Haydarpaşa'nın kader planı...
Haydarpaşa Garı'na ilişkin koruma planları onaylandı. Buna göre Gar ve Harem otogarının bulunduğu alan, turizm ve ticaret merkezi olacak. Karara tepki gösteren Kadıköylü mimar Arif Atılgan, ‘Haydarpaşa Gar alanı yapılaşmaya açılıyor. Oysa orası korunması gereken, çok değerli bir alan. Çok acı bir karar, üzgünüm, öfkeliyim...’ dedi.
Haydarpaşa Garı, Kadıköy Meydanı ve Harem Otogarı’nın bulunduğu bölgenin kültür, turizm ve ticaret alanına dönüştürülerek korunmasını amaçladığı belirtilen, “1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı”, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nde kabul edildi.
İBB Meclisi, Kasım ayı toplantılarının son birleşiminde, raporla ilgili açıklama yapan İmar Komisyonu Başkanı Sefer Kocabaş, daha önce İBB Meclisi’nden geçen “1/5000 Ölçekli Haydarpaşa Garı ile Kadıköy Meydanı ve Çevresi KANİP”nın Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan bazı düzeltmelerle geçerek tekrar meclisin gündemine geldiğini söyledi. Mecliste, plan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nda geldiği şekliyle oy çokluğuyla kabul edildi. Buna göre Haydarpaşa Garı, Kadıköy Meydanı ve Harem otogarının bulunduğu bölge kültür, turizm, ticaret alanına dönüştürülerek korunacak. Koruma Kurulu’nun kararı doğrultusunda bölgenin plan düzenlemesi Üsküdar ve Kadıköy olarak iki parça halinde yapılacak. Kararla, daha önce 5 kat ve 27 metre olarak belirlenen yapı yüksekliği 4 kat olarak sabitlendi. Kültürel tesis alanı olarak belirtilen kısımlarda kültür tesisi büyüklüğünde ticaret merkezi yapma izni de yüzde 20 ile olarak sınırlandı. Bölgede bulunan tescilli yapılar ise aynen korunmak şartıyla kültür, turizm ve ticaret alanına dönüştürülebilecek. Haydarpaşa Gar binasının giriş katı gar hizmeti vermeye devam edecek. Zemin ve üst katlar müze, konser, sergi, kültürel tesis ve konaklama amaçlı kullanılabilecek. Haydarpaşa Garı etrafına yapılacak ticaret alanlarında turizm ve eğlence yapıları, gar binasından yüksek olamayacak.
‘HAYDARPAŞA'YA YAZIK EDİYORLAR’
Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Anadolu Yakası 1. Bölge Temsilciliği Başkanı Arif Atılgan, karara karşı “çok öfkeli” olduğunu vurgulayarak, “Bir mimar olmanın ötesinde bir Kadıköylü, bir İstanbullu olarak üzgünüm” ifadesini kullandı. Karar ile Haydarpaşa Gar alanının yapılaşmaya açıldığına dikkat çeken Atılgan, “Oysa o alan, bırakın yapılaşmaya açılmayı, tren rayları dahil korumaya alınmalı. Çünkü çok değerli. Çok acı bir karar. Bu Kadıköy'e, İstanbul'a bir darbedir” dedi.
Gar binasının fonksiyonunun değiştirildiğini, kültür, konaklama gibi başka fonksiyonlar getirildiğini de vurgulayan Atılgan, şöyle devam etti:
“İleride bu bölgeyi, halkın girişine de kapatacaklardır. Hepimizin bir anısı olan bu özel yer kapanacak. Bu kararın tartışılacak bir yanı yok. Bu kararın altında imzası olan herkese ‘kara bir plaket’ vermek gerek(!)”
‘GAR İŞLEVSİZ KALACAK’
Haydarpaşa Dayanışması bileşenlerinden Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) İstanbul 1 No’lu Şube Başkanı Hasan Bektaş, plan ile Haydarpaşa’nın gar işlevinin kademeli olarak ortadan kaldırılmasının amaçlandığını söyledi. Planda alınan kararları “geçiş dönemi kararları” olarak niteleyen Bektaş, “Burası daha önce komple otel yapılacaktı. Manhattan projesi yapmak istemişlerdi. Tepki gelince vazgeçtiler. Daha sonra bir Venedik projesi ortaya çıktı. Tepki gelince geri adım attılar. Şimdi de yumuşak geçiş yapıyorlar. Bu binanın diğer taraflarını kendi konusu dışında kullandığınızda özelliği kalmaz. Yarın öbür gün başka bir yere gar yaptık burası zaten küçüktü deyip tamamen işlevsiz bırakacaklar” diye konuştu. Kat sınırlamasını da “göz boyama”olarak değerlendiren Bektaş “Tepki çekmemek için kültür merkezi yapabilirler ama Haydarpaşa nihayetinde ticari bir merkeze dönüştürülecek. Tarihi gar binası uzun vadede uluslararası sermayeye açılacak” ifadesini kullandı.
‘YAĞMAYA İZİN VERMEYECEĞİZ’
Toplum Kent ve Çevre İçin Haydarpaşa Dayanışması adına TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ve Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası tarafından yapılan ortak açıklamada da, İBB'deki planın, Haydarpaşa Gar çatısının yanışının birinci yılına 3 gün kala (25 Kasım'da) kabul edildiği anımsatıldı. Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Daha önce alınmış bulunan kurul kararlarını, ulusal ve uluslararası bilimsel çevrelerin ve kamuoyunun tepkilerini yok sayan bu plan, 2003'ten bu yana gündeme getirilen kamuoyunun büyük bir tepkisi ile karşılanan ve bugüne değin hayata geçirilemeyen yapılaşma kararlarını esas alan bir niteliktedir. Söz konusu plan ile bütün tarihi ve kültürel özelliklerinin yan ısıra deprem bekleyen kentimizin Anadolu yakasında toplanma ve dağılım merkezi olarak kullanılabilecek nitelikte, deniz ve demiryolu bağlantısıyla bölgenin dünya ile temas kurabileceği tek alan olma özelliğini de taşıyan Haydarpaşa garı ve çevresi uluslararası rant merkezlerinin talebi doğrultusunda bütün ulusal ve evrensel koruma ve kullanma kuralları hiçe sayılarak turizm ve ticaret sektörünün hizmetine sunulmuştur. Özellikle onaylanan ‘koruma planının’ en dikkat çekici hükmü ise Gar binasının otel yapılmasına vize verilmiş olmasıdır. Ancak bu acımasız rant projesinde ısrarcı olan kesimler bilmelidirler ki başta Haydarpaşa Dayanışması olmak üzere toplumun tüm duyarlı kesimlerinin Haydarpaşa gar liman ve çevresinin işlevine tarihsel kentsel ve kültürel önemine uygun olarak korunup yaşatılması konusundaki toplumsal duyarlılığı ve ısrarı bu girişimi de diğerleri gibi sonuçsuz bırakacaktır. Tarihi ve kültürel değerimizin, toplumsal belleğimizin bir parçası olan Haydarpaşa Garı, Limanı ve yakın çevresinin yağmalanmasına izin vermeyeceğiz.”
Gökçe UYGUN