Milyonlarca genç geleceğini belirleyecek
YKS bu yıl 17-18 Haziran tarihlerinde üç oturum şeklinde düzenlenecek. Peki üniversite mezunları iş bulabiliyor mu? TÜİK’in verilerine göre 2021’de yüzde 44,4 olan yükseköğretim net okullaşma oranı, 2022’de yüzde 44,7'ye yükseldi. Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı (NEET) 2022 yılında yüzde 24,2 oldu
Her yıl olduğu gibi bu yıl da milyonlarca genç üniversiteye girebilmek için ter dökecek. Geçtiğimiz yıl baraj uygulamasının kaldırılmasıyla birlikte rekor sayıda bir katılımın gerçekleştiği YKS bu yıl 17-18 Haziran tarihlerinde üç oturum şeklinde düzenlenecek. İlk oturum Temel Yeterlilik Testi (TYT) 17 Haziran’da diğer iki oturum ise 18 Haziran’da gerçekleştirilecek. ÖSYM tarafından yapılacak sınavlara 3 milyon 527 bin 463 aday başvuru yaptı.
YKS'nin 17 Haziran saat 10.15'te yapılacak birinci oturumu TYT, 165 dakika sürecek. Sınavda adaylara Türkçe, Sosyal Bilimler, Temel Matematik ve Fen Bilimleri'nden 120 soru yöneltilecek. Sınavın ikinci oturumu Alan Yeterlilik Testi (AYT) ise 18 Haziran saat 10.15'te başlayacak ve 180 dakika sürecek. AYT'de adaylara Türk Dili ve Edebiyatı, Sosyal Bilimler-1, Sosyal Bilimler-2, Matematik ve Fen Bilimleri testlerinden oluşan 160 soruluk kitapçık verilecek. Üçüncü oturum Yabancı Dil Testi (YDT) ise aynı gün saat 15.45'te başlayacak. Almanca, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça dillerinde yapılacak 120 dakikalık sınavda, adaylara başvuruda bulundukları yabancı dile ait soru kitapçığı verilecek. Adaylar, TYT ve AYT için saat 10.00'dan sonra, YDT için 15.30'dan sonra sınav binalarına alınmayacak. YKS adaylarının sınava gelirken sınava giriş ve fotoğraflı geçerli kimlik belgelerini yanlarında bulundurmaları gerekiyor.
DEPREMZEDELERE EK KONTENJAN
Yükseköğretim Kurulu (YÖK), Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen öğrencilere yönelik bu yıl yeni uygulama yapacak. Bu kapsamda, depremden etkilenen illerde ikamet eden adaylara, kendi şehirlerindeki üniversitelere yerleşirken genel kontenjanda herhangi bir eksiltmeye gitmeden yüzde 25 ek kontenjan ayrıldı. Vakıf üniversitelerindeki her bir programa 2547 sayılı Kanun'da öngörülen yüzde 15 burslu öğrenci okutulması yükümlülüğü kapsam dışında olmak üzere ve çift diploma programları hariç depremzede YKS adayları için 1'er kontenjan ayrılacak. Merkezi yerleştirmede ayrılan bu kontenjana kayıt olunması durumunda, kayıt yapılan kontenjan kadar ek yerleştirme sırasında söz konusu programa üniversitenin tercihi de alınarak indirimli veya ücretli kontenjan eklenecek.
KADINLARA ÖZEL KONTENJAN
Bunun yanında 1 Ocak 2023 itibarıyla 34 yaşını tamamlamış kadınlara yönelik YKS için özel bir uygulama hayata geçirilecek. Bu kapsamda, devlet üniversitelerinin merkezi yerleştirmeyle öğrenci alan ön lisans ve lisans programlarında "34 yaş üstü kadınlar kontenjanı" ayrıldı. Bu haktan daha önce herhangi bir lisans programından mezun olmayan kadınlar yararlanacak. Daha önce bir ön lisans programından mezun olanlar ise sadece lisans programları için ayrılan kontenjanları tercih edebilecek.
OKULLAŞMA ORANI YÜKSELDİ
TÜİK’in mayıs ayında açıkladığı verilere göre Türkiye'de 2020-2021 öğretim yılında yüzde 44,4 olan yükseköğretim net okullaşma oranı, 2021-2022 öğretim yılında yüzde 44,7'ye yükseldi. Yükseköğretim net okullaşma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerde bu oran yüzde 40,5'ten yüzde 40,3'e düşerken kadınlarda yüzde 48,5'ten yüzde 49,2'ye yükseldi.
Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre gençlerde işgücüne katılma oranı, 2021 yılında yüzde 41,7 iken 2022 yılında yüzde 43,8 olarak gerçekleşti. Genç erkeklerde işgücüne katılma oranı 2021 yılında yüzde 53,1 olurken, 2022 yılında yüzde 56,2, genç kadınlarda ise bu oran yüzde 29,7’den yüzde 31’e yükseldi. 2021 yılında yüzde 22,6 olan gençlerde işsizlik oranı ise 2022 yılında yüzde 19,4’e düştü. Genç erkeklerde işsizlik oranı 2021 yılında yüzde 19,4 iken 2022 yılında yüzde 16,4, genç kadınlarda ise bu oran 2021 yılında yüzde 28,7 iken 2022 yılında yüzde 25,2 oldu.
HİZMET SEKTÖRÜ BİRİNCİ SIRADA
Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı (NEET) 2021 yılında yüzde 24,7 iken 2022 yılında yüzde 24,2 oldu. 2022 verileri ne eğitimde ne istihdamda olan genç nüfusun eğitim düzeyine bakıldığında birinci sırada yüzde 79,5’le okur-yazar olmayanlar yer alıyor. Ancak ikinci sırada yüzde 33 ile üniversite mezunları, üçüncü sıradaysa yüzde 27,8 ile meslek veya teknik lise mezunları bulunuyor. Genç nüfusun istihdamı sektörlere göre incelendiğinde, istihdam edilen gençlerin 2022 yılında yüzde 15,1'inin tarım sektöründe, yüzde 31,4'ünün sanayi sektöründe, yüzde 53,5'inin ise hizmet sektöründe yer aldığı görüldü.
GENÇLER MEMNUN MU?
Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerden genel sağlık durumundan memnun olduğunu belirtenlerin oranı 2021 yılında yüzde 69,3 iken 2022 yılında yüzde 69,2 oldu. Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre 2022 yılında 18 ve daha yukarı yaştaki bireylerden kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 49,7 iken kendini orta seviyede mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 34,5, kendini mutsuz hissettiğini belirtenlerin oranı ise yüzde15,9 oldu. Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre 2022 yılında 18-24 yaş grubundaki genç nüfus içinde kendini mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 47,9 oldu. Kendini orta seviyede mutlu hissettiğini belirtenlerin oranı yüzde 36,4, kendini mutsuz hissettiğini belirtenlerin oranı ise yüzde 15,7 olarak kaydedildi.
NEET NEDİR?
Son yıllarda çok sık duyduğumuz “Ne Eğitimde Ne İstihdamda” (NEET) kavramının karşılığı nedir? NEET, eğitim almayan, çalışmayan ve iş arayışında da olmayan gençler için oluşturulmuş bir kavram olarak biliniyor. Bu gençler genellikle ailelerinin evlerinde yaşıyorlar, ekonomik olarak ailelerine bağlı oldukları gibi sosyalleşmek için de çok fazla fırsat bulamıyorlar. NEET ilk defa, İngiltere’de 1980’li yılların sonunda değişen işsizlik hesaplamaları ile 16-17 yaşlarında olup, okumayan ve de işsiz de sayılmayan gençlerin oluşmasıyla ortaya çıktı. NEET kavramı 1990’lı yıllarda ilk defa İngiltere’de kullanılsa da pek çok ülkede hızlıca benimsendi. Araştırmalar, NEET olarak geçirilen süre arttıkça iş bulma ihtimalinin azaldığına veya çalışma hayatına girildiğinde daha düşük ücretler alınabildiğine dikkat çekiyor.