İstanbullular taksi sorunu için ne düşünüyor?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) araştırmasına göre, İstanbulluların yüzde 58,4’ü mevcut taksicilik hizmetinden memnun değil. Kadınların yüzde 51,9’u gece saatlerinde taksi yolculuğunu güvenli bulmuyor
İBB İstanbul Planlama Ajansı (İPA) İstanbulluların gündeminde olan taksi sorununu araştırdı. "İstanbul’da Taksi Kullanım Alışkanlıkları, İhtiyaç ve Beklentiler Araştırması”nda telefon destekli anket yöntemi (CATI) kullanılarak 555 İstanbullunun görüşleri alındı ve ALO 153 Çözüm Merkezi’ne 2020 ve 2021 yıllarında taksilerle ilgili gelen şikâyetler incelendi.Ankete katılanların yüzde 51,1’ini kadın, yüzde 48,9’unu erkek katılımcılar oluşturdu.
Türkiye’nin en büyük metropolü İstanbul’da son 40 yılda metro, tramvay ve metrobüs gibi ulaşım araçlarının öne çıkmasına rağmen kentteki taksi kullanım ihtiyacının arttığı vurgulanırken, şu bilgilere yer verildi: “Nüfusa oranla taksi sayıları incelendiğinde, 1990’lardan bu yana İstanbul nüfusunun 7,5 milyondan 16 milyona çıktığı fakat taksi sayısının 17 bin 395 olarak sabit kaldığı görülmektedir. Bu sayılar dikkate alındığında, her taksi başına bine yakın kişi düşmektedir. Bu sayı pek çok dünya metropolü ile karşılaştırıldığında yetersiz kalmaktadır.”
“YÜZDE 58,4’Ü MEMNUN DEĞİL”
Araştırması kapsamında görüşülen katılımcılardan yüzde 51,2’si taksi kullandığını belirtirken, taksi kullananların yüzde 50,9’u kısa mesafe yolculukları, yüzde 34,3’ü orta mesafe yolculukları ve yüzde 14,8’i ise uzun mesafe yolculukları tercih ettiğini ifade etti. Taksi kullandığını belirten katılımcıların yüzde 58,4’ü İstanbul’daki mevcut taksicilik hizmetinden memnun olmadığını, yüzde 29’u memnun olduğunu, yüzde 12,6’sı ise kararsız olduğunu belirtti.
Araştırmada ALO 153 Çözüm Merkezi’ne iletilen şikayetlere de yer verilirken, pandemi sonrası normalleşme dönemi ile artan taksi kullanımlarına bağlı olarak güzergâh ve yolcu seçme sorununa dair yapılan başvurularda da ciddi bir artış yaşandığı kaydedildi. Buna göre, 2020 yılında taksicilerin güzergâh/ yolcu seçtiklerine dair gelen şikayet sayısı 12 bin 476 iken 2021 yılının ilk sekiz ayında bu sayı 18 bin 40’a yükseldi.
YÜZDE 47,9’U SAYIYI AZ BULUYOR
Anket kapsamında katılımcılara taksi kullanma gerekçeleri de soruldu. Katılımcıların yüzde 38,2’si hastaneye gitmek gibi acil ihtiyaç olan durumlarda taksi kullandığını ifade ederken, bunu zamandan tasarruf etme ve aile ile yapılan yolculuklar için taksi kullanımını tercihleri izledi. Taksi kullanmayan katılımcıların ise yüzde 42,3’ü şahsi aracı olması nedeni ile taksi kullanmayı tercih etmediğini belirtirken bu veriyi yüzde 30,9’u ile taksi ücretlerinin pahalı bulunması takip etti. Katılımcıların yüzde 47,9’u İstanbul’daki toplam taksi sayısının yetersiz olduğunu belirtirken, yüzde 37,4’ü yeterli olduğunu, yüzde 14,7’si ise kararsız olduğunu belirtti.
Katılımcılara taksi kullanma deneyimlerine ilişkin problemler sorulduğunda, yüzde 73,4’ü trafiğin yoğun olduğu saatlerde veya yağmurlu günlerde taksi bulmakta zorlandığını ifade etti. Katılımcıların yüzde 56,5’i ise kısa mesafe yolculuklarda sorun yaşadığını belirtti.
“KADINLAR GÜVENLİ BULMUYOR”
Katılımcıların taksi kullanımının güvenliği konusunda da görüşleri alındı. Araştırmanın sonuçlarına göre; katılımcıların geneline bakıldığında gece saatlerindeki taksi yolculuğu yüzde 40,3 oranında güvenli bulunurken yüzde 39,9 oranında güvensiz bulundu. Yüzde 19,8 oranında katılımcı ise bu konuda fikri olmadığını belirtti. Kadınların yüzde 51,9’u gece saatlerinde taksi yolculuğunu güvenli bulmazken erkeklerde ise bu oranın yüzde 27,3’e düştü.
Gece saatlerinde taksi yolculuğu yapmayı güvenli bulmayan katılımcıların yüzde 70,9’u tacize veya saldırıya uğrayabileceği korkusu duyduğunu belirtirken, yüzde 10,7’si gece saatlerinde trafik güvenliğini riskli bulduğunu ifade etti. Taciz veya saldırıya uğrayabileceği korkusu duyduğunu ifade eden katılımcıların yüzde 63,2'sinin kadın olduğu belirlendi. Raporda, “Bu durumda kadınların özellikle gece saatlerinde taksi kullanımı konusundaki endişeleri nedeniyle taksileri daha az kullandığını öngörmek mümkündür.” denildi.
DİJİTAL YÖNTEMLER GERİ KALDI
Yapılan ankette taksi çağırırken İstanbulluların farklı yöntemler kullandığı da görüldü.Katılımcıların taksi durağına gitme veya duraktan taksi çağırma yöntemini kullanma oranı yüzde 49,5; yol üzerinde taksi arama oranı yüzde 39,8; internet üzerinden taksi çağırma uygulamalarını kullanma oranı ise yüzde 38,7 olarak ölçüldü. Taksi çağırma uygulamalarını tercih eden katılımcıların yüzde 65,9’u taksi bulma kolaylığı, yüzde19,3’ü sürüş güvenliği, yüzde 18,2’si ise uygulama tarafından denetlenmesi sebebiyle tercih ettiğini belirtti. İstanbul’daki taksi kullanımı konusunda yaşanan pek çok problemin çevrimiçi uygulamaları tercih etme sebeplerine de yansıdığı ifade edildi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Araştırmanın sonunda çözüm önerilerine de yer verilirken, İstanbulluların taksi kullanımıyla ilgili en önemli sorunlarının taksilerin ulaşılabilir olmaması ve taksi şoförlerinin güzergâh nedeniyle yolcu kabul etmemesi olduğu vurgulandı. Araştırmanın çözüm önerileri şöyle:
● İstanbulluların taksiye en ihtiyaç duydukları saatlerde ve en çok tercih ettikleri taksi kullanım tercihi olan kısa mesafe yolculuklarda taksiye erişimi çok kısıtlı. Dünya metropolleri ile karşılaştırıldığında taksi kullanıcılarının ihtiyaç duyduklarında taksiye ulaşamıyor olması, kişi başına düşen taksi sayısının oldukça yetersiz olduğunu da ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda İstanbul’daki taksilerin sayısının arttırılması elzemdir.
● Taksi ulaşılabilirliliği ve yolculuk güvenliği konularında çözüm sağlayan çevrimiçi uygulamaları ve dijitalleşme olanaklarına yatırım yapılmalıdır.
● Taksi ücretlendirmelerinde kısa, orta ve uzun mesafe yolculuk ve kademelendirilmiş ücretlendirme seçenekleri değerlendirilmelidir.
● Kadınların taksi yolculukları sırasında kendilerini güvende hissetmeleri için dijital uygulamalardan da yardım alarak ek güvenlik önlemleri geliştirilmelidir.
● Taksi şoförleri her yıl yenilenen trafik güvenliği, ilkyardım, şiddetsiz iletişim, toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimleri alarak sınava tabi tutulmalı, sınavlardan geçemeyen şoförlere yaptırım uygulanmalıdır.
● Dijital ödeme yöntemlerine ek olarak İstanbulkart ödeme sistemi taksi kullanımında yaygınlaştırılmalıdır.