Her 10 kadından sadece 3’ü çalışma hayatında!
DİSK/Genel-İş Sendikası Araştırma Dairesi’nin raporuna göre 10 milyona yakın kadın ailevi ve kişisel nedenler ile ev işleri dolayısıyla çalışma hayatına katılamıyor. Her 10 kadın işçiden ise yalnızca biri sendikalı
Türkiye Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (Genel-İş) Araştırma Dairesi’nin hazırladığı “Kadın Emeği” raporunda cinsiyet eşitsizliğine, kadın cinayetlerine, kadın yoksulluğuna, kadın işsizliğine ve güvencesiz çalışmaya ilişkin güncel veriler paylaşıldı. İstihdamda kadının görünümüne dikkat çekilen raporda Türkiye’deki kadın işsizliğinin Avrupa Birliği ortalamasının iki katına yakın olduğu görüldü.
İSTİHDAMDA CİNSİYET AÇIĞI YÜZDE 34,6
İstihdamda toplumsal cinsiyet açığı, çalışma çağındaki (15-64 yaş) erkeklerin ve kadınların istihdam oranları arasındaki farklılık olarak tarif ediliyor. Türkiye’de kadın istihdamı hala istenen düzeyde değil. Son dört yıllık (2021-2024) veriler kadın istihdamı açısından karşılaştırıldığında sadece 4,5 puanlık bir artışın yaşandığı görülüyor. 2024 Aralık ayı verilerine göre kadın istihdamı 10 milyon 855 bin kişi ile yüzde 32,5 iken erkek istihdamı 21 milyon 803 bin kişi ile yüzde 66,7 düzeyinde. Erkeklerin istihdama katılımı, kadınların iki katı oranında.
YÜZDE 32,4’İ KAYIT DIŞI ÇALIŞTIRILIYOR
Kadın emeğinin güvencesizliği kadın istihdamını da etkiliyor. Rapora göre 2021 yılında 5 milyon 776 bin kadın kayıtlı çalıştırılırken 2024 yılında 7 milyon 334 bin kadın kayıtlı çalıştırıldı. Tam zamanlı çalışan kadınların da yüzde 24,4’ü kayıt dışı ve güvencesiz çalıştırılıyor. 2024 yılı 4. çeyrek verilerine göre 10 milyon 855 bin kadın istihdamının 6 milyon 557 bini (yüzde 75,6’sı) tam zamanlı ve kayıtlı, 2 milyon 122 bini ise (yüzde 24,4’ü) yine tam zamanlı ancak kayıt dışı çalıştırılıyor. Yani her 4 kadından 1’i tam zamanlı çalışmasına karşın sigortasız çalıştırılıyor.
“10 MİLYON KADIN ÇALIŞMA HAYATINA KATILAMIYOR”
2024 yılı 4. çeyrek verilerine göre 6 milyon 657 bin kadın ev işleri nedeniyle çalışma hayatına dâhil olamadığını belirtirken ev işleri nedeniyle çalışma hayatında yer alamadığını belirten erkek verisi ise sadece 6 kişi. Benzer bir şekilde ailevi ve kişisel nedenlerle çalışma hayatına dâhil olamadığını belirten kadın sayısı 3 milyon 442 bin kişi iken erkek sayısı sadece 466 bin kişi olarak belirlendi.
TÜRKİYE’DE KADIN İŞSİZLİĞİ
Kadın işsizliği oranlarına bakıldığında Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ortalamasının oldukça üstünde olduğu görülüyor. Eurostat’ın Kasım 2024 verilerine göre Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin resmi kadın işsizliği oranı yüzde 6,10 iken Türkiye için bu oran yüzde 11,7 oldu. Avrupa ülkeleri arasında Türkiye; Bosna Hersek, Yunanistan ve İspanya’nın ardından kadın işsizliği oranında 4’üncü sırada bulunuyor.
2024 Temmuz ayı verilerine göre; Türkiye’de kadınların sendikalaşma oranı yüzde 11,4 iken erkeklerin sendikalaşma oranı yüzde 16,3 olarak kaydedildi. Kadın örgütlenmesinin en fazla olduğu işkolları; yüzde 40,3 ile belediyeler olurken, bunu yüzde 31,0 ile banka finans ve sigorta işkolu, yüzde 27,3 ile bakım hizmetlerinde ağırlıklı olan sağlık ve sosyal hizmetler işkolu takip etti. Kadın sendika üye sayısının en az olduğu işkolları ise yüzde 2,0 ile inşaat, yüzde 2,6 ile ağaç ve kağıt, yüzde 2,5 ile de gemi yapımı ve deniz taşımacılığı olarak belirlendi.
Raporda şu talepler sıralandı:
-Çalışma hayatında kadına yönelik her türlü ayrımcılık terk edilmeli, esnek çalışma biçimlerine, cinsiyetçi iş bölümüne, ücret eşitsizliğine son verilmeli, güvenceli, düzenli işler yaratılmalı.
-Yetki ve karar mekanizmalarında eşit temsiliyetin hayata geçmesi sağlanmalı.
Kadın istihdamının önündeki engellerden olan çocuk, hasta, yaşlı, engelli bakımı kamusal hizmet olarak sunulmalı, ev işlerini kadının üstünden alacak sosyal politikalar uygulanmalı.
-8 Mart kadınlar için ücretli izin günü sayılmalıdır. Kadınların örgütlenmeleri önündeki engeller kaldırılmalı.
-25 Haziran 2021’de yürürlüğe giren ILO’nun 190 sayılı Şiddet ve Taciz Sözleşmesi, Türkiye tarafından onaylanmalı ve etkin bir biçimde uygulanmalı. İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı Yasa etkin bir biçimde uygulanmalı.
-Toplumsal cinsiyet temelli suçlarda, kadın cinayetlerinde cinsiyetçi iyi hal, tahrik indirimi gibi uygulamalardan vazgeçilmeli. Kadın istihdamını artırmak için önerilen esnek çalışma biçimleri yerine kadınlar için tam zamanlı ve güvenceli istihdam olanakları yaratılmalı, çalışma süreleri kısaltılmalı.