BİR AVUÇTULAR 'DENİZ' OLDULAR
Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi, Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan’ın idam edilişinin 41. yılında, “üç fidanın, 68’lerin ve tüm devrim şehitlerinin anısına”etkinlik düzenleniyor.
Semra ÇELEBİ
Nâzım Hikmet, Sabahattin Ali, Yılmaz Güney ve şimdi de Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan, Yusuf Aslan… Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi, bu topraklara çok şey kazandırıp tek aldıkları büyük acılar olan şairleri, yazarları, sanatçıları ve devrimcileri, unutulmaz etkinliklerle anmaya devam ediyor. 6 Mayıs 1972 günü sabaha karşı 01.25’te Ankara Merkez Kapalı Cezaevi avlusuna kurulan darağacında idam edilen ve Türkiye halklarının zihninde ve gönlünde 41 yıldır yaşamaya devam eden genç devrimci önderler Deniz, Hüseyin ve Yusuf anısına CKM Sanat Galerisi’nde bir sergi açılıyor. 4 Mayıs Cumartesi günü açılacak “Bir Avuçtular Deniz Oldular” adını taşıyan sergi, 4 Haziran’a kadar yani tam bir ay boyunca görülebilecek. Kadıköy Belediyesi Caddebostan Kültür Merkezi Sanat Galerisi çalışanlarının özel emeği ve çabasıyla gerçekleştirilen etkinlik sadece sergiyle sınırlı değil. Sergide görülecek her şey ve hatta daha fazlası bir kataloğa dönüştürülecek ve ölümsüzleşecek. Üstelik bu sınırlı sayıda basılan katalog tüm sergi ziyaretçilerine ücretsiz olarak dağıtılacak.
41 YILDIR DİNMEYEN GÖZYAŞI
Türkiye tarihi açısından önemli bir döneme tanıklık etmemizi sağlayacak belgesel niteliğindeki bu sergiyi hazırlamak hiç kolay olmamış. Altı ay önce hazırlıklarına başlanan sergi için döneme tanıklık etmiş kişilerle, Denizler’in aileleriyle, arkadaşlarıyla ve o dönemi yaşayan gazetecilerle görüşülmüş; 1968-1972 yılına ait ulusal basına tüm gazeteler taranarak özenli bir arşiv çalışması yürütülmüş. Caddebostan Kültür Merkezi Görsel Sanatlar Sorumlusu Sedef Narçın, sergi henüz proje halindeyken ilk olarak Deniz Gezmiş’in ağabeyi Bora Gezmiş’le görüşmüş. Bora Gezmiş’in yüreklendirmesiyle diğer ailelere ulaşmış ve sergi böylece gerçeğe dönüşmüş: “Deniz’ler adına kalıcı bir şey olması ailelerini mutlu etti sanırım. Bora Beyin de aynı heyecan ve istekle sonuna kadar katkı vereceğini söylemesi de bizim için ayrı bir mutluluk oldu.Bora Beyin yönlendirmesiyle Hüseyin İnan’ın ailesine ulaştık. Hüseyin’in kardeşi İrfan İnan’ı evinde ziyaret ettik. Bu sergi projesini hayata geçirmek hiç kolay bir iş değildi. Ailelerle her konuştuğumuzda derin acılarını bir kez daha yaşadık hep birlikte. Onların eşyalarını görmek istediğimizdeyse 41 yılın ardından dinmeyen gözyaşlarına şahit olmak gerçekten çok üzüntü vericiydi.”
DENİZ’İN POSTALLARI, HÜSEYİN’İN KAZAĞI, YUSUF’UN FOTOĞRAFLARI…
“Bir Avuçtular Deniz Oldular” sergisinde Deniz, Hüseyin ve Yusuf’un idamlarından sonra ailelerine teslim edilen özel eşyaları ilk kez sergilenecek. Gezmiş ailesinin özenle sakladığı ve ilk kez bu sergi için çıkardığı Deniz’in eşyaları arasında, anılara kazınan fotoğrafındaki yeşil parkası, idama giderken ayağında bulunan postalı ile okul kitapları, arkadaşlarına ve ailesine yazdığı özel mektupların orijinalleri, çocukken mahalle arkadaşlarıyla çektirdiği fotoğrafları ve okuduğu kitapları bulunuyor. Hüseyin İnan’ın idamından sonra üzerinden kesilerek çıkartılan kazağı, “Babam beni lastik ayakkabıyla gördüğünde üzülmesin. Ayakkabılarım cezaevinde kaldı” diyerek babasına haber gönderdiği, idama giderken ayağındaki lastik ayakkabıları, kitapları, çok sevdiği fotoğraf makinesi ve idamından sonra cebinden çıkan 19 lira 35 kuruş parası, cezaevinde kullandığı havlusu, diş fırçası, lastik terlikleri; Yusuf Aslan’ın ise ilk kez gün yüzüne çıkan fotoğrafları ve ailesine yazdığı son mektubu bu sergide olacak.
68’lerin ve tüm devrim şehitlerinin anısına düzenlenen sergide, o döneme ait miting ve eylem fotoğraflarını içeren 200 fotoğraf, Denizlerin yakalanma, mahkeme ve idam süreçlerini anlatan haberlerin yer aldığı dönemin gazete kupürleriyle 28 adet afiş de yer alıyor. Ayrıca bu sergi için gazeteci-yazarlar Can Dündar, Soner Yalçın ve Mustafa Balbay’ın kaleme aldığı yazılar ile ressam Bedri Baykam’ın Denizler ve 68’lilerin eylemlerini konu aldığı 13 tablosu da bu sergide izleyiciyle buluşacak.
“DELİKANLIM İYİ BAK YILDIZLARA…”
Sergiyle eş zamanlı olarak açılış günü olan 4 Mayıs Cumartesi saat 14.00’te Can Dündar’ın hazırladığı, Yunus Nihat Özcan’ın yönettiği “Delikanlım, İyi bak Yıldızlara…” adlı belgesel gösterilecek, ardından panel yapılacak. 68’liler Birliği Vakfı Başkanı Sönmez Targan’ın moderatörlüğünü yapacağı panelde gazeteci Can Dündar, Deniz Gezmiş’in ağabeyi Bora Gezmiş, Deniz Gezmiş’in yoldaşı, dönemin Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu üyesi Hacı Tonak, dönemin İTÜ Öğrenci Birliği Başkanı, DEV-GENÇ İstanbul Yöneticisi ve 68’liler Birliği Vakfı eski Başkanı Gökalp Eren ise konuşmacı olarak katılacaklar ve o dönemle ilgili siyasi gözlemlerini, anılarını ve Denizler’in bilinmeyen yönlerini panele katılanlarla paylaşacaklar.