Öğrenciler İstanbul'da "barınamıyor"
İstanbul'da binlerce öğrenci, kira ve yaşam maliyetlerinin artması nedeniyle zorlu bir eğitim hayatı sürdürmeye çalışıyor. "Barınamıyoruz Hareketi'nin raporuna göre “İstanbul'da yatak başına 59 öğrenci düşüyor ve 400 bin öğrenci KYK borçları nedeniyle icralık”. Barınma sorununun muhataplarıyla konuştuk
Gün geçtikçe derinleşen ekonomik kriz, Türkiye'nin en kalabalık şehri İstanbul'da yaşayan binlerce öğrenciyi derinden etkiliyor. İstanbul'un yüksek kira oranları ve yaşam maliyetleri, öğrencileri barınma sorunlarıyla baş başa bırakıyor. Endeksa verilerine göre, öğrencilerin en çok bulunduğu 10 il arasında en yüksek ortalama kira değeri 17 bin 742 TL ile 13 devlet üniversitesi bulunan İstanbul’da. İstanbul Planlama Ajansı’nın eylül ayı verileri üzerinden gerçekleştirdiği “Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Maliyeti Araştırması”na göre ise özel yurtta kalan bir üniversite öğrencisinin yaşam maliyeti sadece bir sene içerisinde yüzde 184,46’ya yakın bir artış gösterdi. Hesaplamaya göre geçen sene özel yurtta kalan öğrencinin aylık yaşam maliyeti 5 bin 127 TL iken yüzde 184,46 artışla 14 bin 583 TL’ye yükselerek asgari ücretin üzerine çıktı. Üç kişilik bir evdeyse bir öğrencinin aylık maliyeti geçen sene 5 bin 357 TL iken bir yıl içerisinde yüzde 134’lük artışla asgari ücretin de üstüne çıkarak 12 bin 535 TL’ye yükseldi. Araştırmaya göre; 2022-2023 eğitim öğretim döneminde özel yurtta kalan bir öğrencinin barınma harcaması aylık 3 bin 300 TL iken, bu rakam bu dönemde 10 bin 360 TL’ye çıktı. 2 kişiyle birlikte kiralık evde oturan bir öğrencinin barınma harcaması ise geçen yıl bin 900 TL iken bu yıl 6 bin 250 TL’ye yükseldi.
“YATAK BAŞINA 59 KİŞİ DÜŞÜYOR”
Barınma sorunu devam ederken öğrenciler de sorunlarını ve taleplerini yetkililere ulaştırmaya çalışıyor. Pandemiyle birlikte patlak veren konut krizinden sonra farklı okullardan öğrencilerin kurduğu Barınamıyoruz Hareketi de geçtiğimiz günlerde hazırladıkları raporu Gençlik ve Spor Bakanlığı'na sundu. Yerel ve ulusal basın, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın verileri ile öğrenci şikayetlerinin değerlendirilmesiyle hazırlanan raporda şu bilgiler paylaşıldı.
-Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın verilerine göre kredi alan öğrenci sayısına dair ilk veri, burs verilerinden farklı olarak 2002'den başlıyor. 2002'deki burs ödemesinin miktarı 45 lira, aynı yıl asgari ücret ise 184 Lira.
-2021'de 734 bin 239 olan yurt kapasitesi 2022'de 850 bine yükseltildi.
-YÖK verilerine göre İstanbul’da yükseköğretimde eğitim gören öğrenci sayısı toplam 1 milyon 453 bin 543. Yine 2022 verilerine göre İstanbul’daki 21 devlet yurdunun 12 bin 488’i kız ve 12 bin 163’ü erkek öğrenci olmak üzere toplam yurt kapasitesi 24 bin 651. Yani İstanbul’da yatak başına 59 öğrenci düşüyor.
TALEPLER NELER?
Raporda ayrıca 400 bin öğrencinin KYK kredi borçları nedeniyle icralık olduğu paylaşılırken, özel yurtlarda ve apartlarda kalan öğrenciler için barınma bursu, öğrenci evleri için ise kira ve fatura desteği sağlaması talep edildi. Mecliste barınma komisyonun kurulması da ifade edilirken, öğrenci yurtlarının koşullarının da iyileştirilmesi ve yeni yurtlar yapılması talepleri sıralandı.
ÖĞRENCİLER ANLATIYOR
Peki İstanbul’da yaşamını sürdürmeye çalışan milyonlarca öğrenci fahiş kiralar ve gün geçtikçe yükselen enflasyon karşısında eğitim hayatına nasıl devam ediyor? Hem Barınamıyoruz Hareketi’nin üyeleri olan hem de İstanbul’da üniversite eğitimlerine devam eden Dilan Tekin ve Demir Karabacak ile konuştuk.
İSTANBUL İÇİ GÖÇ
Yıldız Teknik Üniversitesi’nde eğitimine devam eden Demir Karabacak, İstanbul’da geçirdiği altı yıllık zamanın büyük bir kısmını barınma sorununu gidermek için harcamış. Fiyatı uygun bir kiralık daire ya da oda bulabilmek için İstanbul’un farklı semtlerinde yaşayan Karabacak, İstanbul’daki konut sorununun kendisini nasıl etkilediğini şöyle anlattı: “Şu an Üsküdar’da eski bir evde yaşıyorum ancak borçla kiramı ödeyebiliyorum. Bu da hem günlük rutinimi hem de eğitim hayatımı etkiliyor. Kirayı ödeyebilmek için başta beslenme olmak üzere birçok şeyden ödün veriyoruz. Ya da sosyalleşebileceğimiz ya da eğlenebileceğimiz etkinliklere gidemiyoruz. İstanbul’da yaşayan bir öğrencinin çalışmadan hayatına devam edemeyeceği bir noktaya geldik. Alt gelirli bir öğrencinin kısa zamanlı çalışması da artık yetmiyor. Tabii bir de deprem gerçeği var. Birçoğumuz ev bulsak bile bunlar depreme dayanıklı evler olmuyor maalesef. Bunun dışında eğitimini yarıda bırakan ya da İstanbul’daki eğitimine devam edebilmek için ücra semtlere taşınan arkadaşlarımız var. Biz de sadece onlardan biriyiz.”
“İSTANBUL’DAN KOVULUYORUZ”
Marmara Üniversitesi öğrencisi olan Dilan Tekin de İstanbul’daki kira artışları nedeniyle bir şekilde zorla göçe maruz kalmış binlerce öğrenciden biri. Evinin kirasını ödeyebilmek için çalıştığı gün sayısını artırdığını söyleyen Tekin, hayatının büyük bir kısmını işgal eden barınma meselesini şöyle anlattı: “2018’de İstanbul’a geldiğimde bana yurt çıkmıştı ancak yurt binası Florya’daydı. Okulum Kadıköy’de olduğu için çok uzak gelmişti bana ve ben de eve çıkmaya karar verdim. Üsküdar’da bir evin kiler olarak kullanılabileceği bir odaya yerleştim. Ancak ertesi yıl arkadaşlarımla başka bir eve taşınmaya karar verdim ve ev aramaya başladım. Kadıköy'de baktığımızda evler ödeyebileceğimiz fiyatlarda değildi. Yavaş yavaş Ataşehir’e, Maltepe'ye ve Pendik’a kadar gittik. Ataşehir’de Yenisahra'da bir ev bulduk sonunda. Ancak evin depreme dayanıklı olduğunu söyleyemem. Bir ev bulmuş olsak bile deprem ile ilgili kaygılarımız devam ediyor. ‘Ben hayatımı İstanbul'da kurmak istiyorum’ diyordum. Eğer yaşadığım ev yıkılırsa en fazla bir yılım var. Bir yıl sonra benim evim olmayacak. Staja başladığımda iyi bir maaş alacak olsam bile bu kiraları karşılamam mümkün değil. İstanbul'dan kovulmuş gibi de hissediyorum. Yani biz teker teker kovuluyoruz aslında.”