Okula geri dönüş birçok çocuk ve ebeveyn için tatlı bir telaş iken birçok kişi için kaygı unsuru olabiliyor

29 Ağustos 2019 - 10:48

A ⁺ A^- Yazdır

Klinik Psikolog Cansu Özkazanç, bu kaygı ile baş edebilmek ve okulun ilk gününü keyifli bir deneyime dönüştürebilmek için 10 adımda yapılabilecekleri açıkladı.

Okullar açılmadan önce,

1) Çocuğunuzu, okul dönemi süresinde yaşanılacak rutine hazırlayın. Tatilin ve yazın bitmek üzere olduğunu, artık okul ve kış dönemi nedeniyle yeterli uyku uyuyabilmesi için yatağa giriş ve kalkış saatlerinin değişeceğini anlatın. Okul çağındaki bir çocuğun ortalama 10 saat uyku ihtiyacı vardır. Buna uygun olarak yatış ve kalkış saatleri belirlenebilir. Uykuya hazırlamak için en az iki saat öncesinde elektronik alet kullanımı bırakılmalı, diş fırçalama, kitap okuma gibi rutinler belirlenmelidir. Okula dönüşle beraber gereken rutinin sağlanması okullar açılmadan önce daha rahat olacaktır. 

2) Öğretmeninin kim olacağı ile ilgili kaygıları varsa ona öğretmeni hakkında bilgi verin. Bunu küçük bir tahmin oyunu ile yapabilirsiniz. Öğretmenleri seminer dönemi okulda ziyaret edip, çocuğunuzu tanıştırabilirsiniz. Okul binasını ve sınıfını önceden ziyaret etmek de kaygının azalmasını sağlayacaktır. 

3) Çocuğunuzla nasıl hissettiği hakkında konuşun ve çocuğunuzun duygularını doğrulayın.

Genelde “endişelenme, korkacak bir şey yok” gibi şeyler söyleyerek çocuklarımızı sakinleştirmeye çalışıyoruz. Ancak bu çocuklara yardımcı olacak bir yöntem değil. Bir konuda endişelendiğinizi ve birilerinin endişelenmemenizi söylediğini hayal edin. Endişelenmeyi bırakmanızı sağlar mı? Bu sadece bir çocuğun korku gibi duyguları ifade etmenin uygun olmadığını hissetmesini sağlar. Bunun yerine, “Senin gibi birçok çocuk okula başlayacağı için aşırı heyecan duyabiliyor. Heyecanımız bazen korku ile karışık bir duyguya dönüşebiliyor. Bir şeyden korktuğumuz zaman, cesur olmamız ve korkularımızla yüzleşmemiz gerekir. Cesur olabileceğini ve bunu yapabileceğine inanıyorum” diyebilirsiniz.

4) Okula dönüşle ilgili heyecan verici ve olumlu şeyleri hatırlatın. Örneğin eski arkadaşları görmek ya da yeni arkadaşlıklar edinmek, resim yapmak veya bir spor dalına katılmak olabilir. Çocuğunuzun okula dönüşle ilgili olumlu ve korkutucu şeyleri dengelemesine yardımcı olabilirseniz, çocuğunuz da okula geri dönme konusunda daha az kaygı yaşayabilir.

5) Çocuğunuza kendi ilk okul gününüzü ya da sevdiğiniz bir okul hikayenizi anlatın. Yetişkinlerin de çocukken benzer duygu ve deneyimleri yaşadıklarını duymak daha normal ve kabul edilebilir hissettirir, kaygıyı azaltır.

Okullar açıldığında,

6) Onu sevdiğinizi ve düşündüğünüzü hatırlatacak küçük izler bırakın. Bu izler, çantasına bıraktığınız bir resim, onu sevdiğinizi söyleyen küçük bir not, sevdiği bir atıştırma olabilir. 

7) Gün sonunda o günü bir resim ile anlatmasını isteyebilirsiniz. Haftanın sonunda ise bir kutlama yapın. Kutlama şekli, birlikte geçireceğiniz keyifli bir an, birlikte yapılacak bir etkinlik olabilir (sinemaya gitmek, kurabiye pişirmek vb). Çocuğunuza, okulun ilk zamanlarının heyecan verici olduğunu ve bu nedenle onu kutlamak için özel bir şey yaptığınızı söyleyin. 

8) Seçim hakkı çocuğunuzun olsun. Okul araç gereçlerini alırken onun seçimlerine izin verin. Üniforma dışında kişisel olarak seçebileceği çorap, toka, ayakkabı, çanta vb aksesuar konusunda söz hakkı tanıyın. Bazı çocuklar kendi isteği dışında okula götürüldüklerini hissedebilir. Bu durum çocuğun kendi hakkında kontrolü yokmuş gibi hissettirir. Okula gitmek isteğe bağlı değildir, ancak çocuğunuzun kalemi veya çantasının rengi gibi şeyler onun kontrolünde olabilir. Bu şekilde okula gitmek çocuğunuz için daha keyifli olacaktır.

9) Ebeveyn olarak öncelikle Sakin olun. Okulun ilk gününün nasıl geçeceği konusunda siz de biraz endişe duyabilirsiniz. Çocuklar, durumlara uygun tepkileri belirlemek için ebeveynlerine bakar ve model alırlar. Eğer gergin veya stresli görünüyorsanız, çocuğunuz bu konuda daha endişeli hissedecektir. Okul yılının geri dönüşü konusunda sakin ve olumlu kalırsanız, çocuğunuz daha sakin ve olumlu tepkiler gösterebilir.

10) Çocuğunuzun endişesinin kendi kendine azalmasına izin verin. Çocuğunuzu kaygısı nedeniyle okuldan çıkarmayın veya okul gününü atlamasına izin vermeyin. Bu sadece çocuğunuzun endişesinin sürmesine ve pekişmesine neden olur. Bunun yerine, çocuğunuzun kaygıyı yönetebileceğini ve cesur olabileceğini öğretmelisiniz. Gelecek yıllarda çocuğunuzun kaygısı ile kendi başına baş edebilmesi kolaylaşır. 

Ne zaman profesyonel destek gerekli?

Kaygı çoğu zaman normal bir duygu iken bazen kişinin günlük hayat işleyişini olumsuz etkiler. Eğer çocuğunuzda yoğun bir korku ve panik hali ile birlikte aşağıdaki durumları gözlemlerseniz mutlaka psikolojik destek almalısınız.

Çocuğunuzun gelişim basamaklarında gerileme (alt ıslatma, parmak emme, konuşmada bozukluk)

Dikkat sorunları, odaklanmada güçlük

Öfke patlamaları, vurma davranışı

İştah ve uyku ihtiyacında belirgin azalma ya da artış

Diş gıcırdatma, genellikle gergin olma hali

Daha önce zevk aldığı etkinliklerden keyif almama/katılmama ve içe kapanıklık