ENAG TÜİK'i ikiye katladı
Eylül ayında yıllık enflasyon TÜİK'e göre yüzde 61,53, ENAG'a göre yüzde 130,13 oldu. İTO’ya göre ise İstanbul’un yıllık enflasyonu yüzde 73.18. DİSK-AR ise son üç aylık enflasyonu yüzde 25.1 olarak ölçtü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) Türkiye’nin, İstanbul Ticaret Odası (İTO) ise İstanbul’un enflasyon verilerini açıkladı. TÜİK’e göre Eylül itibariyle yıllık enflasyon yüzde 61,53, aylık enflasyon ise yüzde 4,75 olarak gerçekleşti. ENAG’ın açıkladığı yıllık enflasyon rakamı ise TÜİK’in iki katından da fazla. ENAG 12 aylık enflasyonu yüzde 130,13 olarak açıkladı.
TÜİK’E GÖRE YÜZDE 61,53
TÜİK’e göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) eylülde aylık bazda yüzde 4,75, Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 3,4 artış gösterdi. Yıllık enflasyon tüketici fiyatlarında yüzde 61,53, yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 47,44 oldu. Eylülde 12 aylık ortalamalar dikkate alındığında, tüketici fiyatları yüzde 55,3, yurt içi üretici fiyatları yüzde 65,55 arttı. Beklentiler aylık enflasyonun yüzde 5 olacağı yönündeydi.
Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 20,16 ile konut oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 92,48 ile lokanta ve oteller oldu.
ENAG’A GÖRE YÜZDE 130.13
ENAG’a göre eylülde tüketici fiyat endeksi (E-TÜFE), ağustos ayına göre yüzde 6,24 oranında arttı. Böylece yıllık enflasyon, eylül ayında yüzde 130,13'e yükseldi. 2023 yılı Ocak-Eylül dönemi enflasyon oranı ise yüzde 95,33 oldu.
ENAG'ın açıkladığı verilere göre eylül ayında ana harcama grupları arasında en yüksek fiyat artışları "Eğlence ve Kültür" kategorisinde gerçekleşti. TÜİK alt grupları gösterge olarak alındığında en az aylık artış yüzde 1,80 ile “Giyim ve Ayakkabı” en fazla yükseliş ise yüzde 11,05 ile “Eğlence ve Kültür” kaleminde gerçekleşti.
İSTANBUL’UN ENFLASYONU
İTO’ya göre ise İstanbul’da tüketici fiyatları eylülde yıllık yüzde 73,18 artarken toptan fiyatlar yüzde 67,79 arttı. Tüketici fiyatlarındaki yıllık artış ağustosta yıllık bazda yüzde 74,17, aylık bazda yüzde 8,8 olmuştu.
2023 Eylül ayında İstanbul'da; perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi bir önceki aya göre yüzde 5,46, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 3,94 oranında arttı.
DİSK-AR’A GÖRE 3 AYLIK ENFLASYON YÜZDE 25
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Araştırma Merkezi (DİSK-AR) üç aylık enflasyon araştırmasını yayınladı. Araştırmaya göre üç aylık resmi enflasyon yüzde 25.
DİSK-AR’ın araştırma sonuçları şöyle:
*TÜİK’in tüketici fiyat endeksi yıllık yüzde 61,53, aylık yüzde 4,75 oldu. TÜİK’e göre yıl başından bu yana fiyatlar yüzde 49,9 arttı. Son üç ayda (temmuz-ağustos-eylül) fiyatlar yüzde 25,1 arttı. Emekli aylıklarına ve memur maaşlarına yapılan zam ilk üç ayda eridi. Yükselmeye devam etmesine rağmen resmi enflasyon halkın yaşadığı enflasyonu yansıtmıyor. Emeklilerin ve dar gelirlilerin gıda enflasyonu yüzde 92-118 arasında. 2003:100 bazlı TÜFE Endeksi 1.691’e gıda fiyatları endeksi 2.406’ya yükseldi.
*TÜİK, Eylül 2023 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 75,14 olarak açıkladı. Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. TÜİK, DİSK tarafından açılan ve kazanılan davaya rağmen yargı kararını uygulamıyor ve madde fiyat listesini açıklamıyor. Madde fiyatları halen karartılmış durumda. Bu nedenle enflasyon oranını hesaplanmasına kaynak teşkil eden madde fiyat listesi görülemiyor.
*Resmi ortalama enflasyon oranları düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar değildir. Bu nedenle DİSK-AR olarak TÜİK’in ham verilerinden yararlanarak emeklilerin, dar gelirlilerin, düşük gelirlilerin hissettiği gıda enflasyonunu yeniden hesaplıyoruz. Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 75,1 olarak gerçekleşirken emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 92,3 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 85,7 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 98,2 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 118 olarak gerçekleşti.
*Yüksek gelir gruplarının daha düşük enflasyon hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 71,8 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 54,7 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 118 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 55 oranında kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.
*TÜFE ve gıda fiyatları endeksi artmaya devam ediyor. 2005 yılında 118 olan TÜFE endeksi, Eylül 2023’te 1.691’e yükseldi. 2005’te 110 olan gıda fiyatları endeksi ise 2023’te 2.406’ya yükseldi. Böylece 2005’ten bu yana TÜFE 1.573 puan, gıda fiyatları endeksi 2.296 puan arttı. 2005’te yüzde 8 olan enflasyon oranı 2023’te yüzde 61,5 oldu. 2005’te yüzde 4,5 olan gıda enflasyonu ise 2023’te yüzde 75,1’e yükseldi.