Haydarpaşa ve Sirkeci garları 29 yıllığına devredildi
TCDD ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokolle tarihi iki gar binası ve arazileri 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredildi.Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası Genel Sekreteri Murat Oral ile konuştuk
TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokolle Haydarpaşa ve Sirkeci Gar binaları ve demiryolu işlevi dışında kalmış alanlar “kültür ve turizm” amaçlı kullanılmak üzere 29 yıllığına Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredildi. Kira bedeli Haydarpaşa Gar sahası için KDV hariç 71 milyar TL, Sirkeci Gar sahası için de 9,5 milyar TL olmak üzere toplam 80,5 milyar TL olarak belirlendi. 29 yılın sonunda toplam kira bedeli Türk Borçlar Kanunu hükümlerinde öngörülen artış oranlarınca her yıl belirlenen birim fiyatlara göre hesaplanacak. Toplam kira bedeli ile Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılacak ve yaptırılacak yatırımların toplam değeri karşılaştırılacak ve mahsuplaşma olacak.
HAYDARPAŞA GARI BOŞALTILACAK
TCDD’nin tasarrufu dışında kalan alanların tüm rölöve, restorasyon, yeni bina yapımı, çevre düzenlemeleri, proje ve uygulama çalışmaları Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yapılacak ya da yaptırılacak. Haydarpaşa ve Sirkeci Garı’nın boşaltılmasıyla birlikte TCDD’nin ana binalarda yer alan faaliyetleri 550 kişilik geçici hizmet binasında yürütülecek. Binanın proje ve uygulama çalışmaları TCDD’nin onayı alınarak Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek. TCDD tarafından yapılacak Bölge Müdürlüğü binasının hizmete girmesiyle birlikte Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan 550 kişilik geçici TCDD hizmet binası, Kültür ve Turizm Bakanlığı konsept projesi kapsamında kültür sanat faaliyetlerine yönelik kullanımının sağlanması için 30 gün içerisinde boşaltılarak Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne devredilecek.
“DEVREDİLEN ALAN 700 DÖNÜM”
KESK’e bağlı Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) ve Mimarlar Odası, yürütmeyi durdurma ve kira protokolünün iptali için dava açtı. BTS Genel Sekreteri Murat Oral, Haydarpaşa ve Sirkeci Garı’nın uzun yıllardır dönüşüm ve rant tehdidi ile karşı karşıya olduğunu ifade ederek “Devredilecek alanın büyüklüğü Haydarpaşa Garı ve çevresi için 700 dönüm. İstanbul’un en değerli alanlarından bahsediyoruz. Burası hem endüstriyel mirasımız açısından hem de ulaşım açısından çok değerli. Bu protokolle birlikte Sirkeci ve Haydarpaşa Gar’nın demiryolu işlevi ‘gar’ statüsünden ‘istasyon’ statüsüne çevriliyor. Ancak demiryolu işletmeciliğinde merkez tren garı olmadan işletmecilik olmaz. 20 milyonluk bir kent olan İstanbul’un merkez tren garı olmayacak. Bu kabul edilemez! Haydarpaşa Garı, 1924 yılında TCDD'nin ilk Genel Müdürlük binası olarak kullanıldı. Halen TCDD 1.Bölge Müdürlüğü binası olarak kullanılıyor. İmzalanan kira protokolü ile binada görev yapan demiryolcular önce konteynerlere, daha sonra da nereye kovulacakları belli olmayan bir yer yere sürülecekler. Buradaki işçiler kendi garlarında göçmen oldular. Sirkeci Gar için de aynı şeyi söyleyebiliriz.” dedi.
TCDD, tarihi Haydarpaşa ve Sirkeci garlarına ait yaklaşık 29 bin metrekarelik âtıl halde bulunan depo alanlarını “ticari faaliyette kullanılmamak üzere” kiralamak amacıyla ihaleye açmıştı. “TCDD’nin kendisine ait yapıları ve arazileri başka bir kuruma devretmesi anlaşılır bir şey değil” diyen Oral, “Bu protokolle daha önceki yıllarda yapamadıkları şeyleri hayata geçirmek istiyorlar. Protokolde ev sahibi ve kiracıların yanında bir de proje ortakları var. Yani Haydarpaşa'da ihale ile yapamadıklarını, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na kiralayarak yapmaya çalışıyorlar. 2019 yılında kiralanmak istenen toplam 29 bin metrekarelik alanın aylık kira bedeli 600 bin TL’ydi. Şimdi ise 1 metrekaresi aylık 20,68 TL’ye kiralanacak. Bu bedeli de ödemeyebilirler çünkü protokolde restorasyon ve yeni bina yapımı karşılığında mahsuplaşmadan bahsediliyor.”
“KAMU YARARI YOK”
Haydarpaşa ve Sirkeci Garı’nın hem İstanbul hem de bölge ulaşımı açısından çok önemli olduğunu kaydeden Oral, söz konusu alanların devredilmesiyle birlikte trenlerin bakımının yapılacağı alanların ve atölyelerin de taşınacağını ifade etti. “İstanbul’a gelen YHT setlerinde arıza çıktığında onarım için Ankara’ya götürülüyor” diyen Oral, şöyle devam etti: “Haydarpaşa’da trenler için 4 yol 3 peron ayrıldı. Siloların arkasında ise barınma yolları var. Sonuç olarak demiryolcularına demir dışında bir şey kalmadı. Ancak ilerde Haydarpaşa’ya trenlerin gelmesini de engelleyebilirler. Yolcu iniş binişini tamamen Söğütlüçeşme’den yapabilirler. Bu işte kamu yararı yok. Kamuoyunun tepkisini azaltmak için de Kültür Bakanlığı ile protokol imzaladılar. Ancak bakanlık buraları başkalarına kiraya verebilecek ya da devredebilecek. Protokolün süresi 29 yıl ancak bu süre uzatılabilir. Buranın bakanlıkta kalmayacağını biliyoruz. Demiryolu ulaşımının payı yüzde 2-3 civarında. Bu ilerde yüzde 10 olduğunda ne olacak? Ülkenin en önemli iki garını işlevsiz bıraktığınızda demiryolu ulaşımını nasıl yapacağız? Setlerimizi barındırabileceğimiz alanlarımız yok.”
Oral’ın paylaştığı bilgilere göre Haydarpaşa ve Sirkeci Gar sahasındaki işletmelerin TCDD ile yaptıkları sözleşmeler de sona erecek. Birçok işletme sahibine tebligat gönderildiğini söyleyen Oral, “Haydarpaşa’da başlayacak dönüşüm sadece burayla sınırlı kalmayacak. Kadıköy ve çevresini de etkileyecek. Haydarpaşa Gar sahasında bulunan Behiçbey Lojmanlarında yaklaşık 60 hane ikamet ediyor. Protokolle bu konutlar da Kültür Bakanlığı’na devredildi. Yakın zamanda demiryolu emekçilerine ‘buradan çıkın’ diyecekler. İstanbul'daki barınma ve kiralık konut krizine 60 aile daha katılacak” dedi.