“Kaderimize razı olmadık”
Cephede kazanılan zaferin diplomaside perçinlenmesini sağlayan ‘Lozan Antlaşması’nın’ 101’inci yılında CKM’de Kadıköylülerle bir araya gelen tarihçi ve yazar Sinan Meydan “Birinci Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmadır. Biz kaderimize razı olmadığımız için 1914’te başlayan savaş 1922’de bitti. Batı, biz Serv’i yırttığımız için bize bir antlaşma dayatamadı” dedi
Türkiye’nin tapusu Lozan Antlaşması’nın 101’inci yılında Caddebostan Kültür Merkezi’nde (CKM) İnönü Vakfı’nın hazırladığı ‘1923 Lozan Olmak Ya Da Olmamak’ adlı belgesel izlendi. Ardından tarihçi ve yazar Sinan Meydan okuyucularıyla bir araya gelerek Lozan Antlaşması hakkında bilgiler verdi.
Son yıllarda yakın tarihimizin önemli olaylarını unutturulmaya çalışıldığını söyleyen Meydan, “Yeni Türkiye’ye yeni tarih yazdırma sevdası var ve bu sevda doğrultusunda hareket ediliyor. Bence sadece Türkiye tarihinin değil, dünya tarihinin en öngün ve önemli antlaşmasının, Lozan Antlaşması’nın yıl dönümü bile unutulabiliyor. Ama biz unutmayacağız, unutturmayacağız” dedi.
EMPERYALİZMLE SAVAŞ
Kurtuluş Savaşı’nda emperyalizmle savaşıldığının altını çizen Meydan, “Yunan Ordusu’nu Anadolu’ya çıkaran kimdi? İngiltere, Fransa, İtalya ve Amerika Birleşik Devletleri’ydi. Marmara Bölgesi’ndeki işgalleri İngilizler gerçekleştirdi” şeklinde konuştu. 433 maddelik idam fermanı olan Serv Antlaşması’nın emperyalist ülkeler tarafından tek taraflı olarak hazırlandığını ve Osmanlı’ya incelemesi için bir haftalık süre tanıdığını vurgulayan Meydan, anlaşmayla Anadolu’nun paramparça edildiğini, sömürge haline getirilmeye çalışıldığını ifade etti. Meydan, “Lozan, bütün bu Serv düzenini yerle bir etti ve dünyada bunu başaran tek ülkeyiz. Almanlar Versay’a hayır diyemediler, kabul ettiler ve perişan oldular. Enflasyon yüzde binlere ulaştı ve bu ekonomik bunalımla Hitler palazlandı ve Alman halkı İkinci Dünya Savaşı’na sürüklendi. Avusturya, Macaristan, Bulgaristan hiçbiri kendisine dayatılan antlaşmayı yırtamadı. Tek bir millet o anlaşmayı yırttı, o da biziz” dedi.
“LOZAN’DAKİ TABLO BİRE KARŞI SEKİZ”
Kurtuluş Savaşı’ndan sonra Lozan Antlaşması’nın imzalandığını söyleyen Meydan “Aslında Birinci Dünya Savaşı’nı bitiren antlaşmadır. Biz kaderimize razı olmadığımız için 1914’te başlayan savaş 1922’de bitti. Batı, biz Serv’i yırttığımız için bize bir antlaşma dayatamadı, Lozan’daki hedefleri bize Birinci Dünya Savaşı’nın hesabını sormaktı. Ama biz Kurtuluş Savaşı’nı kazandık” şeklinde konuştu. Batı’nın Birinci Dünya Savaşı’nın kazananı, bizimse Kurtuluş Savaşı’nın kazananı olarak Lozan’da olduğumuzun altını çizen Meydan, “Bir fark var, biz tek başımıza mücadele edeceğiz, onlar ise hep beraber. Lozan’daki tablo bire karşı sekiz.” dedi.
“LOZAN’DA GÖKÇEADA VE BOZCAADA İÇİN SAVAŞTIK”
Meydan, görüşmelerin kapitülasyonlar ve Musul konusunda tıkandığını heyetlerin ülkelerine geri döndüğünü dile getirdi. Tekrar görüşmeler başladığında ise adalar için mücadele edildiğini belirten Meydan, “Bir yalanın daha belini kıralım, İsmet Paşa Lozan’a giderken Türkiye’nin elinde ada yoktu. ‘Adaları Lozan’da verdik’ diyorlar, bir şeyi vermen için önce senin elinde olması lazım. Doğru cümle şu; adaları geri alamadık” şeklinde konuştu. 12 Ada’nın Trablusgarp Savaşı’ndan sonra İtalya’ya verildiğinin altını çizen Meydan, “Elimizde bir ada yok. Gökçeada ve Bozcaada burnumuzun dibinde ve İsmet Paşa Lozan’a giderken onlar bizde değildi. Yunan işgali altındaydı, Serv Antlaşması’na göre Yunanistan’a bırakılıyordu. İsmet Paşa ‘bize yakın olan adaları istiyoruz’ diyor. Özellikle Gökçeada ile Bozcaada Çanakkale’nin güvenliği için çok önemli. Vermek istemiyorlar, bunun için mücadele ediyoruz” dedi. Meydan, “Lozan’da Gökçeada ve Bozcaada için savaştık, bugün bu sayede Türkiye’nindir” şeklinde konuştu.
“SADECE KARADA DEĞİL, DENİZDE DE BAĞIMSIZLIK ELDE ETTİK”
Kapitülasyonların kaldırılması dışında Lozan’daki bir başarının daha olduğunu vurgulayan Meydan konuşmasına şöyle devam etti: “Denizde de kapitülasyonlar vardı. Osmanlı İmparatorluğu kendi denizlerine hâkim değildi, bütün ulaşım, iletişim ve ticareti yabancılara bırakılmıştı. Yani kabotaj hakkı yoktu. Lozan’da kabotaj hakkı elde ettik. Artık Limanlar bizim olacaktı, denizlerimizde Türk Bayrağı ile biz ticaret yapacaktık. 1926 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Kabotaj Kanunu’nu çıkardı. Biz zannediyoruz ki mecliste otururken kanun çıkardılar, bu kanunu çıkarabilmek için Lozan’da savaş verdik,kabotaj hakkı elde ettik. Sadece karada değil, denizde de bağımsızlık elde ettik”.
Sinan Meydan konuşmasının ardından okurları için Kadıköy Belediyesi Kültür Yayınları Kitabevi’nde kitaplarını imzaladı.
