HAYALET KENT FİKİRTEPE
İstanbul’da kentsel dönüşümün en önemli ayağı olarak görülen Fikirtepe’de ilk zamanlarda duyulan heyecan yerini korku ve endişeye bıraktı.
Semra ÇELEBİ
İstanbul’un çehresi hızla değişiyor. Kentsel Dönüşüm adı altında yapılan bu değişikliğin ne kadar insan, doğa, tarih ve mahalle kültürü düşünülerek yapıldığı tartışmalı. Deprem korkusu yaşayan bir kentte binaların bu doğa felaketine karşı yıkılıp yeniden yapılması kadar doğal bir şey düşünülemez. Ancak bu konuda atılan her adımın insandan çok rant odaklı olması İstanbulluları uzun zamandır endişeye gark etmekte…
İstanbul’daki kentsel dönüşümün en önemli uygulaması ise Kadıköy’de Fikirtepe’de yaşanıyor. İki yılı aşkın bir süre önce İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından onaylanan Fikirtepe ve Çevresi Uygulama İmar Planı, geçen süre içinde uğradığı değişiklikler sonucu Fikirtepe’nin bugün yaşadığı talihsizliğe neden oldu. Çok değil, daha aylar öncesinde çocuk cıvıltılarıyla şenlenen, yoldan geçerken en az beş ailenin bahçesine kahvaltıya davet ettiği, geceleri kapı önlerinde çekirdek çitlenip sohbet edilen sokakları artık bomboş! Yıkıntıların ve metruk evlerin kapladığı mahalle, şiddetin ve korkunun kol gezdiği bir suç mahalline dönmüş durumda. Gazetemize gelen şikâyetler üzerine, bu konuda yoğun çalışmalar yürüten Merdivenköy muhtarı Nazan Gürkan ile birlikte Fikirtepe muhtarı Halil Erdoğan’ı ziyaret ettik, mahallede yaşananları bir de muhtarlardan ve Fikirtepeliler’den dinledik.
“EVLER BOŞALDI ŞİDDET ÇOĞALDI”
Fikirtepe Muhtarlığı’nda bir araya geldiğimiz muhtarlar Nazan Gürkan ve Halil Erdoğan, Fikirtepe İmar Planı’nın askıya çıktığı günden beri yaşadıkları sıkıntıları anlattı. Bu sıkıntıların başında Fikirtepe’nin mahalle kimliğini kaybederek ciddi güvenlik problemleriyle karşı karşıya kalması geliyor.
Fikirtepe Muhtarı Halil Erdoğan, mahalleye uygulanacak imar planında iki yıl içinde birçok değişiklik yapıldığı için yüklenici firmaların inşaatlara başlayamadığını ancak ev sahipleri ve firmalar arasında yapılan sözleşmeler nedeniyle mahallede çok sayıda boş ev ve metruk binanın olduğunu belirtiyor. Erdoğan bu boş ve yıkıntı evler nedeniyle mahallede ciddi bir güvenlik problemi yaşandığına dikkat çekerek şöyle devam ediyor: “Boşalan evlere dışarıdan insanlar gelip yerleşiyor. Özellikle esmer vatandaşlarımız (Romanlar), tinerciler ve evsizler… Her gün mahalleliden, evini boşaltıp gidenlerden şikâyet alıyoruz. Sabahlara kadar gürültü oluyor, insanlar uyuyamıyor, uyarmaya da korkuyorlar çünkü şiddetle karşılaşabiliyorlar.Tinerciler çok çoğaldı. Belki eskiden de varlardı ama evler boşaldıkça Fikirtepe’yi mesken tutmaya başladılar.Cana kast olmadı henüz neyse ki ama sabah namazına giden cemaat bile artık camiye gitmeyi bıraktı çünkü tinerciler yollarını kesiyor, rahatsız ediyor. Mahalleli sokağa çıkmaya korkuyor.”
‘SADECE İKİ FİRMA RUHSAT ALDI’
Bütün bu sorunların firmaların bir türlü inşaata başlayamamasından kaynaklandığını söyleyen Halil Erdoğan, şu ana kadar sadece iki firmanın inşaat ruhsatı alabildiğine, bunlardan da birinin yıkıma başladığına dikkat çekiyor: “Bizim mahallede sadece bir ada yıkıldı. Onun dışında inşaat başlamadı ama boşalan konut çok fazla. Bu sorunlar da inşaatların bir türlü başlamamasından kaynaklanıyor. En son İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin alt yapı masrafını da firmalardan almak istemesi işleri iyice zorlaştırdı. Firmalar diyor ki sadece inşaat alanının alt yapısını karşılayalım ama İBB bütün adanın masrafını istiyor. Şu an bu konuda görüşmeler sürüyor.”
‘DOLU EVLER DE YAĞMALANIYOR’
Yetki alanının bir bölümü kentsel dönüşüm alanına giren Merdivenköy Muhtarı Nazan Gürkan ise sadece boş evlerin değil içinde yaşayan olduğu halde bazı dolu evlerin de kapı, pencerelerinin sökülüp götürüldüğünü belirtiyor. Her gün onlarca şikayet aldıklarını söyleyen Gürkan inşaat ruhsatlarında da problem olduğunu söyleyerek süreci şöyle özetliyor:“Sözleşmeyi yapanlar evlerini boşalttı, kiracılar çıktı. Dolayısıyla birçok sokakta metruk binalar oluştu. Bu arada önce 80 metre yükseklik sınırı ve yolların emsal dışına alınması büyük sorun oldu. Şimdi de alt yapı bedelinin müteahhit tarafından ödenmesi koşulunu çıkardılar. İnşaat firmaları sözleşme yaptıkları halde şu anda ruhsat alıp inşaata başlayamıyorlar. Başlayamadıkları için terk edilen evler, yıkıntı alanlar evsizlerin, tinercilerin, hırsızların mekânı oldu. Üstelik yıkıntı alanlar yağma edildi. Hatta bana gelen şikâyetler gerçekten ürkütücü. Evet boşaltılan evler yağmalanıyor ama artık içinde yaşayanlar olsa da evler yağmalanmaya başladı. İçinde yaşayanlar varken evin pencerelerini söküp gidiyorlar, musluğunu alıp gidiyorlar. Yani sadece can güvenliği değil mal güvenliği de yok.”
‘SADECE FİKİRTEPE’NİN DEĞİL KADIKÖY’ÜN SORUNU’
Muhtar Nazan Gürkan, sadece tinercilerin ya da evsizlerin değil, nitelikli dolandırıcıların da gözde mekânı haline gelen Fikirtepe’deki sorunların mahalleyle sınırlı kalmadığına bütün Kadıköy’ün sorunu olduğuna dikkat çekiyor: “Bu insanlar, sadece Fikirtepe’de rahatsızlık veriyorlar diye düşünmemek lazım. Fikirtepe’yi mesken tutmuş olabilirler ama buradakilerin gelir seviyesini bildikleri için Göztepe’ye Suadiye’ye Kadıköy merkeze gidip oradakileri tehdit ediyorlar. Yani sadece Fikirtepe’nin güvenlik sorunu olarak bakmamak lazım. Bu Kadıköy’ün sorunu. Sadece tinercileri de suçlamamak gerekiyor. Nüfus Müdürümüzün dikkat çektiği bir nokta var. Yıkıntı alanlar Belediye’nin kayıt sisteminde hala kayıtlı konutlar olarak gözüküyor, dolayısıyla herhangi biri ikamet adresi olarak burayı gösterebiliyorlar. Hâlbuki gösterdiği alan dümdüz olmuş bir yer artık. O yüzden Belediye’nin yıkıntı alanları acilen sisteme arsa olarak kayıt etmesi gerekiyor.”
“ARTIK MAHALLEDE KİMSEYİ TANIMIYORUM”
Harabeye dönmüş Fikirtepe’nin ara sokaklarında dolaşırken mahallelinin şikâyetlerini de dinliyoruz. İşte en az 50 yıldır Fikirtepeli olan yurttaşların anlattıkları:
-Galip Kilarcı: “65 yıldır Kadıköylüyüm, iki katlı bahçeli evim var. Bu şartlar altında evimi inşaat firmasına vermek istemiyorum. Huzurlu değiliz. Fikirtepe virane kent oldu. Bu şekilde olmamalıydı, karşılıklı hatalar yüzünden bugün bu haldeyiz. Sarhoşlar, hırsızlar mahallemizi doldurdu. İnanın su saatlerini bile çalıp satıyorlar.”
-Sait Topraktepe: “Çok büyük umutlarımız vardı ama İstanbul Büyükşehir Belediyesi bir sürü kısıtlama getirdi. Yolları aldı, yüksekliği 81 metreyle sınırladı. Firmaların da bir standardı yok, kimi yüzde 50 pay veriyor kimi yüzde 60. Biz de evimizi müteahhite verdik ama bu şartlar yüzünden vazgeçti. Geçen ay başkanımız Selami Öztürk, bizimle bir toplantı yaptı, çalıştıklarını söyledi ama endişelerimiz giderek artıyor. Bir an önce bu duruma bir çözüm bulunmalı. Başkan bize moral versin.”
-Şükrü Altaş: “50 yıldır bu mahalledeyim. Artık komşumu tanımıyorum. Boş evlere tinerciler yerleşti. Oturduğumuz evlerin camlarını kırıyorlar, boş olsun olmasın evleri yağmalıyorlar. Durulacak bir yer değil artık Fikirtepe ama evimiz burada nasıl bırakıp gidelim?”
MUHTARLARDAN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ:
Merdivenköy Muhtarı Nazan Gürkan ve Fikirtepe Muhtarı Halil Erdoğan’ın çözüm için üç temel önerisi var:
-Fikirtepe’de oluşan fiziki değişiklik sonrası Emniyet Müdürlüğü’nün daha sık devriye gezmesi gerekiyor. Belli noktalarda 24 saat devriye araçları durmalı. Polis ne kadar sık gözükürse yaşayanlar için o kadar güven duygusu olacaktır. En azından inşaatlar başlayana kadar yoğun bir devriye istiyoruz.
-Yıkıntı alanlarını Belediye kayıt sisteminde arsaya dönüştürsün, sistemden “yıkılmıştır” denilerek düşülsün. Böylece üst düzey dolandırıcılar da bu evlerden faydalanamasın.
-Metruk evler terk edilmiş ev olarak kalmasın, mutlaka yıkılması sağlansın. 2 buçuk yıldır boşalmış metruk evlere yerleşenler nedeniyle bu sorunları yaşıyoruz. Yani bu metruk evler hemen yıkılırsa bu sorunlar azalacaktır.
İÇ GÜVENLİK’TE FİKİRTEPE ÖNERİSİ
Kadıköy’de yürütülen Sivil Toplum Örgütlerinin İç Güvenliğe Katkısı başlıklı projede komisyon üyesi olarak yer alan Nazan Gürkan, bu yılın gündemi olarak “Fikirtepe’nin güvenliği” konusunu önermiş. Gürkan, “Bence Kadıköy’ün en önemli güvenlik sorunu Fikirtepe’de yaşanıyor” diyor. Öneri kabul edilirse bu konuyla ilgili çalışma bir yıl boyunca bu proje aracılığıyla da gündemde olacak. Sivil Toplum Örgütleri ve Emniyet Müdürlüğü’nün ortak çalışmasıyla Fikirtepe’deki güvenlik sorununa çözüm aranacak.
KADIKÖY BELEDİYESİ İTİRAZ ETTİ
Geçtiğimiz aylarda Fikirtepe’de bir düğün salonunda mahalleliyle bir araya gelen Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, Fikirtepe projesi konusunda aşılamayacak bir sıkıntı olmadığını düşündüğünü belirterek, “80 metre sınırına ve ardından çekme mesafeleri ve yol payıyla ilgili değişikliklere Kadıköy Belediyesi olarak yazılı itiraz ettik. İnsanların haklarını korumak zorundayız. Sadece sizlerin değil, Kadıköy’deki her yurttaşın hakkını korumak zorundayız” demişti. Gelinen noktada itirazların kabul edilip edilmeyeceğinin bilinemeyeceğini ifade eden Öztürk, “Eğer iyi baskı yaparsak yolları kurtarırız. Bu hep beraber birlikten geçiyor. Bu sizin işiniz” diyerek Fikirtepelilere birlikte hareket etmeleri gerektiği mesajını vermişti.