Avrupa’da skuter düzenlemeleri yolda
E-skuter kullanımında uyulması gereken kurallar neler? Firmalara ve kullanıcılara hangi görevler düşüyor? Avrupa ülkelerinde hangi önlemler alınıyor? Bu soruların cevaplarını aradık
E-skuter ve e-bisiklet gibi mobil araçlar son yıllarda ulaşımın bir parçası olmaya başladı. Avrupa’nın birçok büyük şehrinde yaygın bir şekilde kullanılan bu araçlar Türkiye’de de özellikle son beş yıldır kullanılıyor. Ancak bu araçların sayısının artmasıyla birlikte kamusal alandaki sorunlar da artış gösterdi. Özellikle kaldırıma park edilen ve yaya geçişini engelleyen skuterler vatandaşlar tarafından şikâyet ediliyor. Peki e-skuter kullanımı nasıl düzenlenmeli? Bunun için neler yapıldı ve yapılıyor?
E-skuter kullanımına düzenleme getiren yönetmelik 2021 yılının Nisan ayında Resmî Gazete’de yayımlanmıştı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın birlikte hazırladığı yönetmeliğin amacı “Paylaşımlı elektrikli skuter işletmeciliğini düzenlemek, ulaşımın çevre üzerindeki egzoz emisyon ve karbon salınımı gibi olumsuz etkilerini azaltarak çevresel değerleri korumak. Kısa mesafeli seyahatlerde şahsi araç kullanımı yerine paylaşımlı e-skuter kullanımının yaygınlaştırılmasıyla e-skuterlerin diğer ulaşım türleri ile entegre etmek” olarak ifade edilmişti.
KURALLAR NELER?
Yönetmelikte belirlenen kurallara göre e-skuter kullanıcıları şu kurallara uymak zorunda:
- Karayollarında bisiklet yol ve şeritlerinde 15 yaşını bitirmiş olanlar elektrikli bisiklet ve e-skuter kullanabilecek.
- Sürücüler, sağa ve sola dönüşlerde, bisiklet yolundaki ve şeridindeki bisiklet ve e-skuter kullananlara ilk geçiş hakkını vermek zorunda olacak. Ayrı bisiklet yolu veya şeridi varsa e-skuterler taşıt yolunda, motorlu bisikletler ise bisiklet yolunda sürülemeyecek.
- Ayrıca, iki elle sürülmesi zorunlu olacak e-skuterlerde sırtta taşınabilen kişisel eşya dışında yük ve yolcu taşınamayacak. E-skuterler otoyollarda, şehirlerarası karayollarında ve azami hız sınırı saatte 50 kilometre üzerinde olan kara yollarında kullanılamayacak. Yayalar bisiklet trafiğine engel olmamak şartıyla veya yaya yolu bulunmayan yerlerde bisiklet şeridini kullanabilecek.
- Bisiklet yollarının ve şeritlerinin, bisiklet ve elektrikli skuter park ve şarj istasyonlarının, yaya yollarının ve gürültü bariyerlerinin planlanması, projelendirilmesi, yapımı, bakımı ve onarımıyla ilgili işler belediyeler tarafından yürütülecek.
- E-skuterler park edilirken yayaların ve engellilerin güvenliği göz önünde bulundurulacak.
- Paylaşımlı e-skuterlere izin verilirken, özellikle toplu taşıma hatları ile entegrasyon, arz/talep dengesi göz önünde bulundurulacak. Büyükşehirlerde izin verilecek her bir ilçedeki nüfus, büyükşehir olmayan yerlerde belediye nüfusunun en fazla 200’de biri kadar olacak şekilde e-skuter izni verilecek. Nüfusun mevsimsel veya dönemsel değişiminin kullanım talebini artırması ile kapasite kullanım durumu ve benzeri gerekçelerle ikinci fıkra ile belirlenen sayı yüzde 50’ye kadar artırılacak.
AVRUPA’DA NELER YAPILIYOR?
E-skuter kullanımının yarattığı sorunlar Avrupa’da da tartışılıyor. Kadıköy Belediyesi Akademi; Milano, Floransa, Viyana ve Lizbon’da alınacak önlemleri derledi. Kadıköy Belediyesi Akademi’nin internet sitesinde yer alan bilgilere göre Milano Belediyesi kentteki paylaşımlı elektrikli mobilite sektörüne, daha spesifik olarak da e-skuterlere karşı daha sert davranmaya karar verdi. Önümüzdeki yılın ilk çeyreğinde, yetkililer mevcut paylaşımlı skuter filosunu yenilemek için bir ihale açacak, ancak bu kez sadece üç operatöre lisans verilecek.
E-skuterler ilk başlarda heyecanla benimsendi, ancak trafik olaylarının artmaya başlamasıyla birlikte yerel yetkililer bu araçları hoş karşılamamaya başladı. Skuterlere ayrıca azami 20 km/saat hız, sadece yetişkinler için kiralama ve kimlik kartı ile kayıt imkanı sağlayan bir plaka da eklenecek. Bu arada Floransa’da Belediye Başkanı Dario Nardella liderliğindeki konsey kararına göre skutere kaskla binmek ve 18 yaşından büyük olmak gerekiyor.
LİZBON’DA SINIRLAMA GETİRİLİYOR
Lizbon Belediye Meclisi, sokaklarda dolaşan e-skuterler için daha katı kurallar öngören bir anlaşma imzaladı. Özel sektör firmalarıyla yapılan anlaşma, iki tekerlekli araçların hızla çoğalması nedeniyle altüst olan sokak trafiğine bir düzen getirmeyi amaçlıyor.
Özellikle skuterlerin karıştığı kazaların olasılığını ve şiddetini azaltmak amacıyla hız sınırının düşürülmesi önemli bir adım oldu. Anlaşmada yer alan bir diğer husus da skuterlerin kendilerine ait park yerlerinin olması ve gelişigüzel bırakılmaması. Bu iki tedbire ek olarak, şehirdeki skuter trafiğinin neden olduğu aşırı kalabalığı azaltmak için belediye ve operatörler dolaşımda olan maksimum araç sayısı konusunda da anlaştı. Bu sayı kış aylarında operatör başına bin 500 olacak, bahar ve yaz aylarında ise bin 750’ye kadar çıkabilecek. Kamu-özel sektör anlaşmasının üç ana noktası, Portekiz başkentinin cadde ve kaldırımlarındaki trafiği düzenlemeyi amaçlıyor. Ancak özel işletmecilerin değişiklikleri uygulamak için iki ay süreleri var.
VİYANA’DA DÜZENLEMELER YOLDA
Geçtiğimiz hafta Viyana’da yetkililer e-skuter ekosistemine yönelik ağır düzenlemelere ilişkin planlarını açıkladı. Önerilerden çıkarılacak en önemli sonuçlardan biri, şehir merkezindeki skuter sayısının en fazla 500 ile sınırlandırılması. Halihazırda Viyana’nın şehir merkezinde park halinde yaklaşık bin 500 skuter olduğu düşünüldüğünde bu ciddi bir kısıtlama olacak. Ayrıca, artan trafik olayları nedeniyle skuterların daha sıkı trafik kurallarına, yaş sınırlamalarına ve hız limitlerine tabi tutulması da planlanıyor. Yeni düzenlemelerin mecliste onaylanarak Mayıs 2023’te yürürlüğe girmesi planlanıyor. Bu düzenlemelerle birlikte kaldırımlara park etmenin yasaklanacak olması çok önemli bir nokta. Yetkililer e-skuter hızını mevcut 25 kilometre yerine saatte 20 kilometre ile sınırlamayı da planlıyor. Buna ek olarak 12 yaşın altındaki çocuklar bunları kiralayamayacak.