65+ bireyler için ücretsiz toplu taşıma dönemi bitiyor mu?
Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği, bazı illerde hayata geçirilen 65 yaş ve üzeri bireyler için ücretsiz toplu taşıma uygulamasının 15 Ekim 2023’te tüm Türkiye’de bitirilmesi kararı aldı. Ancak belediye otobüslerinin böyle bir karar alabilmesi mümkün değil, çünkü ücretsiz taşıma yetkisi kanunla belirlenmiş durumda
Türkiye’de 10 yıldır 65+ ve yüzde 40 engelli bireyler şehir içi ulaşımda özel halk otobüsleri dahil olmak üzere tüm toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanıyor. 2014 yılında hayata geçirilen bu uygulamanın bazı illerde sona erdiği haberleri yayınlanmaya başladı.
İLK KARAR BURDUR VE AKSARAY’DAN GELDİ
Burdur’da 65+ bireyler için uygulanan toplu taşıma uygulamasının 1 Ağustos itibari ile kaldırıldığı haberleri çıktı. Burdur Özel Halk Otobüsleri Kooperatifi yaptığı açıklamada, “Yaptığımız hesaplamada günlük tüm çalışan araçların cihaz cirosunu taşıdığımız ücretli ve ücretsiz yolcu sayısına böldüğümüzde yolcu taşıma kişi başına ortalama 6,08 TL olmaktadır. Toplu taşıma ücretlerine yapılacak olan zam toplu taşımayı ücretsiz kullanım yapanlara ve suiistimal edenlere yansımamakta, sürekli olarak ücretini ödeyen kişileri zor durumda bırakmaktadır” denildi. Burdur'da uygulanan bu karar sonrasında Aksaray'da da 65 yaş üstü için ücretsiz toplu taşıma uygulaması kaldırıldı.
Burdur’da alınan karardan sonra gözler diğer illere de çevrildi. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, "65 yaş üstüne toplu taşıma ücretli olacak" iddialarıyla ilgili bir açıklama yaptı. Göktaş, "Engelli ve yaşlı vatandaşlarımızın şehir içi toplu taşıma imkanlarından ücretsiz bir biçimde yararlanabilmeleri için gereken desteği sürdüreceğiz" diyerek ücretsiz ulaşım hakkının devam edeceğini belirtti.
ÖHO ÜCRETLİ OLABİLİR
İki ilde hayata geçirilen bu uygulamanın, akaryakıt zamları ve maliyetlerin artması ile birlikte tüm Türkiye’de hayata geçirilmesine yönelik adım atıldı. Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği, tüm Türkiye’de bu uygulamayı 15 Ekim 2023 tarihi itibari ile iptal etmeye hazırlanıyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, ücretsiz taşıma için toplu taşıma araçlarına belirli bir gelir desteği sağlasa da şoförlere göre bu yeterli değil. Belediyelerin böyle bir kararı olmasa da, belediyelerden bağımsız olan Özel Halk Otobüsleri bu uygulamayı kendi araçlarında iptal edebiliyor.
BELEDİYELER İPTAL EDEMEZ
65 yaş ve üstü yurttaşlar için ücretsiz toplu taşıma uygulamasının belediye otobüslerinde iptal edileceğiyle ilgili bir karar yok. Ayrıca bu karar 4736 sayılı kanunla belirlendiğinden, belediyelerin kararı iptal etme yetkisi de yok. Kanun kapsamında ücretsiz veya indirimli seyahat hakkının kullandırılmaması halinde, 50 tam bilet bedeli tutarında idari para cezası mülki idare amirlerince uygulanabiliyor.
İSTANBUL’DA ÖZEL HALK OTOBÜSÜ VAR MI?
İBB Meclisi'nin 2020 yılında oy birliği ile almış olduğu kararla, İstanbul’da özel halk otobüsü sistemi kaldırılmıştı. İstanbul'daki toplu taşıma sistemini değiştiren bu kararla, özel halk otobüsleri ve İstanbul ve Ulaşım A.Ş, İstanbul Otobüs A.Ş, İETT çatısı altında birleştirilmişti. Karar, otobüslerde yapılan toplu taşıma hizmetinde elde edilen yolculuk gelirlerinin, işletme giderlerini karşılamaması ve bazı hatlarda yoğun yolcu taşınması sebebiyle alınmıştı.
2023 TOPLU TAŞIMA ÜCRETLERİ
İBB Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantısında, toplu taşıma ücretlerine yüzde 51,52 oranında zam kararı çıkmıştı. Buna göre, 9.90 TL olan tam bilet 15 TL'ye, öğrenci 4,83 TL'den 7,32 TL'ye yükseltilmişti.
KARAR İSTANBUL'U ETKİLEMİYOR
Tüm Özel Halk Otobüsleri Birliği'nin 65 yaş üstü yolculara tanınan ücretsiz taşımacılık hakkını uygulayacaklarına ilişkin açıklaması, İstanbul'u etkilemiyor. İBB'nin 3 yıl önce hayata geçirdiği Özel Taşımacılık İşletim Sistemi sayesinde, İstanbul'da hizmet veren özel halk otobüslerine toplam 1,6 milyar lira destek verildi. Böylece 65 yaş üstü bireylerin oluşturduğu mali yük, esnaf tarafın değil İBB tarafından karşılanıyor.