Haydarpaşa bir tren garıdır,içinden yolcular geçen
Haydarpaşa'nın üzerindeki hayaletler gitmiyor... Senaryolar ardı sıra; otel olacak, turizme açılacak. Bir yandan da tren hatları 2 yıl süreyle kaldırılacak...
Haydarpaşa'nın üzerindeki hayaletler gitmiyor... Senaryolar ardı sıra; otel olacak, turizme açılacak. Bir yandan da tren hatları 2 yıl süreyle kaldırılacak. Tüm bu olanlardan, yetkililer hariç kimse memnun değil. Usta yazar Oğuz Atay, Demiryolu Hikâyecileri'nin sonunda ‘Ben buradayım sevgili okuyucum, sen neredesin acaba?’ diyordu. Belki de bugünlerde Haydarpaşa soruyordur; ‘Ben buradayım sevgili yolcu, sen neredesin...?’
Biz de bu vesileyle TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Anadolu 1. Bölge Temsilciliği (Kadıköy) Yönetim Kurulu Başkanlığı'na yeni seçilen mimar Saltuk Yüceer ve Haydarpaşa'da makinist olarak görev yapan, Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) İstanbul 1 No'lu Şube Başkanı Hasan Bektaş ile Gar Restaurant'ta buluştuk, tarihi atmosferi içinde Haydarpaşa'yı, yangını ve tren hatlarının kapatılmasını konuştuk.Haydarpaşa Garı yine gündemimize düştü! Gazetemizi takip edenler bilirler, fikri takip ilkesinden hareketle Haydarpaşa'ya ilişkin tüm gelişmeleri detaylı olarak sayfalarımıza yansıtıyoruz. Geçtiğimiz günlerde yine bir haber düştü ajanslara; 28 Kasım 2011'de meydana gelen yangına ilişkin soruşturma tamamlanarak iddianamede hazırlanmış. İddianameye göre garda çıkan yangında sabotaj ve kast bulunmuyor. İddianamede, 2 işçi ve izolasyon çalışmasını yürüten şirketin sahibinin, Türk Ceza Kanunu'nun 171. maddesindeki “taksirle yangına sebebiyet vermek” suçundan 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmasını isteniyor.
Bir yandan da herkesin bildiği gibi trenlerin 2 yıl süreyle kaldırılması ve Haydarpaşa'ya ilişkin projeler konuları gündemde. Biz de bu vesileyle TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Anadolu 1. Bölge Temsilciliği (Kadıköy) Yönetim Kurulu Başkanlığı'na yeni seçilen mimar Saltuk Yüceer ve Haydarpaşa'da makinist olarak görev yapan, Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) İstanbul 1 No'lu Şube Başkanı Hasan Bektaş ile Gar Restaurant'ta buluştuk, tarihi atmosferi içinde Haydarpaşa'yı, yangını ve tren hatlarının kapatılmasını konuştuk.
‘YANGININ GERÇEK SORUMLULARI...’Önce “İddianamenin kendilerini ikna edip etmediğini” soruyorum Yüceer ve Bektaş'a. “Hayır kesinlikle etmedi” diye hemen yanıtlayan Hasan Bektaş, Haydarpaşa'ya yönelik projelerin son 5-6 yıldan beri konuşulduğunu anımsatıyor. Bektaş, “Önce gökdelenler yapacaklardı buraya. Kamuoyundan tepki olunca, gökdelenlerin boylarını küçülttüler! Sonra burayı Venedik yapacaklarını söylediler. Tepki gelince geri çekildiler. Asıl amaç buranın otel olması! Ancak oluşacak tepkiyi düşürmek amacıyla ‘Kültür merkezi yapacağız’ diyorlar. İşte tüm bu senaryoların olduğu bir ortamda böyle bir yangın çıkması, kasıt olmasa bile çok ağır ihmallerin olduğu açık. Suçu 2 gariban işçiye yüklenmesi bizi ikna etmiyor. Ortam hazırlanmış, ipi çekecek birileri lazımdı sadece! Yangının çıkarılışın altındaki şeyler kamuoyu vicdanında yerini buldu, onlar ne derse desin. Biz gerçek sorumluların ortaya çıkarılmasını istiyoruz. Ancak şunu da söylemek gerek; İstanbul kamuoyu bu konuya sahip çıktı. Sıradan bir yangın gibi kabullenilseydi belki bugün burada oturamayacaktık, buraya giremeyecekti” diyor.
‘HAYDARPAŞA OTEL OLAMAZ!’
Sohbetimizde konu şimdi de İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Haydarpaşa'ya ilişkin koruma planına geliyor. Hatırlanacağı üzere plana göre Haydarpaşa Garı, Kadıköy Meydanı ve Harem Otogarı’nın bulunduğu bölgenin kültür, turizm ve ticaret alanına dönüştürülmesi hedefleniyor. Buna göre Haydarpaşa Gar binasının giriş katı gar hizmeti vermeye devam edecek. Zemin ve üst katlar müze, konser, sergi, kültürel tesis ve konaklama amaçlı kullanılabilecek.
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Anadolu 1. Bölge Temsilciliği (Kadıköy) Yönetim Kurulu Başkanı Saltuk Yüceer, sözkonusu plana 28 Aralık'tan beri ulaşamadıklarına dikkat çekiyor ve ekliyor; “Muhtemelen o plan Kadir Topbaş'ın önünde, imza bekliyor. İçeriğini az çok biliyoruz. Haydarpaşa otel olacak, çevresi turizm alanı olacak. gar işlevsizleştirilecek. Bunu kabul etmemiz mümkün değil.”
Hasan Bektaş da plana neden karşı çıktıklarını şöyle anlatıyor; “Planda, ‘Gar tamamen kapatılmayacak 2 kat kültür merkezi 1 kat gar olacak’ deniyor. Böyle bir şey olmaz! Burası gar olarak hizmet vermesi için kurulmuş. Şu an 3 katıyla bile bu hizmeti vermekte zorlanıyor.
Tepkiyi yumuşatmak için kültür merkezi lafını ortaya atıyorlar. Yarın öbür gün ‘1 kat kalmıştı zaten, hadi garı başka yere alalım’ diyebilirler. Böylece Haydarpaşa'nın otel olmasının önüne açabilirler. Amaç kültür merkezi falan da değil. Kafalarının arkasında burayı satmak var...”
‘ULAŞIM EN DOĞAL HAK, SAHİP ÇIKIN’
Saltuk Yüceer ve Hasan Bektaş'la Haydarpaşa sohbetimizi, tren hatlarının 2 yıl süreyle kapatılacak olması konusuyla kapatıyoruz. Hasan Bektaş, “Tamam” diyor, “Tren yolları teknik ömrünü doldurdu, yenilenmeli. Ama bu bahane edilerek tamamen kapatmayı kabul etmiyoruz!”
Zira Bektaş'a göre hatlar kapatılmadan da yenileme işlemin yapılması mümkün; “Üstelik bugüne kadar bir yetkili çıkıp da bu kadar yolcunun nasıl taşınacağına ilişkin bir alternatif sunmadı. Ulaştırma Bakanlığı sorumluluğunu yerine getirmiyor. Ama ben yine de ümitliyim. Gerekli tepkiyi hep birlikte gösterebilirsek, siyasiler bu karardan geri atım atabilir.”
“2 yıl uzun bir süre. Bu süre boyunca trenler ve Haydarpaşa yavaş yavaş unutulmaya yüz tutacak. Bir tür toplumu alıştırma alıştırma taktiği gibi..” diyen Saltuk Yüceer de tren kullansın kullanmasın herkesi, ulaşım hakkı için mücadeleye çağırıyor.
SON TREN OLMASIN DİYE
80'i aşkın meslek odası, sivil toplum örgütü, ve siyasi partiden oluşan “Toplum Kent Ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması”, Haydarpaşa Garı'na ilişkin projeler ve demiryolu hatlarının kapatılması konularında bir eylem planı hazırladı. Buna göre ilk olarak 27 Ocak Cuma günü saat 12.00'de Haydarpaşa Dayanışma adına TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi, Anadolu 1. Büyükkent Bölge Temsilciliği, Anadolu 2. Büyükkent Bölge Temsilciliği ve Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası İstanbul 1 No'lu Şubesi ortak bir basın açıklaması yapacak. BTS 1 No'lu Şube'de gerçekleştirilecek olan açıklamanın ardından, Haydarpaşa Garı içinde yolculara, bilgilendirme el ilanları dağıtılacak. 28 Ocak Cumartesi günü ‘son tren olmasın’ adı altında bir tren etkinliği olacak. 60 kişilik bir vagonla, Haydarpaşa'ya sahip çıkanlar, gar kapanmasın, hatlar kaldırılmasın diyenler toplu halde Eskişehir'e gidecekler. Amaç kamuoyu oluşturmak, konuya dikkat çekmek... 30 Ocak Pazartesi akşamı ise 17.00-23.00 saatleri arasında Haydarpaşa Garı içinde, sanatçıların katılımıyla bazı etkinlikler düzenlenecek.
HAYDARPAŞA TEHLİKEDE!Dünyanın doğal, çevresel ve mimari miraslarını korumak için çalışmalar yürüten New York merkezli Dünya Anıtlar İzleme Kurulu (World Monuments Watch), 2012 itibariyle “Dünyanın En Tehlikedeki 100 Anıtı Listesi”ni açıkladı. Kurulun listesinin de Türkiye’ den 3 önemli yapı bugüne dek gördüğü hasarlara karşın onarılmadığı ya da iyileştirme çalışması yapılmadığı için yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Haydarpaşa Garı, Büyükada Rum Yetimhanesi ve Gürcü Oshki Manastırı (Erzurum) listede yer alıyor.
Öte yandan Alman basının da Haydarpaşa konusunda uyarı var. Haydarpaşa garını tanıtan Alman gazeteleri “Welt am Sonntag” ve “Berliner Morgenpost”, Marmaray projesiyle garın geleceğinin tehlikeye girmesinden endişe duyulduğunu yazdı. Bu gazetelerde “İmparator Wilhelm'in İstanbul'daki garı” başlığıyla yayımlanan aynı yazıda, tren garından çok, sarayı andıran ve 2500 metrekare büyüklüğünde olduğu ifade edilen Haydarpaşa garının Türklerin gururu olduğu, bu nedenle korunması için de büyük çaba harcandığı kaydedildi. Yazıda, 2013 yılı sonunda tamamlanması planlanan Marmaray projesiyle Haydarpaşa garının geleceğinin tehlikeye girmesinden endişe duyanların olduğu görüşüne yer verildi. Marmaray hattının son durağının Haydarpaşa değil de Gebze olmasının, bu tarihi garın şehirler arası seferler açısından sonunu hazırlayabileceği savunuldu.
Gökçe UYGUN