Haydarpaşa’da liman şehri çıktı
Haydarpaşa Gar peronlarında yürütülen arkeolojik kazıda Geç Roma ve Bizans kalıntılarının bulunduğu açıklandı. Kalıntıların eski bir liman şehrine ait olduğu ifade ediliyor
Geçtiğimiz hafta ilk olarak Gazete Kadıköy’ün yayınladığı “Haydarpaşa’da arkeolojik kazı yapılıyor” haberinden sonra, Haydarpaşa’da yürütülen arkeolojik çalışmalar medyaya yansıdı. İlk solarak Ulaştırma Bakanlığı konuyla ilgili “Haberlerde geçen tarihi kalıntılar söz konusu bağlantı yollarının yapım çalışmaları sırasında ortaya çıkmış olup Haydarpaşa Gar binasının restorasyonuyla herhangi bir ilgisi yoktur. Bakanlığımız AYGM tarafından çalışmanın yürütüldüğü söz konusu alan Haydarpaşa Kentsel ve Tarihi SİT Alanı kapsamında bulunmaktadır. Bu nedenle proje, Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu kararları gereği İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü denetiminde gerçekleştirilmektedir.” açıklamasında bulundu.
“YERLEŞİM ALANI OLARAK KULLANILMIŞ”
Çalışmalar hakkında detaylı açıklamayı ise İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürü Coşkun Yılmaz yaptı. Kazı alanında gelip çalışmalar hakkında bilgi alan Yılmaz, DHA’ya yaptığı açıklamada, “Kazı çalışmaları neticesinde dokunun altından tarihi yapılar çıktı. Bu alana bakıldığında dört döneme ait tarihin izlerini görüyoruz. Geç Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait kalıntılara rastlamak mümkün. Henüz mevcut verilere bakarak tam tanımlayamasak da buranın yerleşim alanı olarak kullanıldığını kabul ediyoruz.” diye konuştu.
Kazı alanında çanak çömlek parçaları, sikkeler, geç Osmanlı dönemine ait su yolu gibi yapılara rastlandığı bilgisini veren Coşkun Yılmaz, “Bu kazılarda ortaya çıkan veriler, aslında İstanbul’un üstü kadar altının da ne kadar zengin tarihi dokuya sahip olduğunu ve bizim bu dokuyu çok özenle korumamız gerektiğini ortaya koyuyor. Bir kere daha İstanbul’un tarihi zenginliğine yerin altından çıkan tarihi eserler ışığında şahit oluyoruz.” şeklinde konuştu.
Sahada çalışma yapan arkeologların verdiği bilgilere göre ise; Haydarpaşa peronlarına giden rayların bulunduğu alanda, rayların sökülmesi ile Geç Roma Erken Bizans dönemine ait hamam kalıntılar, yollar ve su kanallarına ait izler bulundu. Ayrılık Çeşmesi durağının bulunduğu ikinci kazı noktasında ise, dini bir yapı olabileceğine işaret eden apsise benzeyen bir yapının temelleri keşfedildi. Kazı noktalarından üçüncüsü ise, Protokol Cami önü. Üsküdar ve Kadıköy’ü birbirine bağlayan Tıbbiye Caddesi üzerindeki Haydarpaşa Köprüsü, Marmaray projesi kapsamında yıkılmış, köprü ayaklarının bulunduğu noktalarda tarihi kalıntılar ortaya çıkmıştı. Öte yandan Protokol Cami’ne yakın bölgede, bulunan mezar kalıntıları ve insan kemiklerinden yola çıkılarak nekropol olabileceği düşünülüyor. Öte yandan kazı sahasında bulunan Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinden kalan keramik, kandil ve sikke gibi küçük buluntular incelenerek, bölgenin tarihi hakkında önemli ipuçları toplanıyor.
Eski bir liman şehrine ait olduğu ifade edilen kalıntılar arasında çanak, çömlek, sikke gibi buluntular ortaya çıkarken, bunlar incelenmek üzere özel mavi kasalara konularak, incelenmek üzere ilgili atölyelere götürülüyor.
PROJE AKSAYACAK MI?
Peki, arkeolojik kazılar tren raylarının yenilenmesini ve hızlı tren projesini etkileyecek mi? Bu sorulara da açıklık getiren Yılmaz, “Bir taraftan projenin tamamlanması için gerekli teknik ve altyapı çalışmaları devam edecek diğer taraftan uzmanlarımızın nezaretinde kazı çalışmaları devam edecek. Yeni bulgular ortaya çıktıkça bunlar koruma altına alınacak. Mevcut bulgular projenin takvimini değiştirir mi? Mevcut bilgilerden hareketle proje takviminin değişikliğine dair kesin bir tarih vermek söz konusu değil. Ancak olur ya da olmaz diye kesin bir ifade kullanmak da doğru değil. Bunu biraz zaman gösterecek. Çünkü biz bakanlık olarak, tarihi mirasın yer altı ve yer üstü zenginliklerimizin bizim en büyük kültürel mirasımızdan birisi olduğuna inanıyoruz. Gerek hükümet yöneticilerimiz gerek il yöneticilerimiz gerek bakanlık yöneticilerimiz bu konuda son derece hassas. Bu alanda incelediğimiz bulgularda hassasiyetimizin bir göstergesi ve bu sonuna kadar devam edecek. Mevcut veriler ışığında projeyi aksatacak bir bulgu henüz yok.” dedi.
Yılmaz, kazı çalışmalarında İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü bünyesinde 15 arkeolog ve müze uzmanının görev yaptığını açıkladı. Yılmaz, “Bu çalışmalar numaralandırılıyor, fotoğraflanıyor ve koruma altına alınıyor. Bunların bir kısmı bulgunun yapıldığı alanda korunurken bir kısmı ise müzemizin depolarında muhafaza altına alınıyor.” bilgisini verdi.
NUHOĞLU: KADIKÖY’ÜN TARİHİ İÇİN ÖNEMLİ BİR GELİŞME
Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu ve beraberindeki ekip arkeolojik kazının devam ettiği alanı gezdi.Nuhoğlu “Bu kazılarla, Haydarpaşa Garı tren sahasında bir kent olduğu ortaya çıkıyor. Kadıköy’ün tarihi için önemli bir gelişme. Burada bir nüfusun yaşadığı ve tahminlere göre deniz ile bağlantılı bir ticaret merkezi olabileceği söyleniyor. Kayıp bir limanın da bu bölgede olabileceği anlatıldı. Buranın tarihi, kazılar sonucunda ortaya çıkacak.” dedi.
Haydarpaşa’nın tarih boyunca kamusal niteliğine vurgu yapan Nuhoğlu “Haydarpaşa’nın bulunduğu geniş arazi binlerce yıldır kamusal alan olarak kullanıldı. Aynı kullanımın devam etmesi gerekiyor. Bunun dışında bir şey kabul edilemez. Buna bu kentin de bu ülkenin de ihtiyacı var.” diye konuştu.