"Geniş ailelerin yüzde 28,9'u yoksulluk sınırının altında"
TÜİK, 2022’nin aile ve doğum istatistiklerini açıkladı. Geniş ailelerin yüzde 28,9'unun yoksulluk sınırının altında olduğunun görüldüğü verilerde, geniş ailelerin azaldı, yalnız yaşama oranı yüzde 19.4 oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi üzerinden derlediği 2022 yılının aile ve doğum istatistiklerini yayınladı. Aile istatistiğinde Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün, azalma eğilimi göstererek 2022 yılında 3,17 kişiye düştüğü görüldü.
EN YÜKSEK ŞIRNAK, EN DÜŞÜK TUNCELİ
Türkiye'de 2022 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 4,91 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak ilini 4,81 kişi ile Şanlıurfa ve 4,67 kişi ile Batman izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu iller ise 2,54 kişi ile Tunceli ve Çanakkale oldu. Bu illeri, 2,57 kişi ile Giresun ve 2,61 kişi ile Balıkesir izledi.
ÇEKİRDEK AİLEDE ADIYAMAN ÖNDE
Çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, yüzde 73 ile Adıyaman oldu. Adıyaman’I yüzde 72,8 ile Gaziantep ve yüzde 72,5 ile Diyarbakır takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 52,9 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini yüzde 55,2 ile Yalova ve yüzde 55,4 ile Gümüşhane izledi.
EV ARKADAŞLIĞINDA ARTIŞ
Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranında artış olduğu gözlendi. Söz konusu hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2022 yılında yüzde 3,3'e yükseldi.
YALNIZ YAŞAM ORANI YÜZDE 19,4
2014 yılında yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranı, 2022 yılında yüzde 19,4'e yükseldi.
2022 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu ilin yüzde 30,4 ile Gümüşhane. Gümüşhane ilini yüzde 29,9 ile Tunceli ve yüzde 29 ile Giresun izledi. Diğer yandan tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 11,1 ile Batman oldu. Bu ili yüzde 11,3 ile Diyarbakır ve yüzde 11,6 ile Şanlıurfa izledi.
YÜZDE 28,9'U YOKSULLUK SINIRININ ALTINDA
Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, yüzde 20,5 ile Hakkari oldu. Bu oranının en düşük olduğu il ise yüzde 8,6 ile Eskişehir. Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre yoksulluk oranı yüzde 21,6 olarak gerçekleşti.
Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 10,9'unun, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 21'inin, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 28,9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 15,5'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
GENİŞ AİLE AZALDI
Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında yüzde 67,4 iken 2022 yılında yüzde 64,5'e geriledi. Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 16,7 iken 2022 yılında yüzde 12,8'e düştü.
AKRABA EVLİLİĞİ ORANI YÜZDE 8,3
ADNKS sonuçlarına göre, 2022 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,3 oldu. Mardin, akraba evliliğinin en çok olduğu il. Bu ili yüzde 18,6 ile Şanlıurfa, yüzde 16,9 ile Siirt ve Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise yüzde 1,1 ile Edirne oldu. Bu ili yüzde 1,5 ile Kırklareli ve yüzde 2 ile Çanakkale izledi.
DOĞUM İSTATİSTİKLERİ DE AÇIKLANDI
TÜİK, 2022 yılının doğum istatistikleri verilerine göre, toplam doğurganlık hızı 1,62 ile nüfus yenilenme düzeyinin altında kaldı. Açıklanan verilere göre,ortalama çocuk sayısını ifade eden toplam doğurganlık hızı, 2001 yılında 2,38 çocuk iken 2022 yılında 1,62 çocuk olarak gerçekleşti. Bu durum, doğurganlığın nüfusun yenilenme düzeyi olan 2,10'un altında kaldığını gösterdi.
Toplam doğurganlık hızının en yüksek olduğu il 2022 yılında 3,59 çocuk ile Şanlıurfa oldu. Bu ili 2,94 çocuk ile Şırnak, 2,62 çocuk ile Mardin izledi. Toplam doğurganlık hızının en düşük olduğu il ise 1,18 çocuk ile Kütahya ve Zonguldak. Bu illeri 1,21 çocuk ile Karabük, 1,26 çocuk ile Bartın takip etti.
İLK DOĞUM YAŞI ARTIYOR
Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7 iken, 2022 yılında 29,2 oldu. İlk doğumunu 2022 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 26,8. İlk doğumda ortalama anne yaşının en yüksek olduğu il 28,4 ile İstanbul. Bu ili 28,3 yaş ile Trabzon, 28,2 yaş ile Tunceli ve Rize izledi. İlk doğumdaki ortalama anne yaşının en düşük olduğu il ise 23,8 ile Ağrı oldu. Bu ili 24,2 yaş ile Muş ve Şanlıurfa, 24,6 yaş ile Kilis izledi.
YÜZDE 51.4’Ü ERKEK
Canlı doğan bebek sayısı 2022 yılında 1 milyon 35 bin 795, bu bebeklerin yüzde 51,4'ü erkek, yüzde 48,6'sı ise kız. Ayrıca, doğumların 2022 yılında yüzde 3,2'si çoğul doğum olarak gerçekleşirken, bu doğumların yüzde 96,4'ü ikiz, yüzde 3,5'i üçüz ve yüzde 0,1'ü dördüz ve daha fazla bebek olarak gerçekleşti.
BİNDE 27,3 İLE ŞANLIURFA İLK SIRADA
Bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını ifade eden kaba doğum hızı, illere göre incelendiğinde, Şanlıurfa binde 27,3 ile ilk sırada. Bu ili binde 23,7 ile Şırnak, binde 21,2 ile Mardin izledi. Kaba doğum hızının en düşük olduğu il ise binde 7,4 ile Zonguldak oldu. Bu ili binde 8,2 ile Bartın ve Çanakkale, binde 8,3 ile Giresun izledi.
Türkiye'nin kaba doğum hızının Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin kaba doğum hızından daha yüksek olduğu görüldü.
DOĞURGANLIK YAŞI 25-29
Yaş grubuna göre doğurganlık hızı incelendiğinde, 2001 yılında en yüksek yaşa özel doğurganlık hızı binde 144 ile 20-24 yaş grubunda iken 2022 yılında binde 107 ile 25-29 yaş grubunda görüldü. Bu durum, doğurganlığın kadının daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi.
15-19 YAŞ GRUBUNUN DOĞURGANLIK HIZI DÜŞTÜ
15-19 yaş grubunda, bin kadın başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısı olan, Adölesan doğurganlık hızı, 2001 yılında binde 49 iken 2022 yılında binde 12'ye düştü.