Beş yıldır başlamayan dönüşüm!
Fikirtepe’de beş yıldır süren kentsel dönüşüm yeni mağduriyetler yaratmaya devam ediyor.
Erhan DEMİRTAŞ
Fikirtepe’de yaklaşık beş yıldır yürütülen kentsel dönüşüm yüzlerce ailenin mağdur olmasına neden oldu. Mali gücü yetersiz inşaat firmalarının bir türlü inşaata başlayamaması vatandaşların hem sosyal hem de maddi açıdan mağduriyetlerinin artmasına neden oluyor. İflas erteleme davası süren ANKA Evim Kadıköy şirketi, Fikirtepe’de 2011 yılında ilk imzayı atarak, inşaata başlayacağı sözünü verdi. Ancak şirket, aradan beş yıl geçmesine rağmen inşaat çalışmalarına başlamadı. Anka Evim Kadıköy firması geçtiğimiz temmuz ayında inşaata başlayacağı gerekçesiyle vatandaşlardan evlerini boşaltmalarını istedi. Kiracıların büyük çoğunluğu da evlerini boşaltarak mahalleyi terk etti. Ancak firmanın, evlerini boşaltan ev sahiplerinin sözleşme kapsamında yer alan kira bedellerini de ödemediğe iddia edildi.
“SABRIMIZ TÜKENDİ”
“Büyük Ada” olarak bilinen bölgede yaşayan mağdur vatandaşlar, 10 Ocak Pazar günü Fikirtepe’deki ANKA Evim Kadıköy ofisi önünde şirketi protesto etti. Çocuklarıyla beraber eyleme gelen yurttaşlar, “Bakanlık uyuma Fikirtepe’ye sahip çık” yazılı dövizler taşıdı.
Grup adına basın açıklamasını okuyan Erdal Mert, 2016 yılına maddi ve manevi kayıplarla başladıklarını belirtti. “Hak sahipleri olarak hak arama hürriyetimiz uzun yargılama sürelerinin kötü niyetli müteahhitlerce istismar edilmesi nedeniyle kısıtlanıyor” açıklamasını yapan Mert, kentsel dönüşümün var olan komşuluk ilişkilerine de zarar verdiğini ifade etti.
“ANKA Evim şirketi tarafından, adeta aldatılmış durumdayız” diyen Mert, şöyle konuştu: “Türkiye Cumhuriyeti kurumlarını hiçe sayan, aldatmacayı her yerde sürdürmeye kararlı bu şirketin bugün var ettiği mağdur sayısı biliyoruz ki, ilgililerce bir an evvel çözüm üretilemez ise katlanarak devam edecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili kurumlarına yaptığımız şikâyetler inanıyoruz ki elbette sahibini bulacak ve bu hale kayıtsız kalmayacak; ancak sabrın da ne yazık ki tükendiği yerdeyiz.”
“BAKANLIK YANIMIZDA OLMALI”
Sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getiremeyen firmanın vatandaşların zararını karşılamayacak durumda olduğunu belirten Mert, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İl Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm müdürlüklerinin bu haklı mücadelemizde, Fikirtepe halkının yanında olduğunu göstermesinin tek çare ekonomik gücü olmadığı halde, Anka Yapı ve Anka Evim gibi müteaahit firmaların burada yarattığı hukuksuzlukların idari yaptırımlarla sonlandırılmasıdır” diye konuştu.
“MÜLKİYET HAKKI ENGELLENİYOR”
Mağdur vatandaşların avukatlığını yapan Songül Aybirdi ise firmayla yapılan sözleşmelerin bir kısmının feshedildiğini ancak firmanın feshe karşı cevap vermediğini ifade etti. Vatandaşların zararının karşılanması için maddi, manevi tazminat istemli davalar açacaklarını belirten Aybirdi, “Sözleşmeler yapıldıktan sonra tapulara şerh koyuluyor. Bu şerhler kaldırılmadığı sürece kişilerin hem mülkiyet hakkı kısıtlanmış oluyor hem de vatandaşların başka bir firma ile anlaşmalarına ve eksik işlerin tamamlanmasına engel olunuyor” şeklinde konuştu.
“DEVLET BURAYI UNUTMUŞ”
Kentsel dönüşümün başlamasından sonra birçok ev sahibi ve kiracı Fikirtepe’den çevre mahallere taşındı. Fikirtepe’de yaşamaya devam eden vatandaşların ise sorunları katlanarak devam ediyor. Güvenlik, temizlik ve ulaşım sorunları ile baş etmeye çalışan Fikirtepeli ailelerin sorunlarını dinledik. Ailelerin başlıca isteği inşaatın bir an önce başlaması ve mağduriyetlerinin kısa zamanda giderilmesi…
Şirket ile beş yıl önce sözleşme imzaladığını söyleyen Fikirtepe sakinlerinden Ayhan Güzel, inşaatın başlamamasından ve şirketin vatandaşların zararını karşılamamasından şikâyetçi. İkamet ettiği apartmanın depreme dayanıklı olmadığını ifade eden Güzel, “Kiracılarım aylar önce bina yıkılacak diye evlerini boşalttı. Ama ben binaya zarar verirler diye hala burada oturuyorum. Bakanlık burayla ilgilenmedi. Vatandaşı şirketlerle baş başa bıraktı. Bizim tek isteğimiz dönüşümün kısa zamanda başlaması ve sorunların çözülmesi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gerekeni yapmazsa vatandaşlar olarak tepkimizi göstermeye devam edeceğiz” diyor.
“GÜVENSİZ VE SAĞLIKSIZ”
“Kiracı olsak çoktan taşınırdık” diyen Birgül Delikanlı da şirketin sorumsuz davranmasından dolayı yüzlerce ailenin mağdur olduğu görüşünü paylaşıyor. Fikirtepe’de sadece dönüşümden kaynaklı sorunların yaşanmadığını ifade eden Delikanlı, “Sürecin ilerlediği filan yok. Sürekli geri gidiyoruz. Fikirtepe çok güvensiz ve sağlıksız bir yer haline geldi. Geçen gün evimizin kapısı çalındı. Sürekli hırsızlık vakaları yaşanıyor. Devlet adeta burayı unutmuş ya da yok sayıyor. Kadıköy’ün göbeğindeki bir mahallede böyle şeylerin yaşanması anlaşılır değil. Bizim talebimiz yasaların ve hukukun bizim lehimize karar vermesi. Bakanlık yetkilileri buraya gelip bizi dinlesin ve bu sorunlara bir çözüm bulsun” çağrısında bulunuyor.
“FİRMALAR BİZİ KANDIRDI”
Eşinin yıllar önce kendi elleriyle yaptığı gecekonduda çocuklarıyla beraber yaşayan Gülizar Karakuş da şirketin yarattığı mağdurlarından biri. Fikirtepe’nin yaşam alanı olmaktan çıktığını söyleyen Karakuş, yaşadığı sorunları şu sözlerle dile getiriyor: “Firma ne haklarımızı veriyor ne de sözleşmeyi iptal ediyor. Beş yıl oldu bıktık artık. Firmalar bizi kandırdı. Komşularımız da komisyon kazanmak için firmaların temsilcisi oldular. Komşularımızın kurbanı olduk diyebilirim. Hukuki olarak çok fazla bir şey bilmiyoruz. İlkokuldan mezun olmuş insanlarız. Bakanlık buraya bilgilendirme ofisi açacaktı ama bu konuda hiçbir gelişme olmadı.”
5 YILDA NELER OLDU?
Fikirtepe’de 5 yıldır süren kentsel dönüşüm sürecini daha iyi anlayabilmek için Fikirtepe Derneği Başkanı Sabır Karakoçoğlu ile konuştuk. Karakoçoğlu, Fikirtepe’de devlet kurumlarının yeterince görev almamasından kaynaklı sorunların büyüdüğünü ifade ediyor.
Fikirtepe’de süren kentsel dönüşüm nasıl başladı?
Fikirtepe’de 6 bin 341 bina vardı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2013 yılında inşaat emsali imar planını yürürlüğe koydu. Fikirtepe ve çevresinin 134 hektarlık kısmı 60 adet yapı adasına bölündü. Ancak Fikirtepe imar planı, bölge halkının ihtiyaçları dikkate alınmadan düzenlendi. Birçok inşaat firması Fikirtepe’de sözleşme imzalamaya başladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2013 yılında çıkardığı 6306 sayılı yasa ile evleri yıkılan ailelere kira yardımında bulunacaktı ancak ailelere ödenmesi gereken kira yardımları yapılmadı.
Fikirtepe’de süreç neden uzadı?
Fikirtepe’nin tamamında 45 firma faaliyette bulunuyor. Vatandaşların evlerini acele kamulaştırabilmek için yetkililerle işbirliği yapan firmalar bölgeyi, 2013 tarihinde riskli alan olarak ilan ettirdi. Fikirtepe ve çevresinin 134 hektarlık kısmı hiçbir zemin etüdü, riskli yapı tespiti ve sosyal etki araştırması yapılmadan riskli alan olarak ilan edildi. Bu nedenle Danıştay’da açılan dava sonucunda Bakanlar Kurulu’nun riskli alan kararı iptal edildi. Bakanlık mahkemenin iptal ettiği imar planını, inşaat emsalini 4.14’ten 4’e indirerek yeni bir planmış gibi uygulamaya koydu. Vatandaşın evini yenilemesini önlemek ve müteahhitlere mecbur bırakmak için inşaat yapılabilecek arsaların minimum net 600 metrekare olması şartını getirdi. İnşaat sözleşmeleri hakkında bilgisi ve hukuk desteği olmayan halk, ne yapacağını bilemez durumda iken bir sürü hukukçu ile çalışan müteahhitlerle baş başa kaldı. Bunu fırsat olarak gören bazı firmalar tek taraflı olarak hazırladıkları sözleşmeleri vatandaşlara dayattı. Tüm bunlar sürecin uzamasına neden oldu.
Şu anda kentsel dönüşüm ne aşamada?
Sahada yaptığımız çalışmalardan elde ettiğimiz verilere göre; 19 adada birden fazla firma faaliyet yürütüyor. 16 adada yüzde yüz anlaşma sağlanmış durumda. 16 adada yıkım işlemi gerçekleşti. 6 adada ise inşaatlar yükselmeye başladı. Bunun yanı sıra davalar da sürüyor. Mülk sahipleri tarafından birçok yapı adasında, sözleşme iptal davaları ve acele kamulaştırma iptal davaları da devam ediyor. Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kamulaştırma davalarını kaybetmeye başlayınca açtığı kamulaştırma davalarının tümünü geri çekmeye başladı. Beş yıl içinde yüzlerce mağduriyet yaratılırken, halkın yararına bir arpa boyu yol alınamadı.
Çözüm nasıl sağlanabilir?
Bölgedeki projelerin ve sürecin denetimini yapacak deneyimli, yeterliliği olan müşavirler veya Mimarlar Odası gibi sorumlu kuruluşlar görevlendirilmeli. Müşavir firmalar hak sahiplerine ve bakanlığa karşı sorumlu olmalı. Kat karşılığı inşaat sözleşmeleri, ön sözleşme ve kesin sözleşme olarak iki aşamalı yapılmalıdır. Kamu kurumları, hukuk otoriteleri ve Mimarlar Odası tarafından hazırlanması gereken sözleşmelerde, ideal bir kat karşılığı inşaat sözleşmesinde bulunması gereken bütün detaylar standart olarak yer almalı.
Fikirtepe’de yaklaşık beş yıldır yürütülen kentsel dönüşüm yüzlerce ailenin mağdur olmasına neden oldu. Mali gücü yetersiz inşaat firmalarının bir türlü inşaata başlayamaması vatandaşların hem sosyal hem de maddi açıdan mağduriyetlerinin artmasına neden oluyor. İflas erteleme davası süren ANKA Evim Kadıköy şirketi, Fikirtepe’de 2011 yılında ilk imzayı atarak, inşaata başlayacağı sözünü verdi. Ancak şirket, aradan beş yıl geçmesine rağmen inşaat çalışmalarına başlamadı. Anka Evim Kadıköy firması geçtiğimiz temmuz ayında inşaata başlayacağı gerekçesiyle vatandaşlardan evlerini boşaltmalarını istedi. Kiracıların büyük çoğunluğu da evlerini boşaltarak mahalleyi terk etti. Ancak firmanın, evlerini boşaltan ev sahiplerinin sözleşme kapsamında yer alan kira bedellerini de ödemediğe iddia edildi.
“SABRIMIZ TÜKENDİ”
“Büyük Ada” olarak bilinen bölgede yaşayan mağdur vatandaşlar, 10 Ocak Pazar günü Fikirtepe’deki ANKA Evim Kadıköy ofisi önünde şirketi protesto etti. Çocuklarıyla beraber eyleme gelen yurttaşlar, “Bakanlık uyuma Fikirtepe’ye sahip çık” yazılı dövizler taşıdı.
Grup adına basın açıklamasını okuyan Erdal Mert, 2016 yılına maddi ve manevi kayıplarla başladıklarını belirtti. “Hak sahipleri olarak hak arama hürriyetimiz uzun yargılama sürelerinin kötü niyetli müteahhitlerce istismar edilmesi nedeniyle kısıtlanıyor” açıklamasını yapan Mert, kentsel dönüşümün var olan komşuluk ilişkilerine de zarar verdiğini ifade etti.
“ANKA Evim şirketi tarafından, adeta aldatılmış durumdayız” diyen Mert, şöyle konuştu: “Türkiye Cumhuriyeti kurumlarını hiçe sayan, aldatmacayı her yerde sürdürmeye kararlı bu şirketin bugün var ettiği mağdur sayısı biliyoruz ki, ilgililerce bir an evvel çözüm üretilemez ise katlanarak devam edecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili kurumlarına yaptığımız şikâyetler inanıyoruz ki elbette sahibini bulacak ve bu hale kayıtsız kalmayacak; ancak sabrın da ne yazık ki tükendiği yerdeyiz.”
“BAKANLIK YANIMIZDA OLMALI”
Sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getiremeyen firmanın vatandaşların zararını karşılamayacak durumda olduğunu belirten Mert, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İl Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm müdürlüklerinin bu haklı mücadelemizde, Fikirtepe halkının yanında olduğunu göstermesinin tek çare ekonomik gücü olmadığı halde, Anka Yapı ve Anka Evim gibi müteaahit firmaların burada yarattığı hukuksuzlukların idari yaptırımlarla sonlandırılmasıdır” diye konuştu.
“MÜLKİYET HAKKI ENGELLENİYOR”Mağdur vatandaşların avukatlığını yapan Songül Aybirdi ise firmayla yapılan sözleşmelerin bir kısmının feshedildiğini ancak firmanın feshe karşı cevap vermediğini ifade etti. Vatandaşların zararının karşılanması için maddi, manevi tazminat istemli davalar açacaklarını belirten Aybirdi, “Sözleşmeler yapıldıktan sonra tapulara şerh koyuluyor. Bu şerhler kaldırılmadığı sürece kişilerin hem mülkiyet hakkı kısıtlanmış oluyor hem de vatandaşların başka bir firma ile anlaşmalarına ve eksik işlerin tamamlanmasına engel olunuyor” şeklinde konuştu.
“DEVLET BURAYI UNUTMUŞ”
Kentsel dönüşümün başlamasından sonra birçok ev sahibi ve kiracı Fikirtepe’den çevre mahallere taşındı. Fikirtepe’de yaşamaya devam eden vatandaşların ise sorunları katlanarak devam ediyor. Güvenlik, temizlik ve ulaşım sorunları ile baş etmeye çalışan Fikirtepeli ailelerin sorunlarını dinledik. Ailelerin başlıca isteği inşaatın bir an önce başlaması ve mağduriyetlerinin kısa zamanda giderilmesi…
Şirket ile beş yıl önce sözleşme imzaladığını söyleyen Fikirtepe sakinlerinden Ayhan Güzel, inşaatın başlamamasından ve şirketin vatandaşların zararını karşılamamasından şikâyetçi. İkamet ettiği apartmanın depreme dayanıklı olmadığını ifade eden Güzel, “Kiracılarım aylar önce bina yıkılacak diye evlerini boşalttı. Ama ben binaya zarar verirler diye hala burada oturuyorum. Bakanlık burayla ilgilenmedi. Vatandaşı şirketlerle baş başa bıraktı. Bizim tek isteğimiz dönüşümün kısa zamanda başlaması ve sorunların çözülmesi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı gerekeni yapmazsa vatandaşlar olarak tepkimizi göstermeye devam edeceğiz” diyor.
“GÜVENSİZ VE SAĞLIKSIZ”
“Kiracı olsak çoktan taşınırdık” diyen Birgül Delikanlı da şirketin sorumsuz davranmasından dolayı yüzlerce ailenin mağdur olduğu görüşünü paylaşıyor. Fikirtepe’de sadece dönüşümden kaynaklı sorunların yaşanmadığını ifade eden Delikanlı, “Sürecin ilerlediği filan yok. Sürekli geri gidiyoruz. Fikirtepe çok güvensiz ve sağlıksız bir yer haline geldi. Geçen gün evimizin kapısı çalındı. Sürekli hırsızlık vakaları yaşanıyor. Devlet adeta burayı unutmuş ya da yok sayıyor. Kadıköy’ün göbeğindeki bir mahallede böyle şeylerin yaşanması anlaşılır değil. Bizim talebimiz yasaların ve hukukun bizim lehimize karar vermesi. Bakanlık yetkilileri buraya gelip bizi dinlesin ve bu sorunlara bir çözüm bulsun” çağrısında bulunuyor.
“FİRMALAR BİZİ KANDIRDI”
Eşinin yıllar önce kendi elleriyle yaptığı gecekonduda çocuklarıyla beraber yaşayan Gülizar Karakuş da şirketin yarattığı mağdurlarından biri. Fikirtepe’nin yaşam alanı olmaktan çıktığını söyleyen Karakuş, yaşadığı sorunları şu sözlerle dile getiriyor: “Firma ne haklarımızı veriyor ne de sözleşmeyi iptal ediyor. Beş yıl oldu bıktık artık. Firmalar bizi kandırdı. Komşularımız da komisyon kazanmak için firmaların temsilcisi oldular. Komşularımızın kurbanı olduk diyebilirim. Hukuki olarak çok fazla bir şey bilmiyoruz. İlkokuldan mezun olmuş insanlarız. Bakanlık buraya bilgilendirme ofisi açacaktı ama bu konuda hiçbir gelişme olmadı.”
5 YILDA NELER OLDU?
Fikirtepe’de 5 yıldır süren kentsel dönüşüm sürecini daha iyi anlayabilmek için Fikirtepe Derneği Başkanı Sabır Karakoçoğlu ile konuştuk. Karakoçoğlu, Fikirtepe’de devlet kurumlarının yeterince görev almamasından kaynaklı sorunların büyüdüğünü ifade ediyor.
Fikirtepe’de süren kentsel dönüşüm nasıl başladı?
Fikirtepe’de 6 bin 341 bina vardı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2013 yılında inşaat emsali imar planını yürürlüğe koydu. Fikirtepe ve çevresinin 134 hektarlık kısmı 60 adet yapı adasına bölündü. Ancak Fikirtepe imar planı, bölge halkının ihtiyaçları dikkate alınmadan düzenlendi. Birçok inşaat firması Fikirtepe’de sözleşme imzalamaya başladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2013 yılında çıkardığı 6306 sayılı yasa ile evleri yıkılan ailelere kira yardımında bulunacaktı ancak ailelere ödenmesi gereken kira yardımları yapılmadı.
Fikirtepe’de süreç neden uzadı?
Fikirtepe’nin tamamında 45 firma faaliyette bulunuyor. Vatandaşların evlerini acele kamulaştırabilmek için yetkililerle işbirliği yapan firmalar bölgeyi, 2013 tarihinde riskli alan olarak ilan ettirdi. Fikirtepe ve çevresinin 134 hektarlık kısmı hiçbir zemin etüdü, riskli yapı tespiti ve sosyal etki araştırması yapılmadan riskli alan olarak ilan edildi. Bu nedenle Danıştay’da açılan dava sonucunda Bakanlar Kurulu’nun riskli alan kararı iptal edildi. Bakanlık mahkemenin iptal ettiği imar planını, inşaat emsalini 4.14’ten 4’e indirerek yeni bir planmış gibi uygulamaya koydu. Vatandaşın evini yenilemesini önlemek ve müteahhitlere mecbur bırakmak için inşaat yapılabilecek arsaların minimum net 600 metrekare olması şartını getirdi. İnşaat sözleşmeleri hakkında bilgisi ve hukuk desteği olmayan halk, ne yapacağını bilemez durumda iken bir sürü hukukçu ile çalışan müteahhitlerle baş başa kaldı. Bunu fırsat olarak gören bazı firmalar tek taraflı olarak hazırladıkları sözleşmeleri vatandaşlara dayattı. Tüm bunlar sürecin uzamasına neden oldu.
Şu anda kentsel dönüşüm ne aşamada?
Sahada yaptığımız çalışmalardan elde ettiğimiz verilere göre; 19 adada birden fazla firma faaliyet yürütüyor. 16 adada yüzde yüz anlaşma sağlanmış durumda. 16 adada yıkım işlemi gerçekleşti. 6 adada ise inşaatlar yükselmeye başladı. Bunun yanı sıra davalar da sürüyor. Mülk sahipleri tarafından birçok yapı adasında, sözleşme iptal davaları ve acele kamulaştırma iptal davaları da devam ediyor. Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kamulaştırma davalarını kaybetmeye başlayınca açtığı kamulaştırma davalarının tümünü geri çekmeye başladı. Beş yıl içinde yüzlerce mağduriyet yaratılırken, halkın yararına bir arpa boyu yol alınamadı.
Çözüm nasıl sağlanabilir?
Bölgedeki projelerin ve sürecin denetimini yapacak deneyimli, yeterliliği olan müşavirler veya Mimarlar Odası gibi sorumlu kuruluşlar görevlendirilmeli. Müşavir firmalar hak sahiplerine ve bakanlığa karşı sorumlu olmalı. Kat karşılığı inşaat sözleşmeleri, ön sözleşme ve kesin sözleşme olarak iki aşamalı yapılmalıdır. Kamu kurumları, hukuk otoriteleri ve Mimarlar Odası tarafından hazırlanması gereken sözleşmelerde, ideal bir kat karşılığı inşaat sözleşmesinde bulunması gereken bütün detaylar standart olarak yer almalı.
➤ Fikirtepe’nin tamamında 45 firma faaliyette bulunuyor
➤ 19 adada birden fazla firma faaliyet yürütüyor
➤ 16 adada yıkım işlemi gerçekleşti
➤ 6 adada inşaatlar yükselmeye başladı
➤ Sözleşme iptal davaları ve acele kamulaştırma iptal davaları devam ediyor
➤ 19 adada birden fazla firma faaliyet yürütüyor
➤ 16 adada yıkım işlemi gerçekleşti
➤ 6 adada inşaatlar yükselmeye başladı
➤ Sözleşme iptal davaları ve acele kamulaştırma iptal davaları devam ediyor