İstanbul’un eski başkanı İsvan’a veda
İstanbul'da sadece bir dönem belediye başkanlığı yapmış olmasına rağmen çalışmalarıyla gelecek nesillere örnek olan Ahmet İsvan yaşamını yitirdi. İsvan, Halk Ekmek Fabrikası'nın da kurucusuydu
İstanbul’da 1973-1977 yılları arasında belediye başkanlığı yapan Ahmet İsvan, bir süredir tedavi gördüğü özel hastanede yaşamını yitirdi. İsvan, 4 Mayıs Perşembe günü İstanbul Levent Camii’ndeki cenaze töreninin ardından, 4 yıl önce yaşamını yitiren eşi Cumhuriyet Reha İsvan’ın Yalova’nın Çiftlikköy İlçesi’ne bağlı Taşköprü Beldesi’ndeki mezarının yanında toprağa verildi.
KILIÇDAROĞLU, ZİYARET ETMİŞTİ
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 28 Mart 2016’da Muharrem İnce’nin babasının cenaze törenine katıldıktan sonra Ahmet İsvan’ı Çiftlikköy İlçesi Taşköprü Beldesi’ndeki evinde ziyaret ederek bir süre görüşmüştü. Ziyarete bazı CHP milletvekilleri ve Yalova Belediye Başkanı CHP’li Vefa Salman da katılmıştı.
İsvan’a 26 Ocak’ta da İstanbul Beylikdüzü CHP ilçe teşkilatı ‘Vefa’ ödülü vermişti. Ahmet İsvan’ı evinde ziyaret eden Gençlik ve Spordan Sorumlu eski Bakan Fikret Ünlü, Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul Milletvekili Süleyman Çelebi, Yalova Belediye Başkanı Vefa Salman ve Taşköprü Belediye Başkanı Nedret Gülen teşkilatın ödülünü kendisine takdim etmişti.
AHMET İSVAN KİMDİR?
Ahmet İsvan, Robert Koleji bitirdikten sonra ABD’de tarım ve meyvecilik öğrenimi görmüş, Türkiye’ye dönüşünden sonra Yalova’ya yerleşerek burada uzun yıllar tarım araştırmaları yapmıştı. Uzun yıllar CHP teşkilatında hizmet veren İsvan, CHP adayı olarak katıldığı 1973 seçimlerinde belediye başkanı seçilmişti. 1977 yılında fırıncıların fiyat tekelini kırmak, halka ucuz, sağlıklı ekmek sağlamak amacıyla halk ekmek fabrikasını da kuran İsvan, 1977’ye kadar bu görevde kalmıştı.
12 Eylül döneminde, 1 Mayıs 1977 günü Taksim alanında olaylara adı karıştığı savıyla sıkıyönetim mahkemesindeki DİSK davasında da yargılanan İsvan, Kasım 1980’den Ocak 1983’e kadar yaklaşık 27 ay hapiste kaldı, yargılama sonucu aklandı. Daha sonra Sosyaldemokrat Halkçı Parti’de (SHP) parti meclisi üyeliğinde bulunan İsvan’ın eşi Cumhuriyet Reha İsvan, 8 Mayıs 2013 yılında yaşamını yitirmişti.
İSVAN KANLI 1 MAYIS’I KOMİSYONDA ANLATMIŞTI
TBMM Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu bünyesinde oluşturulan 12 Eylül darbesi alt komisyonu, dönemin İstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan’ı da dinlemişti. Kanlı 1 Mayıs’ı anlatan İsvan “Polis, panik yaratmak için kalabalığa ateş açtı” diyerek olayların planlı bir şekilde organize edildiğini söyledi.
1 Mayıs 1977 mitinginde yoğun ateş açılan şeref tribününde bulunan İstanbul Belediye Başkanı Ahmet İsvan, İstanbul Valiliği’nin belediyeye gönderdiği yazıda “Olaylar çıkabilir hazırlıklı olun” dendiğine dikkat çekti.
Taksim’de silah seslerinin duyulmasıyla halkın panik içinde kaçışmaya başladığını anlatan İsvan, polis panzerlerinin ise kaçan kişilerin üzerlerine sürüldüğünü söyledi.
Ahmet İsvan, mermilerin üzerlerinden geçtiğini, bu nedenle ateş edenlerin amacının öldürmek değil, panik yaratmak olduğunu düşündüğünü de belirtti.
Asıl üzücü olanın 36 kişinin yaşamını yitirdiği böyle bir olayın ardından ne dönemin Emniyet Müdürü’ne ne de olay yerindeki polislere tek bir soru bile sorulmaması olduğuna işaret eden dönemin İstanbul Belediye Başkanı, tam da bu nedenle olayların planlı bir şekilde organize edildiğinin düşünülebileceğini vurguladı.
HALK EKMEĞİN BABASIYDI
Geçtiğimiz günlerde kapatılması gündeme gelen Halk Ekmek Fabrikası’nı kuran da Ahmet İsvan’dı. Cumhuriyet Gazetesi’ndeki köşesinde Türkiye’ye örnek olan Miyase İlknur, Halk Ekmek’in kuruluş öyküsünü anlattı. Büyük emeklerle kurulan Halk Ekmek Fabrikası’nın öyküsü özetle şöyle:
“Fahri Atabey döneminde İstanbul Belediyesi ekmek fabrikası kurmak için makineleri sipariş etmiş, fabrika binasının temelini atmıştı. Ancak müteahhitle olan anlaşmazlık nedeniyle inşaat da durmuştu.
Haydarpaşa Gümrüğü’nde iki yıl boyunca bekleyen makineler çürümeye terk edilirken belediye de gümrüğe ayrıca ardiye parası ödemek zorunda kalıyordu. 1973 yılı sonunda yapılan yerel seçimlerde CHP’li Ahmet İsvan Belediye Başkanı seçildikten sonra Halk Ekmek Fabrikası için yeniden kollar sıvandı. Ancak en büyük handikap, belediyenin fabrikaya ödenek ayırabilecek mecali yoktu. Parasızlığın yanında ikinci handikap ise fabrika, o güne kadar bilinmeyen bir teknolojiyle çalışacaktı.
Halkçı Belediyecilik” sloganıyla seçilen Ahmet İsvan, ilk iş olarak gümrükle “fiktif depo” anlaşması yaparak makineler belediyenin belirlediği korunaklı bir yere taşındı. İkinci adım olarak da DPT’ye başvurarak ekmek fabrikasının plana alınması ve teşvik listesine sokulması sağlandı. İsvan, belediye bütçesinde yatırımlar için ayırdığı kaynağın büyük bölümünü ekmek fabrikası için kullanmaya hazırdı ama hükümetten gelecek yardımın aksayacağını ve maaşları ödeyemeyecek durumda kalacağını da biliyordu. Ekmek fabrikasının bitirilip hizmete açılması için ödeme akımının aksamadan sürdürülmesi şarttı.
İlk deneme üretimi 1977 Ekim ayında başladı. Halk Ekmek Fabrikası 160 personelle üç vardiya halinde 24 saat kesintisiz çalışarak günde 450 bin ekmek üretecekti.
Halk Ekmek, ucuz fiyatı ve kalitesiyle büyük bir talep gördü. Satış kabinlerinin önünde uzun kuyruklar oluştu. Halkın kaynağı ve işçilerin kendi alacaklarını gecikmeli alma pahasına yaptığı özveriyle kurulan Halk Ekmek’e ve halkın ekmeğine dokunan tarihe olumsuz bir isim olarak geçer biline.”