''Haydarpaşa hâlâ yanıyor''
4 yıl önceki yangında ciddi hasar gören Haydarpaşa Garı’nın çatısı, hâlâ onarılamadı.
Gökçe Uygun
(Eylem fotoğrafları: Berivan Tanrıverdi)
“ I. grup korunması gerekli kültür varlığı” ve “kentsel ve tarihi sit alanı” olarak tescil edilen Haydarpaşa Garı’nın çatısı bundan 4 yıl önce, 28 Kasım 2010 tarihinde tamamen yandı. Yangının 4. yılında biraraya gelen Haydarpaşa Garı’nın savunucuları, hem bir basın toplantısı hem de bir eylem gerçekleştirdi. ‘Haydarpaşa Dayanışması’ adı altında biraraya gelen kurum ve kuruluşlar adına eş sekreterliği yürüten KESK’e bağlı Birleşik Taşımacılık İşçileri Sendikası (BTS) ve TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, gar ve çevresine yönelik kapalı kapılar ardında, toplumdan gizlenerek yürütülmekte olan projeleri basınla paylaşmak, projelere ilişkin görüş ve önerilerini aktarmak için 27 Kasım Perşembe günü Karaköy’deki binasında bir toplantı düzenledi. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Sami Yılmaztürk, “Haydarpaşa’nın çatısı 4 yıl önce yakıldı, o yangın hâlâl sürüyor. Garın adım adım sessizleştirilmeye çalışıldığını görüyoruz” yorumunu yaptı. Haydarpaşa’ya ilişkin 2003’ten bu yana gündeme getirilen projelere dair bir sunum yapan Mimarlar Odası İstanbul Şubesi ÇED Danışma Kurulu Sekreteri Mücella Yapıcı ise, “Bu yağma projelerine geçit vermedik, vermeyeceğiz” dedi. BTS 1 No’lu Şube Başkanı Mithat Ercan, “Asıl tüm demiryollarında yangın var. Haydarpaşa da bunun bir simgesi” derken, Haydarpaşa Dayanışması aktivistlerinden, emekli makinist Tugay Kartal ise garın çatısına kafeterya projesine atfen “Garımıza çatıdan girmeye çalışan hırsızların, ayakkabı kutularına buradan zırnık çıkmaz” ifadesini kullandı.
MEŞALELERLE YÜRÜDÜLER
Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması, 28 Kasım Cuma akşamı da Kadıköy İskelesi’nden gara meşaleli bir yürüyüş düzenledi. CHP İstanbul Milletvekili Kadir Gökmen Öğüt ve Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu’nun da katıldığı yürüyüşte, “Haydarpaşa trensiz ve vapursuz kalmayacak”, "O tren bu gara gelecek" pankartları açıldı, “ Haydarpaşa gardır gar kalacak”, “Yağma yok direniş var” sloganları atıldı. Validebağ Gönüllüleri, Yoğurtçu Parkı Forumu, Kadıköy Kent Dayanışması, Maltepe Forumu, Cevizli Tekel Dayanışması'nın da destek verdiği yürüyüş, “Haydarpaşa gardır gar kalacak” yazılı çelengin, gar giriş kapısına bırakılmasıyla sona erdi. Gar merdivenlerinde, ortak basın açıklamasını okuyan Mücella Yapıcı, “Haydarpaşa Garı ve çevresi, asli işlevlerinden, trenlerinden ve vapurlarından, halktan kopartarak kasıtlı bir yalnızlığa ve bakımsızlığa mahkûm edilmeye çalışılıyor. Bu konudaki bütün uyarılarımıza, savcılıklara yapılan suç duyurularımıza ve kamuoyunun yoğun ilgisine rağmen neredeyse kasıtlı olarak gerçekleştirilen özensiz ve bakımsızlık sonucunda Haydarpaşa Garı 28 Kasım 2010 günü dünyanın gözü önünde, bir dizi tedbirsizlik, özensizlik sorumsuzluk ve ihmal sonucu yandı, çok ciddi hasar aldı. Tüm toplumun canını yakan yangın sonucunda gerekli yasal soruşturmanın yapılması ve suçluların cezalandırması beklenirken; toplumsal tepkiler nedeniyle bugüne kadar gerçekleştirilemeyen ancak ‘bir türlü vazgeçilmeyen yağma projeleri’, yangın bahane edilerek yeniden gündeme getirildi” dedi.
“DERHAL ONARIN”
Yapıcı, yangından sonra acilen ve bilimsel tekniklere uygun olarak yapılması gereken onarım sürecinde, “yeniden kullanım” adı altında “gar” işlevi ve binaya yeni işlevler verilmesi fikrinin tartışmaya açıldığını anımsatarak, şunları söyledi:
“Tüm uyarılara, sürdürülen yargı süreçlerine, bilimsel raporlara, yıllardır sürdürülen ‘toplumsal direnişe’ rağmen, iktidar vazgeçmediği yağma projesini, Haydarpaşa Garı’nın çatısından başlayarak hayata geçirmeye kalkıyor. Bu konuda başta TCDD yetkilileri olmak üzere kamusal görevlerini yerine getirmeyen bütün yetkili ve ilgililerin cüret ve cesaretlerinin en önemli nedenlerinden birisi; bugüne dek tüm yanlış uygulamaların asıl sorumluları hakkındaki davaların cezasızlıkla sonuçlandırılması olmuştur. Garı sermayeye devredecek projenizin ilk adımı olan, bilimsel, teknik ve hukuki olarak asla uygulanmaması gereken garın fiziksel bütünlüğünü ve güvenliğini tehlikeye sokacak olan, çatıyı restoran vb ticari kullanım dayatmalarınızdan derhal vazgeçip, Garımızı aslına uygun olarak derhal onarın…”
BELEDİYE PROJEYİ REDDETMİŞTİ
Geçen Eylül ayında, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün tarihi Haydarpaşa Gar binasının rölöve, restitüsyon, restorasyonu ile ilgili ruhsat başvurusu, Kadıköy Belediyesi’nce reddedildi. Belediye, “çatıya kafeterya, gar içine de asansör öngören” projeye, “özgün binanın yapısını bozacağı” gerekçesiyle yapı ruhsatı vermedi. “Orijinal yapısına uygun bir proje sunulursa onaylarız” diyen Başkan Aykurt Nuhoğlu, Haydarpaşa Garı ve çevresinin özelleştirme kapsamına alınmasını ve imara açılarak rant alanına dönüştürülmek istenmesini eleştiriyor. Nuhoğlu, Haydarpaşa’nın, asli işlevi olan İstanbul kentinin tren garı olarak kullanılması gerektiğini vurgulayarak, çevresindeki alanların da sermayeye peşkeş çekilmemesini, İstanbul’un ihtiyaç duyduğu yeşil ve sosyal alanlar olarak kullanılmasını istiyor.
İHMALE 10 AY HAPİS
Haydarpaşa Garı'nın çatısında çıkan yangın davasında, izolasyon çalışmasını yapan 2 işçi ve şirket sahibi 10 ay hapis cezasına mahkum edilmişti. Davanın 7. duruşmasında, Aralık 2013 tarihinde karar açıklanmıştı. Mahkeme Hakimi Nuh Hüseyin Köse, çatıda izolasyon yapan işçiler Zafer Ateş ve Hüseyin Doğan ile şirket sahibi Hüseyin Kaboğlu'nun “Taksirle yangına neden olmak sureti ile genel güvenliğin taksir ve tehlikeye sokulması” suçunu işledikleri gerekçesiyle 1 yıl hapis cezasına çarptırıldığını açıklamıştı. Ancak Köse, duruşmadaki iyi halleri ve sabıkasız oluşlarını nedeniyle sanıkları 10 ay hapis cezasına mahkum etmişti.
-