Çocuklar okulda değil fabrikada!
TÜİK’in “İstatistiklerle Çocuk” verilerine göre, 2021’de yüzde 16,4 olan 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı 2024’te yüzde 24,9’a yükseldi
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin çocuk istatistiklerini açıkladı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 2024 yılı sonu itibarıyla, Türkiye nüfusu 85 milyon 664 bin 944 kişi iken bunun 21 milyon 817 bin 61'ini çocuklar oluşturdu. Birleşmiş Milletler tanımına göre 0-17 yaş grubunu içeren çocuk nüfus, 1970 yılında toplam nüfusun yüzde 48,5'ini oluştururken bu oran 1990 yılında yüzde 41,8 ve 2024 yılında yüzde 25,5 oldu.
ÇOCUK NÜFUSU DÜŞÜYOR
Nüfus projeksiyonlarının demografik göstergelerdeki mevcut yapının devam edeceğini varsayan ana senaryoya göre çocuk nüfus oranının 2030 yılında yüzde 22,1, 2040 yılında yüzde 17,9, 2060 yılında yüzde 16,9, 2080 yılında yüzde 15,2 ve 2100 yılında yüzde 14,5 olacağı öngörülüyor. Avrupa Birliği (AB) üyesi 27 ülkenin çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2024 yılında çocuk nüfus oranının AB ortalaması yüzde 17,8 oldu. Türkiye'nin çocuk nüfus oranının yüzde 25,5 ile AB üye ülkelerinden daha yüksek olduğu görüldü. Çocuk nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2024 yılında yüzde 23,3'ünün 0-4 yaş grubunda, yüzde 29,3'ünün 5-9 yaş grubunda, yüzde 29,6'sının 10-14 yaş grubunda ve yüzde 17,8'inin 15-17 yaş grubunda yer aldığı görüldü. Hayat Tabloları, 2021-2023 sonuçlarına göre doğuşta beklenen yaşam süresi, Türkiye geneli için 77,3 yıl, erkekler için 74,7 yıl ve kadınlar için 80,0 yıl oldu. Türkiye'de 7 yaşına ulaşan bir çocuğun kalan yaşam süresinin ortalama 71,3 yıl, erkek çocuklar için 68,7 yıl ve kız çocuklar için 73,9 yıl olduğu görüldü. Çalışma çağının başlangıcı olan 15 yaşındaki çocuklar için bu süre 63,5 yıl olarak belirlendi.
ÇOCUK BAĞIMLILIK ORANI YÜZDE 30,6 OLDU
Toplam yaş bağımlılık oranı, 15-64 yaş grubunda çalışma çağındaki her 100 kişi başına düşen, 0-14 ile 65 ve üzeri yaş grubundaki kişi sayısı olarak tanımlanıyor. ADNKS sonuçlarına göre 2024 yılında toplam yaş bağımlılık oranı yüzde 46,1 oldu. Yaş grubu 15-64 olan her 100 kişi başına düşen, 0-14 yaş grubundaki çocuk sayısını ifade eden çocuk bağımlılık oranı ise yüzde 30,6 olarak gerçekleşti. Beşli karma aşı (DPT+IPV+Hib) 3 doz ile aşılama oranı 2022 yılında yüzde 99,5 iken 2023 yılında yüzde 98,8 oldu.
OKULLAŞMA ORANI DÜŞTÜ
Milli Eğitim Bakanlığı Örgün Eğitim İstatistiklerine göre okul öncesi eğitim seviyesinde beş yaş net okullaşma oranı, 2022-23 öğretim yılında yüzde 85 iken 2023-24 öğretim yılında yüzde 84,3’e geriledi. İlkokul seviyesinde net okullaşma oranı 2023-24 öğretim yılında yüzde 95,0, ortaokul seviyesinde net okullaşma oranı yüzde 91,5 ve ortaöğretim seviyesinde net okullaşma oranı yüzde 88,0 oldu. Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı sonuçlarına göre eğitim kademesi ve cinsiyete göre okul tamamlama oranları incelendiğinde, yıllara göre bir artış gözlendi. İlkokul tamamlama oranı 2018-19 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,6 iken bu oran 2023-24 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 98,7 oldu. Ortaokul tamamlama oranı 2018-19 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 97,7 iken bu oran 2023-24 eğitim ve öğretim döneminde yüzde 96,5 oldu. Ortaöğretim tamamlama oranı ise yüzde 68,1'den yüzde 81,2'ye yükseldi.
Özel eğitim gerektiren bireylere (işitme, görme, ortopedik ve hafif düzeyde zihinsel engelli) hizmet veren, özel olarak yetiştirilmiş personelin bulunduğu, geliştirilmiş eğitim programlarının uygulandığı özel öğretim kurumlarında örgün eğitime devam eden öğrenci sayısı ise 559 bin 725 oldu. Özel eğitim alan öğrenciler örgün eğitimdeki öğrencilerin yüzde 3’ ünü oluşturdu.
İNTERNET KULLANIM ORANI ARTTI
Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması sonuçlarına göre İnternet kullanım oranı, 6-15 yaş grubundaki çocuklar için 2021 yılında yüzde 82,7 iken 2024 yılında yüzde 91,3 oldu. 2024 yılında, düzenli İnternet kullanan 6-15 yaş grubundaki çocukların İnternet aracılığı ile yürüttüğü faaliyetlerde, İnternet üzerinden video izleme yüzde 83,9 ile ilk sırayı alırken, yüzde 75,0 ile ödev, öğrenme veya çevrim içi derslere katılma ikinci sırada yer aldı. Bunu, yüzde 72,7 ile oyun oynama veya oyun indirme, yüzde 72,6 ile sosyal medya izledi. Çocukların İnternette en az yürüttüğü faaliyet ise yüzde 13,2 ile e-posta gönderme veya alma oldu.
YOKSULLUK ÇOCUKLARI VURUYOR
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması, Çocuk Sağlığı ve Yoksunluğu Modülü sonuçlarına göre 2024 yılında hanelerde yaşayan 15 yaş ve altı çocukların genel sağlık durumları incelendiğinde yüzde 94,5'inin "çok iyi veya iyi", yüzde 4,6'sının "orta", yüzde 0,9'unun ise "kötü veya çok kötü" olduğu görüldü. 2024 yılında, 15 yaş ve altı tüm çocukların yeni giysilere sahip olduğu hanehalkı oranı yüzde 88,6 iken maddi yetersizlik nedeniyle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı yüzde 9,2, diğer nedenlerle çocukları yeni giysilere sahip olamayan hanehalkı oranı ise yüzde 2,2 oldu. Günde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketimi yapabilen 15 yaş ve altı çocukların bulunduğu hanehalklarının oranı yüzde 86,7, maddi yetersizlikler nedeniyle günde en az bir kez taze sebze ve meyve tüketimi yapamayan hanehalkı oranı yüzde 10 diğer nedenlerle çocukları günde en az bir kez taze meyve ve sebze tüketemeyen hanehalkı oranı ise yüzde 3,3 oldu. Çocukları için evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilen hanehalkı oranı yüzde 51,2. Maddi yetersizlikler nedeniyle evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanehalkı oranı yüzde 22,2, diğer nedenlerle evden uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayamayan hanehalkı oranı ise yüzde 26,6 oldu.
YÜZDE 25’İ ÇALIŞIYOR
Hanehalkı İşgücü Araştırması 2021 yılı sonuçlarına göre; 15-17 yaş grubundaki çocukların işgücüne katılma oranı yüzde 16,4 olmuştu. 2024 yılı sonuçlarına göre ise bu oran yüzde 24,9’a yükseldi. İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran erkek çocuklar için yüzde 35,6, kız çocuklar için yüzde 13,7 olduğu görüldü. İş Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin geçtiğimiz şubat ayında yayınladığı Çocuk İş Cinayetleri Raporu’na göre 2013 - 2024 yılları arasında en az 742 çocuk çalışırken hayatını kaybetti. Raporda iş kollarına göre ölümlere bakıldığında 402 çocuk tarım/orman iş kolunda 88 çocuk inşaat/yol, 53 çocuk metal, 51 çocuk konaklama, 26 çocuk ise gıda iş kolunda çalıştırılırken öldü. Çocuk işçi ölümlerinde tarım sektörü ilk sırada yer alsa da sanayi ve inşaatlarda ölen çocuk işçi sayısının giderek arttığı vurgulandı.