Asgari ücrette kayıp 50 bin TL’yi aştı!
DİSK-AR’ın 2026 Asgari Ücret Araştırması’na göre Türkiye’de asgari ücret, kişi başına milli gelir karşısında tarihsel olarak en düşük seviyelerinden birine geriledi. 9,5 milyon işçi asgari ücret civarında çalışıyor, kadın işçilerin büyük bölümü en fazla asgari ücrete erişebiliyor
Yeni yılda belirlenecek asgari ücret milyonlarca çalışan için kritik önem taşırken, DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) 2026 Asgari Ücret Araştırması kapsamında hazırladığı rapora göre Türkiye’de asgari ücret, ücretlilerin neredeyse yarısını doğrudan ilgilendiren “ortalama ücrete” dönüşmüş durumda. Ülkede asgari ücrete yakın çalışanların sayısı 9 buçuk milyona ulaşırken, özel sektör işçilerinin yüzde 53,2’si asgari ücret komşuluğunda yaşıyor. Kadın işçilerde bu oran çok daha yüksek. Avro cinsinden asgari ücret karşılaştırmalarına göre Türkiye, 2015’te kendisinden daha düşük asgari ücreti olan 14 ülke varken 2025’te bu sayı yalnızca 2’ye düştü. Türkiye’den daha düşük asgari ücreti olan ülkeler Arnavutluk ve Bulgaristan olarak görünüyor.
“50 BİN TL’Yİ AŞACAK”
Raporda asgari ücretin kişi başına GSYH’ye oranı dönemlere göre incelendi. 1974’te yüzde 80,6 olan bu oran, 2025’te yüzde 43,6’ya kadar geriledi. En sert düşüş ise 12 Eylül darbesi döneminde yaşandı; 1989’da oran yüzde 34,8 ile tarihsel dip seviyesine indi. Sonraki yıllarda kısmi yükselmeler görülse de 1980 öncesindeki seviyeye dönülemedi. Rapora göre ücret artışları kişi başına GSYH artışının çok altında kaldı ve bu durum emeğin, büyümeden aldığı payı düşürdü. Asgari ücretin 2024 ve 2025 yıllarında yılda bir kez artırılması ve zamların hedef enflasyona göre yapılması, ücretlinin alım gücünde büyük kayıplara neden oldu. Raporda şu tespitlere yer verildi: “2025 yılı resmi enflasyonu yüzde 33,8 olarak gerçekleşirse asgari ücretteki kayıp 7 bin 471 TL’ye yükselecek. Asgari ücretle çalışanın 2025 yılı boyunca yaşanan kaybı ise 50 bin TL’yi aşmış olacak.”
AÇLIK VE YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA
Ekim 2025 itibarıyla net 22 bin 104 TL olan asgari ücret, Birleşik Metal-İş BİSAM verilerine göre açlık sınırının (26 bin 925 TL) altında kaldı. 2024 Ocak’tan 2025 sonuna kadar geçen 24 ayda asgari ücret yalnızca 4 ay boyunca açlık sınırının üstünde kaldı. Kasım ve Aralık 2025’te enflasyonun aylık yüzde 2 olması durumunda asgari ücret aralık ayında açlık sınırının yüzde 18, yoksulluk sınırının yüzde 76,2 altında kalacak. Merkez Bankası verilerine göre 2005’te yıllık asgari ücretle 31,5 Cumhuriyet altını alınabilirken, 2025’te bu miktar 9,5 altına düştü. Asgari ücretli 20 yıl içinde toplam 22 Cumhuriyet altını değer kaybetti.
ÇALIŞANLARIN YARISI ASGARİ ÜCRETLİ
Raporda yer verilen bilgilere göre asgari ücret civarında (asgari ücretin altı ve yüzde 10 fazlası arası) çalışan işçi sayısı: 9,5 milyon. Özel sektör işçilerinin yüzde 53,2’si asgari ücret komşuluğunda maaş alıyor. Ücretli çalışan 8 milyon 359 kişi (yüzde 46,7) asgari ücret ve altında çalışıyor. Asgari ücretin iki katından fazla ücret alanların oranı yalnızca yüzde 12,7.
KADIN İŞÇİLER İÇİN TABLO DAHA AĞIR
Rapora göre kadın işçiler, erkeklere kıyasla çok daha yüksek oranda asgari ücret civarında çalışmak zorunda kalıyor. Kadınların yüzde 60,1’i asgari ücret ve altında ücret alıyor.
Kadınların yüzde 63,7’si asgari ücretin yüzde 5 fazlası ve altında çalışıyor. Kadın işçilerin yüzde 67,4’ü asgari ücretin en fazla yüzde 10 fazlasına erişebiliyor. Kadın kayıtdışı çalışanların yüzde 90’ından fazlası asgari ücret ve altında ücret alıyor.
“ÇALIŞANLARIN ALEYHİNE UYGULANIYOR”
Rapora göre asgari ücret vergi istisnasının matrahtan değil vergiden indirim şeklinde uygulanması işçilerin daha fazla vergi ödemesine yol açıyor. Ayrıca 2000 yılında ilk vergi diliminin asgari ücretin 22 katı olduğu, 2025’te bunun 6,1 kata kadar düşmesi nedeniyle ücretlilerin çok daha hızlı biçimde üst vergi dilimlerine geçtiği belirtildi.
2008’den itibaren SGK işveren prim payının bir kısmı bütçeden karşılanıyor. Rapora göre 2010’da 3,8 milyar TL olan destek, 2024’te 267,8 milyar TL’ye, 2025'in ilk on ayında ise 207,6 milyar TL'ye ulaştı.2010 yılından bu yana işverenlere yapılan SGK prim desteği dolar cinsinden toplam 67 milyar dolar oldu. 2010-2025 Eylül arası bütçeden işverenlere yapılan toplam destek 777 milyar TL'yi aştı. Raporda “İşçilere de işverenlere olduğu gibi SGK prim desteği uygulanmalı ve işçilerin sosyal güvenlik primlerinin bir kısmı Hazine/Bütçe tarafından karşılanmalı.” önerilerine yer verildi.
İŞÇİ ÜCRETLERİNDE 1,3 TRİLYON TL'Yİ AŞKIN KAYIP
DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) “Ücret Kayıpları İzleme Raporu”’na göre ise yüksek enflasyon ile vergi ve kesintiler, işçi ücretlerinde ciddi erime yarattı. 2025’in ilk dokuz ayında ücretlerde toplam kayıp en az 1 trilyon 328 milyar TL olarak hesaplandı.
Rapor, enflasyonun ücretlere birikimli etkisinin dokuz ayda 789 milyar TL’ye, vergi kaynaklı kaybın ise 539 milyar TL’ye ulaştığını ortaya koydu. Böylece yalnızca sigortalı işçiler (yaklaşık 17 milyon kişi) üzerinden hesaplandığında toplam ücret erimesi 1,3 trilyon TL’yi geçti. SGK verilerine dayanılarak yapılan hesaplamalara göre, ortalama bir işçinin ücretinde Ocak–Kasım 2025 dönemini kapsayan 11 aylık süreçte birikimli vergi ve enflasyon kaybı toplam 124 bin 835 TL oldu. Sadece kasım ayı özelinde bakıldığında ise ortalama ücretli bir çalışanın enflasyon ve vergiler kaynaklı aylık kaybı 18 bin 690 TL'yi buldu. Rapor, Temmuz ayında asgari ücrete ara zam yapılmamasının kayıpları artırdığını vurguluyor. Asgari ücretlinin Eylül 2025’te enflasyon karşısındaki aylık kaybı 5 bin 621 TL’ye çıktı. Ortalama bir işçinin dokuz aylık bireysel toplam kaybı ise 79 bin 353 TL olarak hesaplandı.