin ediliyor. İstanbul Planlama Ajansı’nın sahada 10 bin 83 kişiyle birebir görüşerek yaptığı araştırmaya göre 2021 yılında uzun süreli işsizlerin toplam işsizler içindeki payı yüzde 43 olarak kayıtlara geçti.
YÜZDE 42,8’E ULAŞTI
Raporda, ülke genelinde yükseköğrenim diplomalı işsizlerin toplam işsizler içindeki payının kadınlarda hızla arttığına dikkat çekildi. İstanbul’da yüksek eğitime sahip iş arayan erkeklerin toplam işsizler içindeki payı 2014’te yüzde 15,3’ten 2020’de yüzde 20,7’ye yükselirken, yükseköğrenim diplomalı kadın işsizlerin toplam işsizler içindeki payı, 2014’te yüzde 32,3’ten yıllar içinde adım adım yükselerek 2020’de yüzde 42,8’e ulaştı.
Raporda, genç kuşak kadınlarda eğitim düzeyinin hızla yükseldiğine dikkat çekilirken şu görüşlere yer verildi: “İPA anketi, İstanbul çalışabilir nüfus içinde orta yaş (30-49) yüksek eğitimli kadınların payını yüzde 22,2, yüksek eğitimli genç kadınların (15-29) payını ise yüzde 46,3 olarak tahmin etmektedir. Bu paylar erkeklerde sırasıyla yüzde 24,6 ve yüzde 36,5’tir. İstanbullu genç kuşakta yüksek eğitimli kadınlar, erkeklerin uzak ara önüne geçti. Bir yandan bu olumlu gelişme yaşanırken diğer yandan iş arayan yüksek eğitimli kadınların iş bulmaları zaman içinde giderek güçleşmektedir. Bu güçlüğün çözümüne öncelik verilmesi gereken yapısal bir soruna dönüştüğü açıktır.”
GENÇ İŞSİZLİĞİN YÜKSELİŞİ
Rapora göre İstanbul’da genç işsizlik oranı da yükseldi. Bu oran erkeklerde yüzde 22,8 olurken; kadınlarda ise yüzde 30’a dayandı. İşgücüne katılım oranı bir yıl içinde erkeklerde yüzde 77,1’den yüzde 71,9’a gerilerken; kadınlarda bu oran yüzde 37,6’dan yüzde 33,6’a geriledi.
Son yıllarda İstanbul’da genç işsizlik oranının ülke geneline kıyasla daha yüksek olduğu belirtilirken şu veriler paylaşıldı: “2019 yılında işsizlikte meydana gelen ani yükseliş ile birlikte genç işsizlik, Türkiye’de hızla yükselerek erkeklerde yüzde 22,5’e kadınlarda (yüzde 30,6’ya) ulaştı. Pandemi şokunun yaşandığı 2020’de ise genç işsizlikte İstanbul, ülke genelinden adeta bir kopuş yaşandı. Türkiye genelinde genç işsizlik oranı kadınlarda yüzde 30,6’dan 30,3’e gerilerken erkeklerde hemen hiç değişmemiştir: yüzde 22,5 ve 22,6. Buna karşılık İstanbul’da genç kadın işsizlik oranı yüzde 29,2’den 29,9’a, genç erkeklerde yüzde ise 22,1’den 22,8’e yükseldi. Bu olgular İstanbul’da genç işsizliğinin bazı yapısal etkenlerle hızlı bir artış sürecine girdiğine işaret etmektedir.”
UZUN SÜRELİ İŞSİZLİK ARTIYOR
Uluslararası Çalışma Örgütü bir yıl ve daha uzun süredir iş arayanları “uzun süreli işsizler” olarak adlandırıyor. Rapora göre erkek işsizlerde uzun süreli işsizlerin payı, uzun süre yüzde 17 civarında seyrettikten sonra 2020’de yüzde 19,2’ye yükseldi. Kadınlarda zaten daha yüksek olan uzun süreli işsizlik payı, uzun süre yüzde 22 civarında seyrettikten sonra 2019’da yani pandemi öncesinde yüzde 24’e yükseldi. 2020’de ise büyük bir sıçrama yaparak yüzde 29,4’e ulaştı.
RAPORDA ÖNE ÇIKAN VERİLER ŞÖYLE
- İstanbul’da ortalama eğitim süresi yaklaşık 11 yıla ulaştı.
-İstanbul çalışabilir nüfusun yüzde 25,6’sı yükseköğretim mezunu; yüzde 25,9’u lise mezunu; yüzde 48,6’sı lise altı mezun.
-15-29 yaş kuşağında yüksek eğitimlilerin payı kadınlarda yüzde 46,3, erkeklerde yüzde 36,5. Yüksek eğitimde genç nüfusta kadınlar erkekleri açık ara geride bıraktı.
-Yüksek eğitimde genç nüfusta kadınlar erkekleri açık ara geride bıraktı. Genç kadınlar erkeklere kıyasla daha eğitimli ama aynı zamanda, yukarıda gösterildiği gibi, işsiz olma ihtimalleri daha yüksek oldu.
-İstanbul’da çalışanların yüzde 17,8'i işinden memnun değil. İşten memnuniyetsizlik erkeklerde yüzde 19,1, kadınlarda ise yüzde 14,5. İşten memnuniyetsizliğin en yaygın nedeni gelir düşüklüğü: yüzde 63,4.
-İstanbul’da kadın işgücünün yüzde 46’sı iş ararken eve yakın olması koşulunu önemli görüyor.
-İstanbul’da işini kaybedenlerin yüzde 68'i işsizlik ödeneğinden mahrum kalıyor. İşsizlerin ise sadece yüzde 6,5’i işsizlik ödeneğinden yararlanabiliyor.
-2021’de SGK kaydı olmadan çalışan sayısı 950 bin civarında olduğu olarak tahmin ediliyor. Bunların sadece 22 bini yani yüzde 2,3 oranı kayıtlı bir iş arıyor.