'Engelsiz' Kadıköy
Kadıköy Belediyesi Engelsiz Sosyal Hizmet Merkezi, 18 yıldır engelli bireylerin yanında. Merkezde, özel eğitimin yanı sıra psikolojik, istihdam ve hukuki alanlarda da danışmanlık hizmetleri veriliyor
Dünya Engelliler Günü, Birleşmiş Milletler tarafından 1992 yılından bu yana 3 Aralık'ta kutlanan uluslararası bir farkındalık günü. 3 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle Kadıköy Belediyesi’nin engellilere yönelik hizmetlerini derledik ve Kadıköy Belediyesi Sosyal Destek Hizmetleri Müdürlüğü’ne bağlı Engelsiz Sosyal Hizmet Merkezi birim sorumlusu Meyse Yılmaz Budaklı ve eğitimcilerle konuştuk.
İHTİYACA GÖRE DANIŞMANLIK
Kadıköy Belediyesi’nin Engelsiz Sosyal Hizmet Merkezi’nde verilen ücretsiz hizmetler şöyle:
Psikolojik Danışmanlık: Kurum psikologları tarafından, kişinin yaşam içerisinde karşılaştığı güçlüklerle baş edebilmesini, duygusal sorunlarını iyileştirmeyi ve problemleri etkin bir şekilde çözebilme becerisini bireye kazandırmayı amaçlıyor.
Erken Tanı ve Müdahale Çalışmaları: Kadıköy’de ikamet eden, 0-3 yaş arasındaki riskli bebek ve çocuklara ulaşılarak, değerlendirme süreci yürütülüyor, gerekli vakalarda takipler ve ilgili yönlendirmeler yapılıyor.
“ERKEN TANI ÖNEMLİ”
Meyse Yılmaz Budaklı erken tanı çalışmalarını şöyle anlattı: “Erken tanı gerçekten çok önemli, Metin Sabancı Spastik Çocuklar Vakfı ile bir protokolümüz var. Bu çerçevede, onların uzman ekipleriyle ayda bir değerlendirme yapıyoruz; nörolojik danışman, fizyoterapist ve çocuk gelişimi alanında uzman psikolog geliyor. Değerlendirme süreci yapılıyor, bu sürece bizim özel eğitmenimiz de destek oluyor, çocuğun değerlendirme raporu çıkarılıyor. Özel eğitim alanında merkezimizde alabileceği hizmetler olabiliyor, çocuğun nöroloji ya da fizyoterapi alanında desteklenmesi gereken durumlarda vakfa davet ediliyor, orada takip ve devam süreçleri ilerliyor”.
Hukuki Danışmanlık: Hukuki süreçlerde izlenebilecek yollara ve hak kayıplarının önlenmesi için kurum avukatları tarafından, süreç takibi içermeden verilen danışmanlık hizmeti sağlanıyor.
İstihdam Danışmanlığı: Engelli bireylerin doğru, verimli ve uzun süreli istihdamları için danışmanlık ve yönlendirme hizmetleri sunuluyor. İşverenlere yönelik, farkındalık çalışmalarıyla bilgilendirici, yönlendirici danışmanlık veriliyor.
Sosyal ve Ekonomik Destekler: Sosyal inceleme sonrası durumu uygun görülen bireylere hasta bezi, bakım kiti tekerlekli sandalye, beyaz baston, sıcak yemek, evde temizlik ve kuaförlük gibi hizmetler sunuluyor.
İŞ VE UĞRAŞ İÇİN ATÖLYELER
Eğitim/ Kurs ve Atölye çalışmaları: Engelli bireyler ve aileleri için, bireysel donanımların artmasına, sosyalleşmelerine, farklı iş ve uğraşlar edinmelerine yönelik çeşitli eğitim, kurs ve atölye çalışmaları yürütülüyor. Eğitim atölyelerinin taleplere göre belirlendiğini anlatan
Budaklı, “Hafif ve orta zihinsel engelli, down sendromlu ve otizmli olmak üzere, 18 yaş üstü bireylere yönelik oluyor, üst yaş sınırımız yok. Farklı engelli gruplarından talep olduğunda atölye açıyoruz, bu yıl drama, dans, el sanatları ve spor atölyeleri var. Her yıl talepler doğrultusunda atölye başlıklarımız değişebiliyor, ayrıca engelli yakınlarına da yine talep doğrultusunda atölyeler açıyoruz. Atölye eğitmenlerimiz Halk Eğitim’den yönlendirmeyle geliyorlar”bilgisini verdi.
Sesli Kütüphane: Görme engelli bireylere, gönüllü okuyucuların destekleri ile kitapların seslendirdiği kütüphane ücretsiz verilen hizmetlerden biri. Sesli Kütüphane ile de ilgili bilgi veren Budaklı “Görme engelliler buraya gelmiyorlar, üyelik sistemimiz var, oradan sisteme girip kitaplara ulaşabiliyorlar. Üniversite öğrencilerinden birebir ders kitabı talebi geldiğinde, gönüllü okuyucularımıza iletiyoruz, o kitaplara öncelik veriyorlar. Kitaba dair hiçbir ayrımımız yok, çoğunlukla İngilizce olmak üzere Fransızca ve Almanca kitaplarımız da var. Sesli kütüphane hizmetimiz Kadıköy’le sınırlı değil, tüm Türkiye’ye, hatta yurt dışında yaşayan vatandaşlarımıza da açık”dedi.
Engelsiz Taksi: Tekerlekli sandalye kullanıcılarına uygun olarak tasarlanmış özel donanımlı araçlarla, Kadıköy’de yaşayan engelli bireylere refakatçileri eşliğinde ve randevu sistemiyle ulaşım desteği veriliyor.
Özel Eğitim Danışmanlığı: Gelişimsel veya zihinsel yetersizliği olan çocuk ve ergenlere uygun destekler sunuluyor. Eğitsel değerlendirmelerle uygun yönlendirmeler yapılıyor ve aileler için bilgilendirici çalışmalar yürütülüyor.
Budaklı, özel eğitim danışmanlığı hakkında şu bilgileri verdi: “Merkezimizde, özel eğitimcinin ilgilendiği 2 yaşında bebek de okul çağındaki çocuklar da ve daha ileri yaş olarak, 13-14 yaşındaki bireyler de var. Ama zaman zaman, daha ileri yaşta özel eğitime ihtiyacı olan kişileri de alabiliyoruz. Özel eğitimcimiz, özellikle okul öncesi ve ilkokul dönemi çocuklarla daha aktif çalışıyor; öğrenme güçlüğü, tanılı engelli durumu ve gelişimsel gerilik durumlarında çocuğun ihtiyacı neyse ona yönelik bire bir danışmanlık veriyor.”
“SOSYAL GELİŞİMLERİNİ SAĞLAMAYA ÇALIŞIYORUZ”
Drama öğretmeni Batuhan Baygın, her öğrenci için ayrı hedef belirlediklerini belirterek “Bizim buradaki temel hedefimiz, öğrencilerin bireysel olarak gelişim göstermesi. Her öğrenci için ayrı bir kazanım hedefliyoruz. Drama öğretmeni olarak merkezdeki ikinci senem, başladığım zamanla şu an arasında gelişim kaydettik ve bunları görmek çok güzel. Sosyal gelişimlerini sağlamaya çalışıyoruz. Derse düşünce çemberi ile başlıyoruz, bir hafta boyunca neler yaptığımızı anlatıyoruz, planlarımız hakkında konuşuyoruz ardından canlandırma çalışmalarımız oluyor, bugün bir film ile canlandırma yapacağız” dedi. 
Drama öğretmeni Baygın ile drama atölyesinde yer alan Özel Eğitimde Usta Eğitici Ekin Koç, “Emekli tekstil mühendisiyim sonra kurs alarak burada çalışma hakkını elde ettim, kursun ön koşulu üniversite mezunu olmaktı. Merkezde, ana ders öğretmeninin yanında görev alıyorum. Genel değerlendirme yapıldıktan sonra işlenen faaliyetlerin etkisi olup olmadığını izliyoruz. Burada, güvenli dokunma becerisi, mahremiyet ve söz hakkı kavramları hakkında çok kısa bir sürede ciddi bir başarı sağladık, ayrıca sohbet ettiğimiz konular neticesinde konuşma becerilerinin de geliştiğini görüyoruz” şeklinde konuştu.
ÇOCUĞUN NEYE İHTİYACI VAR?
Erken müdahalede bulunulduğunda ve eğitime başlandığında çocukların akranları ile arasındaki ‘açık olan makası’ kapatmaya yönelik tedbir aldıklarını vurgulayan, özel eğitim Öğretmeni Sibel Baygın, “Buraya, farklı gelişen dediğimiz çocuklar geliyor. Aile çocuğunda akranlarına göre bir farklılık olduğunu gözlemliyor, gelişiminde bir şeylerin ters gittiğini düşündüğü zaman araştırma yapıyorlar.” dedi. Çocuğun bireysel özelliklerine göre neye ihtiyacı olduğunun analiz edildiğini aktaran Baygın, merkezde sunulabilecek hizmetleri ailelerle konuşarak birlikte yürüttüklerini belirtti. Baygın, “Tüm hizmetler burada olmadığı için, o çocuğun ihtiyacına göre ailenin bilgilendirilmesi çok önemli; çocuk psikiyatriste, duyu bütünlemeye, konuşma terapisine, fizyoterapiye gidebilir. Bu yüzden aileye danışmanlığı iyi sunabilmek ve ailenin bilinçlenip, bu hizmetlere ulaşabilir olmasını sağlamak gerekiyor” şeklinde konuştu.
ERKEN TANI İÇİN
Engelsiz Sosyal Hizmet Merkezi yöneticileri her çocuğun gelişimin kendisine özel olduğunu belirtiyor ve gelişimle ilgili şüphe duyulması durumunda zaman kaybetmeden uzmana danışılmasını öneriyorlar. Uzmanların gelişim süreçleri ile dikkat çektikleri gelişim süreçleri ise şöyle:
0-4 Ay: Yüz üstü yatarken başını kaldırabilir, ellerini ağzına götürür, göz kontağı kurar, gülümser.
4-8 Ay: Sırtüstü yatarken ayakları ile oynar, oyuncaklara uzanır ve kavrar, odanın içinde hareket eden kişileri takip eder, ismi ile seslenildiğinde bakar.
8-12 Ay: Desteksiz oturur, eline verilen yiyecekleri yiyebilir, yabancılardan çekinir veya ağlayabilir, ba-ba de-de gibi sesler çıkarır.
1-2 Yaş: Bağımsız yürür, oyunları anlar ve sizinle birlikte oynar, bildiği nesneler sorulduğunda işaret ederek gösterir, vücut parçaları (el, kulak, göz vb.) sorulduğunda gösterir, ev işlerini taklit eder (evi süpürüyor gibi yapar), 1-2 kelimelik cümleler kurar (anne gel, su ver vb.).
2-3 Yaş: Yürür, koşar, tırmanır, topa tekme atar, kolaylıkla zıplar. Kalemi tutar, daire veya şekiller çizer. Diğer çocuklar ile oynar, sembolik oyun oynar (oyuncak bebeğine yemek yedirmek, su şişesini telefon gibi kullanmak). Gün içerisinde pek çok soru sorar.
İLETİŞİM
Kadıköy Belediyesi Engelsiz Sosyal Hizmet Merkezi
Mahmut Yesari Caddesi No:84 Koşuyolu, İstanbul
(0216) 337 21 21