Kadıköy'e tramvay geliyor
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu, Üsküdar-Kadıköy-Maltepe ilçeleri tramvay projesinin başlayacağını duyurdu. “Anadolu TRAM” olarak adlandırılan proje 21,3 kilometre uzunluğuna ve 33 istasyona sahip olacak
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu, geçtiğimiz hafta sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada Anadolu Yakası'nda üç ilçenin meydanlarını buluşturacak tramvay projesinin fizibilite ve projesini tamamladıklarını duyurdu. Anadolu Yakası’nda üç ilçenin meydanlarını buluşturacak yeni tramvay hattının yakında İstanbulluların hizmetine açılması planlanıyor. 21,3 kilometre uzunluğundaki Anadolu Yakası Tramvay Hattı 33 istasyondan oluşacak. Tramvay hattının birinci etabında Kadıköy’deki meydan düzenlemeleriyle beraber başladı ve Kadıköy Meydan, Rıhtım Durağı olarak geçecek ve bu noktadan Üsküdar ve Maltepe’ye kesintisiz ulaşım sağlanacak.
“AnadoluTRAM” olarak adlandırılan Üsküdar-Kadıköy-Maltepe Tramvay Hattı ile bu üç ilçe, hafif raylı sistemle birbirine bağlanacak. Kadıköy Meydanı’ndan yolculuğa başlayan bir kişi Bostancı’ya ya da Göztepe Hastanesi’ne ulaşabilecek. Minibüs yolu caddesi boyunca Sahrayıcedit durağından Ümraniye-Ataşehir-Göztepe hattıyla bir aktarma sağlanabilecek. Ayşekadın ve Şenesenevler duraklarından da Dudullu-Bostancı metrosuna aktarma yapılabilecek.
TRAMVAYIN YOLCULUĞU
1900’lü yılların başında İstanbul’un önemli ulaşım araçlarından biri olan tramvaylar aslında bir dönem Kadıköy’ün de simgelerinden biriydi. Ancak Kadıköy’e sıra gelinceye kadar tramvayın İstanbul’daki ilk ortaya çıkışına bakmamız lazım. İstanbul’da tramvay inşaatı Kostantin Karapano Efendi’ye verilen imtiyaz neticesinde gerçekleşmiş ve ilk hat 31 Temmuz 1871 tarihinde Azapkapı-Beşiktaş arasında, Tophane’de yapılan törenle hizmete açılmış. İlerleyen yıllarda faaliyet alanı genişleyen şirket, 1881’den itibaren ‘Dersaadet Tramvay Şirketi’ olarak anılmaya başlanmış.
İlk atlı tramvaylar Azapkapı-Beşiktaş arasında kurulurken bu hat daha sonra Ortaköy’e uzatılmış. Ardından Eminönü-Aksaray, Aksaray-Yedikule ve Aksaray-Topkapı hatları açılmış. Daha önce yolcunun istediği yerde durmak zorunda kalan tramvaylar için değişiklik yapılmış ve 1880 yılında durak uygulamasına geçilmiş. 1912 yılında Balkan Savaşı’nın başlaması üzerine İstanbul Tramvay Şirketi’ne ait tüm atlar (430 adet) 30 bin liraya satın alınınca İstanbul bir yıl süreyle tramvaysız kalmış ve sonunda atlı tramvayların işletmeciliğine 1914 yılında son verilmiş. Ancak bu yeni bir ulaşım aracının da İstanbul’a kazandırılmasına yol açmış. 1913 yılında Türkiye’nin ilk elektrik fabrikası Silahtarağa’da kurulmuş ve 1914 elektrikli tramvay işletmeciliğine geçilmiş. Tramvay İşletmesi 16 Haziran 1939 tarihinde millileştirilerek 3645 sayılı yasa uyarınca İETT İşletmeleri Umumum Müdürlüğü’ne bağlanmış.
KADIKÖY YILLARI
Anadolu yakasında ise ilk çalışmalar 1927 yılında başlatılmış. İlk olarak, 1928’de Üsküdar-Bağlarbaşı–Kısıklı hattı hizmete girmiş. Bir yıl sonra Bağlarbaşı-Haydarpaşa ve Üsküdar-Haydarpaşa hatları hizmet vermeye başlamış. Tramvayların kâra geçtiğini gören yetkililer, ilerleyen dönemlerde Bostancı, Moda, Feneryolu hatlarını açmış. 2 Temmuz 1928 tarihinde Nafia Vekili Recep ve İstanbul Şehremini Hamit Bey arasında imzalanan anlaşma ile Üsküdar, Kadıköy çevresi ile Beykoz ve Anadolu Feneri’ ne kadar olan bölgede tramvay işletmesi hakkı, Üsküdar ve Havalisi Halk Tramvayları Şirketi’ ne devredilmiş. Anlaşma gereğince; Üsküdar – Haydarpaşa; Karacaahmet – Bağlarbaşı; Haydarpaşa – Kadıköy; Kadıköy – Kızıltoprak – Feneryolu ve Kadıköy – Moda hatlarının 5 yıl boyunca çalıştırılması kararlaştırılmış.
Bu hatların dışında; Kadıköy-Gazhane, Feneryolu – Fenerbahçe, Feneryolu – Bostancı, Üsküdar – Beykoz, Kadıköy – Acıbadem – K.Çamlıca hatları ile Gazhane- Merdivenköy, Merdivenköy – Erenköy, Caddebostan- Bostancı hatlarında isteğe bağlı seferler düzenlemiş. Bostancı’ya 4, Fenerbahçe’ye 6, Hasanpaşa’ya 8, Moda’ya ise 20 hat numaralı tramvaylar çalıştırılmış. 12 numaralı Kadıköy - Üsküdar hattı da Kadıköy’den kalkıp, Selimiye - Karacaahmet- Tunus Bağı - Ahmediye üzerinden son durağı Üsküdar’da seferini noktalarmış.
RAYLAR SÖKÜLMÜŞ
Ancak 1956 yılında tramvayların köprüden geçişi yasaklanmış. İstiklal Caddesi’nde raylar sökülürken, tünel hattı iptal edilmiş. 1960 yılına gelindiğinde Avrupa yakasında sadece 16 hat kalmış. 1961 yılının 12 Ağustos’unda tramvayların Avrupa yakasında son seferlerine çıkacağı bildirilmiş. Artık Avrupa yakasında kullanılmayacak tramvaylar mavnalara yüklenerek, Anadolu yakasına geçirilmiş. Bu değişiklikle birlikte Kadıköy’deki tramvay sayısı ve seferleri artmış. Ancak tramvayların ömrü uzun sürmemiş ve 1966 yılında tramvay işletmeciliğine Anadolu yakasında son verilmiş. 1990’da iki tramvay yenilenip sefere konmuş ve Taksim-Tünel hattında Kadıköy - Moda tramvayı da 2003 yılında tekrar seferlere başlamış.