Elektrik faturaları dudak uçuklatıyor
İki yıldır süren pandemi ile seyirci kaybına uğrayan kültür sanat merkezleri, yılbaşında yapılan elektrik zamları sonrası faturalarını ödeyemez duruma geldi. Moda Sahne 20 bin liralık faturasını ödemeyeceğini duyururken, sanat atölyesi sahibi Caroline Zeynep Siner de faturaları öderse kirasını ödeyemeyeceğini söyledi
Yeni yıl ile birlikte hemen hemen her şeye gelen zam, faturalarda da kendini göstermeye başladı. Özellikle elektrikte kademeli sistem ile birlikte yüzde 127’ye varan zam oranı faturalara yansımaya başladı. Yüksek faturalar tepki gördü, Türkiye’nin dört bir yanında camlara asıldı.
Bir işletmenin adeta ana girdisi haline gelen yüksek elektrik faturalar nedeni ile Kadıköy’de faaliyetlerini yürüten tiyatrolar, atölyeler, ibadethaneler ayakta kalma mücadelesi vermeye başladı. Faturalar ile kiralar arasında ödeme tercihi ile karşı karşıya kalındı.
Moda Sahnesi’nin kurucusu ve tiyatro yönetmeni Kemal Aydoğan sosyal medya hesabından kendilerine gelen 20 bin 61 liralık faturasını fahiş buldukları için ödemeyeceklerini duyurdu.
Kemal Aydoğan, Kadıköy Boa Sahne Koordinatörü Cansın Asarlı, Kadiköy/Yeldeğirmeni'nde bulunan ESKİ değil YENİ Sanat Atölyesi'nin sahibi Caroline Caroline Zeynep Siner ve ticarethane statüsünde elektrik faturasını ödeyen Şahkulu Sultan Dergahı ile görüşerek yılbaşından bu yana kendilerine gelen faturalar arasındaki farkı, ödeme durumlarının olup olmadığını sorduk.
“FATURAYI ÖDEYECEK BÜTÇEMİZ YOK”
Özel tiyatroların zaten zor bir dönemden geçtiğini söyleyen Moda Sahne’nin kurucusu Aydoğan, “Özel tiyatrolar pandemiyle birlikte çok zor bir döneme girdiler. İki yıllık pandemi döneminin yaklaşık bir yılı kapalı geçti. Diğer bir yılda da salona yarım kapasite seyirci alabildik. Hala salgın bitmiş değil. Seyirci hala kapalı salonlara girerken tereddüt ediyor. Bu durum özel tiyatroların gelirlerinde ciddi bir düşüşe sebep oldu. Bazı tiyatrolar kapanmak zorunda kaldı. Tiyatro çalışanları uzun süredir işsizlik yaşıyor. Böylesi bir felaket yaşanırken üstüne bir de ekonomik kriz geldi. Döviz aşırı yükseldi. Enflasyon oranının gayrıresmi rakamlara göre yüzde %120 olduğu söyleniyor. Bu herşeyin fiyatının artmasına sebep oldu. Tiyatro biletine eylül ayında yaptığımız zamlar, aralık ayına gelince devede kulak kaldı” dedi. Aydoğan, “Her hafta yeniden bilet fiyatı düzenlemesi yapmamızı gerektiren bir ortam söz konusu. Hal böyleyken son darbeyi de elektrik faturasından yedik. Tutar 3 katına çıktı. Aralık ayında 7.000 TL öderken, ocak ayında 20.000 TL elektrik faturası geldi. Gişe gelirinin çok düştüğü koşullarda bu faturayı ödeyecek bütçemiz ne yazık ki olmuyor. Bunu ödersek çalışanların maaşını ödeyemeyiz. Bunu ödemek için bilet fiyatlarını yükseltsek maliyeti seyircimizin sırtına yüklenmiş olacağız. Zaten seyirciler de ekonomik sıkıntı altındalar, onların da bütçeleri zayıfladı. Her seferinde onlara destek olmaları çağrısı yapamayız. Tiyatroya halkın katılımının yüksek olması, bilet fiyatlarıyla doğrudan orantılı. Onların bütçelerini sarsmayacak bir bilet fiyatı olması zorunludur. Ödenekli tiyatrolara sağlanan ekonomik destek özel tiyatrolara da tanınmak zorundadır. Özel tiyatrolar ticarethane değildir. Toplum yararına faaliyet gösteren kamusal birimlerdir. Ekonomik kriz altında ezilmelerini seyredemeyiz.” diye konuştu.
20 BİN LİRALIK FATURAYI ÖDEMEYECEK
Toplamda 20 bin 61 lira 90 kuruş elektrik faturası borcu bulunan Moda Sahne için EnerjiSA tarafından ihtar gönderildi. Konuya tepkisini sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla gösteren Aydoğan, gazetemize yaptığı açıklamada faturayı ödemeyeceklerini belirtti.
“KÖŞEYE SIKIŞMIŞ HİSSEDİYORUZ”
Kadıköy Boa Sahne Koordinatörü Cansın Asarlı ise elektrik faturasına gelen zam hakkında şunları söyledi: “Tiyatromuzun kendini toparlayabilmesi için her türlü çabayı gösterdiğimiz bu zamanlarda, zamların bize yaşattığı belirsizlik bizi oldukça ağır bir yükün altında bırakıyor. Belki bugün bunları elektrik faturası üzerinden tartışıyoruz ama her şeyin orantısız şekilde pahalılaştığı da göz önünde bulundurulmalı. Pandeminin üstümüzdeki tahribatı hala devam ediyor. Geliri eriyen ve toparlanma çabasındaki tiyatromuzun maliyetlerinin her yönüyle arttığı bu süreçte, ayakta kalması her geçen gün daha da zorlaşıyor. Bu tabloda nasıl çözümler üretebileceğimiz konusunda gittikçe köşeye sıkışmış hissediyoruz. Tek gücümüz seyirci.”
“GÜNDE 4 SAAT AÇIK TUTABİLİYORUM”
Yeldeğirmeni'nde bulunan ESKİ değil YENİ Sanat Atölyesi 'nin sahibi Caroline Zeynep Siner, “Atölyeyi 2019 yılının sonunda kurdum ve 2020'de pandeminin patlak vermesi sebebiyle hep birlikte zor bir sürece girdik. İşleyişi durdurmak zorunda kalırken giderler, vergiler, ödemeler aynı hızda devam etti ve bu süreç bir çok işyerinin kapanmasına sebep oldu. 2021 yılının sonuna işyerleri yeniden hayata dönmeye, süreçte edindiği borçları kapamaya çalışırken yüksek zamlar, dolar-euro oranları ve faturalardaki akıl almaz artış ile yine dibe çöktük” dedi.
“FATURAYI ÖDERSEM KİRAYI ÖDEYEMEM”
Siner, “Pandemi sonrası işlerimiz düzelmeye başlasa da özellikle elektrik faturalarındaki artış, ürün fiyatlarındaki zamlar ile birlikte sürdürmeye çalıştığımız ev giderleri de eklenince aradaki fark yine eksiye düşmeye başlıyor. Eskiden sabah gidip akşam çıktığım atölyemi şu anda günde 4 saat açık tutuyorum çünkü elektrik ile ısınıyorum, elektrik ile iş yapıyorum. İlk defa faturalarımı ve vergimi ödediğim taktirde kirayı ödeyemeyecek duruma geliyorum. Üstelik sadece dükkan ve giderler için çalışmış oluyorum. Bir başka değinilmesi gereken sorun ise orantısız kira artışları. Üstelik ev ve dükkan sahipleri bu kiraları bahane göstererek yüksek zamlar istiyor ya da çıkartmak için elinden geleni yapıyorlar. Şu anda bulunduğunuz mülkten çıktığınız an sokakta kalıyorsunuz. Her şey akıl almaz boyutlara ulaştı.
“FELEĞİMİZ ŞAŞTI”
Göztepe’de bulunan Şahkulu Sultan Dergahı Genel Sekreteri İsmail Kanber Yıldırım, gelen elektrik faturası hakkında şunları söyledi: “Gecen yıl 4.000 – 7.000 TL arası fatura geliyordu. Aralık faturası 17 bin 700 TL gelince şok olduk. Arkasından ocak ayı faturası ile feleğimiz şaştı. 54 bin 350 TL fatura geldi. Bu ödenebilir bir fatura değil. Kaldı ki biz ekonomik kullanmak için elimizden geldiği kadar fedakarlık yapıyoruz, elektriği üçte bir kapasite ile kullanıyoruz. Demek ki tam kapasite kullansak ödeyeceğimiz fatura 100 bin TL’yi geçecek. Şu an kira ve faturaların toplam tutarı 90 bin TL civarında. Dergâhın geliri bu kadar değil. Duyarlı vatandaşların katkısı ve bağışları ile hizmet veriyoruz. Vatandaşların ekonomik durumu ortada. Herkes geçim derdinde. Biz kurum olarak cemevlerinin ibadethane statüsünde değerlendirilmesini istiyoruz. Faturada ticarethane statüsünde fiyatlandırma yapılmış. Burada ne alıp ne satıyoruz söylesinler. Devlet artık Alevilerin inançlarının tarifini yapmaktan vazgeçmeli. Cemevleri ibadethanedir. Bu konuda AHİM kararlarını uygulamalıdır.”