Geçen Ramazan bayramında hizmete gireceği açıklanan Gazhane, o bayramda açılmadığı gibi bu Kurban Bayramı’nda da açılamadı...
Gökçe UYGUN
Okurlarımız bilirler, Gazete Kadıköy olarak, mülkiyeti ve sorumluluğu İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde olan tarihi Hasanpaşa Gazhanesi konusunu yıllardır yakın takipteyiz. Kadıköy’ün göbeğinde uzun zamandır kaderine terk edilen, harabe binaları çöplük deposu gibi kullanılan bu önemli yapının restore edilerek halka kazandırılması sürecinde dair sık sık haberler yapıyoruz.
Sağlıksız görüntüsüyle Kadıköylülerin yıllardır şikâyet ettiği ve tarihi miras olarak Kadıköy halkının yararına kullanılması için mücadele verdiği Gazhane, “Enerji Müzesi ve Kültür Kompleksi” olacağı zamanı bekliyor. Ancak bu bekleyiş oldukça uzun sürüyor ki bunu haberlerimizden de takip etmek mümkün.
Gazetemizde konuyla ilgili en yakın tarihli haber 2015 yılının Kasım ayındaki manşetimizdi. Haber için ilçemizin bu özel yapısının restorasyonunu yerinde görmek üzere bölgeye bir ziyaret gerçekleştirmiştik. Yapının restorasyon işini, Mekke’de bulunan Kâbe ve tavaf alanını çevreleyen Osmanlı revaklarının restoresi, Çamlıca Camii gibi işlerle bilinen Güryapı İnşaat A.Ş yürütüyor. O zamanki proje müdürü Recep Tokalak, Gazhane’deki çalışmaların Mart 2014’te başladığını belirterek, “Hem biz hem Büyükşehir, bu işte çok hassas ve titiz davranıyoruz. Eksik ve hatalı bir şey yapmamak için ince eleyip sık dokuyoruz. Burası uzun zaman boş ve bakımsız kaldığı için alanın ve gazhane binalarının temizlik aşamaları zaman aldı. Örneğin sırf gazometrenin içindeki balçıkların temizlenmesi başlı başına zor bir işti. Hala gaz kokusu olduğu için, elemanlarımız zehirlenmesinler diye 10 dakika çalıştırıp, 10 dakika ayran, yoğurt eşliğinde dinlenmelerini sağladık. Hal böyle olunca normalde 15 günde yapılacak iş iki aya uzadı” demişti.
GAZHANE NE ZAMAN BAYRAM YAPACAK?
İBB Başkanı Kadir Topbaş da Mayıs 2015’te düzenlenen “Hasanpaşa’daki Kadıköy Gazhane Binaları Restorasyonu Tanıtım Töreni”nde yaptığı konuşmada, “Yıllardır atıl vaziyette duran tarihi Hasanpaşa Gazhanesi enerji müzesi ve kültür merkezine dönüştürülecek. Burası odak noktası, çekim merkezi olacak. Bu kadar yoğun yaşayan Kadıköy’ün ‘ciddi bir kültür merkezi ve müzeye ihtiyacı var’ dedik. İnsanların gelip kültür-sanat faaliyetlerini yürütebileceği bir alan olacak. Proje, burada yaşayan insanlarımıza keyif verecek ve çevresini de olumlu yönde etkileyecek” demişti. İBB Başkanı Kadir Topbaş, projenin açılışını 15-16 ay sonra yapmayı planladıklarını dile getirmişti.
Güryapı firması yetkilisi Recep Tokalak da restorasyonun Ramazan Bayramı’na (geçen temmuz) biteceğini açıklamıştı. Ancak işler o bayrama yetişemediği gibi, geçen haftaki Kurban Bayramı’na da yetişemedi. Firma, restorasyon nedeniyle uzayan işler için yıl sonuna dek süre uzatımı aldı. Bu demek oluyor ki eğer başka bir erteleme olmaz ise Sadece Kadıköy’ün değil tüm İstanbul’un en değerli tarihi endüstriyel miraslarından Hasanpaşa Gazhanesi, şehrin kültür sanat hayatına 2016 yılının sonunda kavuşacak gibi görünüyor.
ENDÜSTRİ ÇINARI
Tescillenmiş bir endüstri mirası olan Hasanpaşa Gazhanesi, Anadolu yakasının en eski sanayi tesislerinden. Geçmişte İstanbul’un yakıt ihtiyacının karşılandığı üç önemli tesisten biri olan ve Osmanlı endüstriyel mirasının erken örneklerindendi. Gazhane 13 Haziran 1993’te faaliyetine son verdi. Türkiye’nin en önemli endüstriyel kültür miraslarından biri olan Hasanpaşa Gazhanesi, üretimin durmasıyla İstanbul’da türünün son örneği olarak kaderine terk edildi. Gazometreleri sökülüp satıldı, hurda deposu ve çöplük haline getirildi. Farklı dönemlerde kömür deposu, otobüs garajı, İETT deposu olarak kullanıldı.
1994 yılında kalan parçaları da sökülmek üzereyken, SİT alanı ilan edilerek koruma altına alındı. Hatta 95’te İETT yıkıma başlamışken, dönemin Kadıköy Belediye Başkan yardımcılarından Levent Ersun tutanak tutturup, binayı mühürledi ve böylece Gazhane’nin yıkımını önüne geçilmiş oldu.
Hasanpaşa Gazhanesi, kapatıldığı 1993 yılından bu yana, kentin göbeğinde kaderine terk edilmişti. ‘Kültür merkezi’ olacağı pek çok kez ifade edilmiş, ama her seferinde yine çürümeye bırakılmıştı. Yetkililer Gazhane’nin restorasyonu için çalışmalara ancak Mart 2014’te başlayabildi.