Atık yağ biriktir, engellilere destek ol
Kadıköy’deki cami, okul ve muhtarlıklara yerleştirilen bidonlara, kızartma yağlarını bırakan Kadıköylüler, hem çevreyi kirletmiyor hem de engellilere destek oluyor.
Gökçe UYGUN
Fotoğraflar: Sümeyye YAMAN
Çevre ve özellikle de su kirliğinin başlıca sebeplerinden birinin, çöpe ve lavabolara dökülen atık yağlar olduğu artık bilenen bir gerçek. Doğanın tahribatın noktasında büyük bir sorun olan bu konuya dair ilgili kurumların çalışmaları da sürüyor. Bu kurumların başında gelen Kadıköy Belediyesi, 2008 yılından bu yana farklı projeler aracılığıyla atık yağlarla mücadele ediyor. Son olarak geçen şubat ayında geri dönüşümü özendirmek için bir kampanya daha başlatılmıştı. Konunun önemine dikkat çekmek ve ev kadınlarını harekete geçirmek isteyen belediye, atık yağını biriktiren Kadıköylülere, temiz yağ armağan ediyor. Atık yağlarını, 20 Gönüllü evi, 16 Muhtarlıkta bulunan bidonlara bırakan Kadıköylüler, 1 litre ayçiçek yağı alabiliyor. Proje kapsamında içinde bulunduğumuz yılın ilk 6 ayında, Kadıköy’deki hanelerden 2.162 kg. atık yağ toplandı.
CAMİ, MUHTARLIK VE OKULLARA ATIK YAĞ BİDONU
Kadıköy’de bu çalışmalar sürerken, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da ülke genelinde bitkisel atık yağların geri dönüşümü için benzer bir proje başlattı. “Temiz Çevre Engelsiz Hayat” adlı proje, Türkiye genelinde bitkisel atık yağların toplanıp çevre kirliliğinin önlenmesini amaçlıyor. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Çevre Koruma Vakfı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Türkiye Belediyeler Birliği ve Türkiye Muhtarlar Konfederasyonu’nun ortak çalışmasıyla yürütüle proje, 28 ilde başlatıldı. İstanbul’daki ilk uygulama ise pilot ilçe seçilen Kadıköy’de gerçekleşiyor. Belediye ile birlikte çalışan yetkili firma, Kadıköy’deki mevcut toplama noktasını, 21 camiye daha atık yağ bidonları yerleştirerek 47'ye çıkarttı . İlçedeki devlet ve özel okullara da (anaokul, ilk ve orta okul) bidon konulmaya başlandı. Toplanan bitkisel atık yağlar geri dönüşüme kazandırılacak. Elde edilecek gelirin bir kısmı engellilere aktarılacak. Türkiye Çevre Koruma Vakfı (TÜÇEV) aracılığıyla engellilerin akülü araba, işitme cihazı, protez gibi ihtiyaçları giderilmiş olacak.
ATIK YAĞLARIN ZARARLARI
Türkiye genelinde yıllık yaklaşık 300 bin ton bitkisel ve hayvansal atık yağ oluşuyor. Bunun yüzde 95’i kanalizasyonlara karışarak çevreyi, içme sularını ve denizleri kirletiyor. Defalarca kullanılan bitkisel atık yağlar insan sağlığı üzerinde kanserojen etki yaratıyor.
•İnsan sağlığına zarar verir!...
Kızartma amacıyla kullanılan yağlar defalarca kullanıldığında polar sayıları yükselir ve kanserojen madde haline gelir. Kullanılmış yağ kesinlikle bekletilip tekrar kullanılmamalıdır. Bekleyen yağın peroksit değeri yükselerek oksitlenir ve bağışıklık sistemine zarar verebilmektedir. Kızartmalarda kullanılan bitkisel yağların tekrar kullanılması mide ve kolon kanseri gibi hastalıklara sebep olmakla birlikte, kalp-damar hastalıklarına yakalanma riskini büyük ölçüde arttırabilmektedir.
•İçme sularına zarar verir!...
1 lt atık yağ 1 milyon litre içme suyunu kirletebilmektedir. Toksik özelliğe sahip bu yağlar yeraltı sularına karışarak kısıtlı olan temiz su kaynaklarını içilemez hale getirir. Kirlenen yeraltı sularını temizlemek çok pahalı ve zordur. Yeraltı suları her ülke için önemli bir içme suyu kaynağıdır.
•Akarsuları, gölleri ve denizleri kirletir!...
Atık Bitkisel Yağların çöpe atılması durumunda ise yağmur suları ile karışarak toprağa sızar. Yeraltı sularıyla nehirlere, göllere ve denizlere ulaşan atık bitkisel yağlar kuşlara, balıklara ve diğer canlı türlerine zarar vermektedir. Denizlere ve göllere ulaşan atık bitkisel yağlar su yüzeyini kaplayarak havadan suya oksijen geçişini önler, zamanla suda bozunarak sudaki oksijenin tükenmesini hızlandırır. Balıklara ve diğer su canlılarına zarar verir ve denizanası oluşumunu arttırarak kirliliğe neden olur.
•Evdeki atık su borularını tıkar!...
Kullanılmış kızartmalık yağların lavaboya dökülmesi durumunda kanalizasyon sistemine gidecektir. Lavaboya dökülen yağlar şehir kanalizasyon sistemine ulaşmadan önce lavabodan atık sularla birlikte akarken yapışkan yapısı nedeniyle atık su içerisindeki katı maddeleri de bağlayarak bina içindeki borulara yapışır. Borunun kullanılabilirlik hacminin daralmasına ve tıkanıklıklara neden olmaktadır.
•Şehir kanalizasyon sistemini tahrip eder...!
Kanalizasyon sistemi içindeki katı atıkları boru yüzeylerine yapıştırarak tıkanıklıklara sebep olur. Yoğun yağışlarda taşkın ve sel olmasının ve hatta bu sebeple can kayıplarının olmasının en büyük sebeplerindendir.
415 BİN 873 KİLO ATIK YAĞ TOPLANDI
Kadıköy’deki işletmeleri denetleyen belediye, kızartmalık yağların süzülüp yeniden kullanılmasının ve atık yağların çöpe/lavaboya dökülmesinin önüne geçiyor. Belediye, atık yağ oluşumuna sebep olan lokanta, büfe, vb. işletmeleri denetliyor, ruhsat aşamasında olan işletmelerin de bitkisel atık yağlarını kaynağında ayrı biriktirmeleri için lisanslı firmalar ile sözleşme yapmalarını sağlıyor. Bugüne dek 746 adet işletmenin bitkisel atık yağ sözleşmeleri kontrol edilmiş ve sözleşmesi olmayan işletmelerin lisanslı firmalarla sözleşme imzalamaları sağlandı. Sözleşmesi olan işletmelerin Ulusal Atık Taşıma Formları incelenerek, firmalar kanalıyla kendilerine 51 adet atık yağ toplama bidonu verildi. İlçedeki işletme ve hanelerden bitkisel atık yağların alınması yönünde toplam 430 adet talep Atık Koordinasyon Merkezi’ne ulaşmış olup, talepler lisanslı firmalara iletildi. Ayrıca hanelerden 2.607 kg, işyerlerinden 413.266 kg olmak üzere toplam 415.873 kg atık yağ toplanması sağlandı. Bitkisel Atık Yağlarınız için Kadıköy Belediyesi’nin Atık Koordinasyon Merkezi ‘ni 0216 414 38 15 (6 Hat) numaralı telefondan arayabilirsiniz.