Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler büyük yıkıma sebebiyet verdi. 10 ilde hasar yaratan depremin ardından yıllardır deprem uyarısı yapılan İstanbul'daki binaların durumu ve deprem önlemleri de gündeme geldi. Konuya ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından 2019 yılında önemli bir adım atılmıştı. İBB, 2000 yılından önce inşa edilen binaları ücretsiz olarak inceliyor. Sonrasında ise risk raporu hazırlanacak.
2000’DEN ÖNCE YAPILAN BİNALAR ANALİZ EDİLİYOR
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) bünyesinde 2006'da kurulan Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı'nın adı 2009 yılında İstanbul Şehircilik Atölyesi Şube Müdürlüğü (İŞAT) olarak değiştirildi. Müdürlük, 2019 yılında açıklanan "Deprem Seferberlik Planı" doğrultusunda bina inceleme çalışmalarına başladı.
İBB'nin "Bina Tespiti Projesi" kapsamında, başvuru yapılması halinde müdürlük, 2000'den önce yapılan binalarda inceleme yapıyor ve deprem risk analizlerini hazırlıyor. İnceleme için https://binatespiti.ibb.istanbul/ web sitesinden başvuru yapılabiliyor. "Hızlı Tarama" yöntemiyle tespit yaptırmak için herhangi bir kat malikinin müracaat etmesi yeterli.
İBB Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanı Özlem Tut, Kahramanmaraş depremi sonrası binaların güvenliğiyle ilgili binlerce başvuru aldıklarını açıkladı ve İstanbul’dan gelen tüm başvurulara cevap vereceklerini belirtti.
“BİNLERCE BAŞVURU ALDIK”
Özlem Tut’un sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklama şöyle: "Yaşadığımız yıkıcı depremlerden sonra İstanbullular binalarının deprem güvenliğini merak ediyor. Binlerce başvuru aldık. 3 yıldır İstanbul genelinde hızlı tarama yöntemiyle binaların deprem güvenlik oranını tespit ediyoruz. Bugüne kadar 107 bin 36 binayı ziyaret ettik. Ancak 29 bin 287 bina sahibi incelenmesine izin verdi. Hızlı tarama ekibimizin büyük kısmı şu an deprem bölgesinde tespit çalışmasında. İstanbul’dan gelen başvuruların tamamına cevap vereceğiz. Takdir edersiniz ki bu biraz zaman alacak.”
“BİNANIZ RİSKLİ YAPI İLAN EDİLMEYECEK”
Açıklamanın devamında ise İstanbulluların izlemeleri gereken yol hakkında bilgi verildi: “https://binatespiti.ibb.istanbul/ sayfasına girin. Binanızın bilgilerini doldurun. 10 gün içerisinde ekiplerimiz yerinde ölçüm yapıyorlar. Ölçümden sonra 10 gün içerisinde sonucunu iletiyoruz. Fakat bu süreler normal şartlar için geçerli. Şu anda ekiplerimiz deprem bölgesinde. Kullandığımız hızlı tarama yöntemi, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof.Dr. Alper İlki ve çalışma arkadaşlarının oluşturduğu ve belediyemizle ortak çalışma sonucunda geliştirilen PERA2019 yöntemidir. Hızlı tarama dünyada uygulanan bir yöntemdir. Şu an İstanbul’da hızlı taramayı tüm ilçelerde devam ettiriyoruz. 11 Şubat itibarıyla 107 bin 36 binayı ziyaret ettik, taramayı kabul eden 29 bin 287 binayı taradık ve sonuçlarını ilettik. Bazı bina sahipleri yıkım kararı çıkacağı endişesiyle bina tespiti yapmamızı istememektedir. Hızlı tarama yöntemi ile tespit işleminden sonra binanız riskli yapı ilan edilmeyecek dolayısıyla yıkım ve tahliye kararı çıkmayacak ama siz bilgilenmiş olacaksınız.”
Binamın deprem güvenlik sınıfı “yüksek riskli” çıkarsa ne yapmalıyım:
1-6306 sayılı yasa kapsamında bireysel başvuru yaparak binanızın güçlendirilmesi veya yenilenmesi sürecini başlatabilirsiniz.
2- İBB iştiraklerinin ortak hizmeti olan “İstanbul Yenileniyor” platformu üzerinden binanızın yenilenmesi için başvuru yapabilirsiniz.
3- Kentsel Dönüşüm Masasından bu çalışmalar hakkında danışmanlık hizmeti alabilirsiniz. İBB’nin bu proje kapsamındaki tüm hizmetleri ücretsizdir.
BİNA TESPİTİ PROJESİ NEDİR
Hızlı Tarama ile bina tespiti projesinin amacı, İstanbul’daki mevcut yapı envanterinin Deprem Master Planı’nda açıklanan ikinci kademe değerlendirme yöntemlerini kullanarak, mümkün olan en hızlı şekilde deprem risk durumlarını tespit ederek bölgelerin durumunu ortaya koymak olarak açıklanıyor. Öncelikli olarak Avcılar ve Silivri ilçelerinde başlayan bu çalışma, İstanbul’un diğer 37 ilçesine yayılmış durumda. Deneyimli teknik personellerden kurulu ekiplerle ziyaret edilen binalarda, Deprem Master Planı’nda tanımlanan ikinci değerlendirme yöntemleri için kullanılacak olan değerlerin ölçümleri gerçekleştiriliyor.
Bu değerlerin belirlenmesi için ofiste zemin ve depremsellik verilerinin tespit edilmesi, sahada ise;
- Kolon sıvasının kaldırılarak beton yüzey sertliğini ölçmek amacıyla beton çekici okuması,
- Kolon betonunun sıyrılarak donatı çapı ve korozyon belirlemesi,
- Kolon-kiriş ve kat ölçüleri alınarak kat planının çıkarılması,
- Duvar tarama cihazı ile kolon-perde donatı aralıklarının belirlenmesi,
- Düzensizlik durumlarının ve bina dış ölçülerinin tespiti, işlemleri yapılarak veri toplanıyor. Bu veriler bir algoritma ile analiz edilerek her bina için “deprem güvenlik oranı” tespit ediliyor. Bu oran ile binaların risk durumlarını ortaya koymak mümkün oluyor. Binada yapılan tespitlerden sonra oluşturulan ekip, tamirat işlemlerini gerçekleştiriyor.