Çalışanlardan her ay 100 lira kesilecek
45 yaşın altındaki çalışanlar için zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) otomatik katılım şartı getirildi. Peki, yasa hakkında bilinmesi gerekenler neler, yasa kimleri kapsayacak, vatandaş nası
Erhan DEMİRTAŞ
45yaş altı ücret karşılığı çalışanların, işverenleri aracılığıyla otomatik ve zorunlu olarak bir emeklilik planına dâhil olmasını içeren Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek, yasalaştı. 45 yaş altı tüm çalışanlar, işverenleri tarafından, zorunlu olarak BES’e dâhil edilecek. Çalışanlardan her ay 100 lira kesilecek ve bu paralar kişilerin kendi adlarına açılacak bireysel hesaplarda tutularak emeklilik fonlarında değerlendirilecek. Sisteme giriş zorunlu, ancak çıkış serbest olacak.
“YATIRIM VE TASARRUF”
Türkiye Sigortacılar Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Kerem Özdağ konuyla ilgili Gazete Kadıköy’e açıklamalarda bulundu. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin ABD, İngiltere, Yeni Zelanda, İtalya gibi birçok ülkede uygulandığını ifade eden Özdağ’a göre; otomatik katılımla, emeklilik döneminde yaşanacak olan gelir yetersizliğinin ve emekli nüfusun çalışmak zorunda kalmasının önüne geçilmiş olacak. Vatandaşların en çok merak ettiği konuların başında ise zorunlu katılım ile özel bireysel emeklilik sisteminin arasında ne gibi farklar olduğu geliyor. Özdağ, otomatik katılımın, kişilere cayma imkânı tanıyan, gönüllülük esasını gözeten bir model olarak tasarlandığını, ilk iki ay içerisinde sistemden hiçbir parasal kayıp olmadan çıkabilme imkânı sunduğunu ifade etti.
BES katılımcısı olan çalışanların da otomatik katılım kapsamına dâhil edileceğini söyleyen Özdağ, “Mevcut BES’te olduğu gibi istenildiği zaman sistemden çıkış mümkün olacak. Sistemin kuruluş amacı uzun vadeli yatırım ve tasarruftur. Bu sebeple emekliliğe kadar sistemde kalınması en uygun seçenektir” dedi.
“EMEKLİLİKLE İLGİSİ YOK”
Emekliler Dayanışma Sendikası Başkanı Mahinur Şahbaz ise Bireysel Emeklilik Sistemi’nin emeklilikle ilgisinin olmadığını daha çok zorunlu tasarruf fonu sayılabileceğini ifade ediyor. Zorunlu bireysel emeklilik sisteminin mevcut emeklilik sisteminin yerine getirileceğini belirten Şahbaz, zorunlu katılımla ilgili çekincelerini ise şu şekilde sıraladı: “Bu tasarruf zorla yaptırılacak. İki ay içinde sistemden çıkılabilir deniliyor. Katılımcı için bu mümkün olmayacak. Çalışma koşullarında yaşayan baskı ve zorlamaları düşünürsek isteyenin rahatlıkla çıkacağını düşünmüyorum. Öyle olsaydı otomatik katılım şartı getirilmezdi.”
Zorunlu BES’ten vatandaşın kazanç sağlayamayacağını savunan Şahbaz, “Maaşlar sürekli değişiyor. Fon kesintileri artarsa çalışanlar ödemelerde zorlanacak. Sistemden çıkmak isteyenler ise hiçbir hak talebinde bulunamayacak. Bunların yaşanmayacağının garantisi yok. Çünkü çalışanların ve emeklilerin aleyhine yasalar düzenleniyor” değerlendirmesini yaptı.
Zorunlu BES uygulamasının bir çeşit vergilendirme olduğunu belirten Şahbaz, “Kalkınma Bakanlığı’nın cari açığı kapatmaya yönelik bu uygulaması çalışanlar için ciddi bir yük. Bunun yanında adaletsiz ve hukuksuz bir uygulama” dedi.
“YATIRIM VE TASARRUF”
Türkiye Sigortacılar Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Kerem Özdağ konuyla ilgili Gazete Kadıköy’e açıklamalarda bulundu. Bireysel Emeklilik Sistemi’nin ABD, İngiltere, Yeni Zelanda, İtalya gibi birçok ülkede uygulandığını ifade eden Özdağ’a göre; otomatik katılımla, emeklilik döneminde yaşanacak olan gelir yetersizliğinin ve emekli nüfusun çalışmak zorunda kalmasının önüne geçilmiş olacak. Vatandaşların en çok merak ettiği konuların başında ise zorunlu katılım ile özel bireysel emeklilik sisteminin arasında ne gibi farklar olduğu geliyor. Özdağ, otomatik katılımın, kişilere cayma imkânı tanıyan, gönüllülük esasını gözeten bir model olarak tasarlandığını, ilk iki ay içerisinde sistemden hiçbir parasal kayıp olmadan çıkabilme imkânı sunduğunu ifade etti.
BES katılımcısı olan çalışanların da otomatik katılım kapsamına dâhil edileceğini söyleyen Özdağ, “Mevcut BES’te olduğu gibi istenildiği zaman sistemden çıkış mümkün olacak. Sistemin kuruluş amacı uzun vadeli yatırım ve tasarruftur. Bu sebeple emekliliğe kadar sistemde kalınması en uygun seçenektir” dedi.
“EMEKLİLİKLE İLGİSİ YOK”
Emekliler Dayanışma Sendikası Başkanı Mahinur Şahbaz ise Bireysel Emeklilik Sistemi’nin emeklilikle ilgisinin olmadığını daha çok zorunlu tasarruf fonu sayılabileceğini ifade ediyor. Zorunlu bireysel emeklilik sisteminin mevcut emeklilik sisteminin yerine getirileceğini belirten Şahbaz, zorunlu katılımla ilgili çekincelerini ise şu şekilde sıraladı: “Bu tasarruf zorla yaptırılacak. İki ay içinde sistemden çıkılabilir deniliyor. Katılımcı için bu mümkün olmayacak. Çalışma koşullarında yaşayan baskı ve zorlamaları düşünürsek isteyenin rahatlıkla çıkacağını düşünmüyorum. Öyle olsaydı otomatik katılım şartı getirilmezdi.”
Zorunlu BES’ten vatandaşın kazanç sağlayamayacağını savunan Şahbaz, “Maaşlar sürekli değişiyor. Fon kesintileri artarsa çalışanlar ödemelerde zorlanacak. Sistemden çıkmak isteyenler ise hiçbir hak talebinde bulunamayacak. Bunların yaşanmayacağının garantisi yok. Çünkü çalışanların ve emeklilerin aleyhine yasalar düzenleniyor” değerlendirmesini yaptı.
Zorunlu BES uygulamasının bir çeşit vergilendirme olduğunu belirten Şahbaz, “Kalkınma Bakanlığı’nın cari açığı kapatmaya yönelik bu uygulaması çalışanlar için ciddi bir yük. Bunun yanında adaletsiz ve hukuksuz bir uygulama” dedi.
BİLİNMESİ GEREKENLER
■ Düzenleme, 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girecek. Çalışanlardan her ay 100 lira kesilecek.
■ Çalışan 2 ay içinde sözleşmeden cayabilecek. Cayma halinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte 10 iş günü içinde çalışana iade edilecek.
■ Çalışanın cayma hakkını kullanmaması halinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, bin lira devlet katkısı sağlanacak. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak.
■ Bu tutar en geç, çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, işveren tarafından şirkete aktarılacak. İşveren, katkı payını geç aktarırsa, çalışanın birikiminde oluşan parasal kayıptan sorumlu olacak.
■ Çalışan, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilecek.
■ Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesi için fon yönetiminden sorumlu olacak.
■ Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması halinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilecek; talep etmezse emeklilik sözleşmesi sonlandırılacak.
■ Emeklilik hakkının kullanılması halinde, hesabında bulunan birikimi en az 10 yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde 5'i karşılığı ek devlet katkısı ödemesi yapılacak.
■ Çalışan 2 ay içinde sözleşmeden cayabilecek. Cayma halinde, ödenen katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte 10 iş günü içinde çalışana iade edilecek.
■ Çalışanın cayma hakkını kullanmaması halinde, sisteme girişte bir defaya mahsus olmak üzere, bin lira devlet katkısı sağlanacak. Bakanlar Kurulu, bu tutarı yarısına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak.
■ Bu tutar en geç, çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden iş günü, işveren tarafından şirkete aktarılacak. İşveren, katkı payını geç aktarırsa, çalışanın birikiminde oluşan parasal kayıptan sorumlu olacak.
■ Çalışan, otomatik katılıma ilişkin emeklilik sözleşmesinde belirlenen tutardan daha yüksek bir tutarda kesinti yapılmasını işverenden talep edebilecek.
■ Şirket, cayma süresince ödenen katkı paylarının değer kaybetmemesi için fon yönetiminden sorumlu olacak.
■ Yeni işyerinde emeklilik planının bulunmaması halinde çalışan, talep ederse önceki işyerinde düzenlenmiş sözleşme kapsamında katkı payı ödemeye devam edebilecek; talep etmezse emeklilik sözleşmesi sonlandırılacak.
■ Emeklilik hakkının kullanılması halinde, hesabında bulunan birikimi en az 10 yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde 5'i karşılığı ek devlet katkısı ödemesi yapılacak.