Kadıköy Belediyesi Tarihi Namazgâh'a sahip çıkıyor
Uzun yıllardır mezbele görüntüsüyle dikkat çeken Kadıköy Rıhtımındaki Tarihi Lâdikli Çuhadar Ahmet Ağa Çeşmesi ve Namazgâh'ına Kadıköy Belediyesi kayıtsız kalmadı.
Mustafa SÜRMELİ
Kadıköy Belediyesi’nin tarihi dokuların korunması, korunarak yaşatılması amacıyla Kadıköy sınırları içerisinde bulunan tüm tarihi eserlerin restorasyonuna yönelik proje çalışmaları devam ediyor.
Tarihi önemiyle Kadıköy’ün zenginlikleri arasında önemli bir yere sahip olan,ancak uzun zamandır mezbele görüntüsüyle dikkat çeken Kadıköy Rıhtımındaki Tarihi Lâdikli Çuhadar Ahmet Ağa Çeşmesi ve Namazgâh da proje çalışmaları kapsamında restore edilecek. “Yeldeğirmeni Rasim Paşa Mahalle Yenileme Projesi” kapsamında ele alınan sözkonusu alan gerekli izinlerin ardından restore edildi. Şimdi sıra Tarihi Namazgâh’ın yanında metruk halde bulunan tarihi özelliğe sahip ahşap yapıların Kadıköy Belediyesi mülkiyetine geçirilmesinde. Eğer istenilen sonuç elde edilirse Kadıköy özel bir kültür kompleksidaha kazanmış olacak.
ÇUHADAR AHMET AĞA ÇEŞMESİ RESTORE EDİLİYOR
Proje kapsamında ilçedeki tarihi çeşmeler, projeleri hazırlanarak restore ediliyor. Bugüne kadar Kadıköy sınırları içerisinde 6 adet çeşmenin restorasyonu tamamlandı. 7 çeşmenin de rölöve restitüsyon ve restorasyonu hazırlanarak koruma kuruluna gönderildi. Onay aşamasından sonra da restorasyonlarının yapılması hedefleniyor. Bu çeşmelerden biri de Yeldeğirmeni’nde bulunan tarihi özelliğe sahip Lâdikli (Çuhadar) Ahmet Ağa Çeşmesi.
YELDEĞİRMENİ PROJESİ HAZIRLANDI
Kadıköy Belediyesi Plan Proje Müdürlüğü’nün; tarihi dokuların korunarak yaşatılması çalışmalarından birisi de “Yeldeğirmeni Rasim Paşa Mahalle Yenileme Projesi”. Kadıköy Belediyesi ve ÇEKÜL Vakfı’nın ortaklaşa başlattığı çalışma ile Mahallenin günümüze kadar gelen tarihi dokusu ve kendine özgü mahalle kimliğinin korunması ve yaşatılması hedefleniyor. Proje kapsamında Uzun Hafız Sokak’ta bulunan tarihi bina restore edilerek Rasim Paşa Mahalle Evi olarak kullanıma açıldı, alt yapı, sokak sağlıklaştırma, meydan düzenleme çalışmalarının yanı sıra Fransız Kilisesi olarak bilinen Notre Dame Du Rosaire Kilisesi Kadıköy Belediyesi tarafından satın alınarak Kültür merkezi olarak kullanılmak üzere rölöve restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlandı. Eğer sözkonusu projeler onaylanırsa derhal restorasyon çalışmalarına başlanacak.
AHMET HAŞİM’İN DE YAŞADIĞI TESCİLLİ YAPILAR DA DÂHİL
Kadıköy Belediyesi, Yeldeğirmeni Mahalle Yenileme Projesi kapsamında Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olan Ladikli Çuhadar Ahmet Ağa çeşmesinin restorasyon çalışmalarının yapmak amacıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü’nden izin alınarak rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerini 2011 yılında hazırlandı. Koruma Kurulu’ndan gelecek onay sonrasında ise restorasyon çalışmalarına derhal başlanacak. Yeldeğirmeni 51 pafta 195 ada 16-17 parsellerde bulunan, mülkiyeti özel şahıslara ait olan ve bir dönem Ahmet Haşim’in de yaşamış olduğu bilinen tescilli yapıların kamulaştırılarak restorasyonlarının yapılması ve kullanıma açılması hedefleniyor.
MAHKEME SÜRECİ DEVAM EDİYOR
Kadıköy Belediyesi Emlak Kamulaştırma Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada; “Kadıköy İlçesi, Rasimpaşa Mahallesi, 51 Pafta, 195 Ada, 16 ve 17 Parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarında; Kadıköy 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin kararına göre Beria Kızılağaç Basın Vakfı adına tescil edilecektir” şerhinin yer aldığı belirtildi.
Açıklamada; “Strateji Geliştirme Müdürlüğü tarafından Yeldeğirmeni SİT Alanı Bölgesinde Sokak sağlıklaştırma, meydan düzenleme ve metruk durumda bulunan tescilli sivil mimarlık örneği yapıların restorasyonunun yapılması kapsamında Başkanlık Onayı ile söz konusu taşınmazların kamulaştırılması talep edilmiştir. Taşınmazların Kamulaştırılması ile ilgili Kamulaştırma Kararı alınmış olup taşınmazların mülkiyeti ile ilgili problemlerin giderilmesi ve Kamulaştırma Bedelinin tespiti için hukuki sürecin başlatılması hususunda 28.06.2011 tarihli Başkanlık Onayı alınarak hukuki süreç başlatılmıştır. Konuyla ilgili dava devam etmektedir” denildi.
BURAM BURAM TARİH KOKAN BİR BÖLGE
Kadıköy Belediyesi Plan Proje Müdürlüğü verilerine göre; Rıhtım Caddesi’nden Haydarpaşa’ya doğru giden yol üstünde yer alan tarihi Lâdikli Ahmed Ağa Çeşmesi, Kadıköy çeşmeleri içinde en çok zarar görenlerden biri olarak nitelendiriliyor. Ancak çeşmenin özgünlüğünü büyük ölçüde kaybettiği de belirtiliyor. 51 pafta, 195 ada, 15 parseldeki bulunan çeşme, yanı başındaki namazgâhla birlikte 1793 yılında III. Selim’in çuhadarlarından Ahmet Ağa tarafından Haydarpaşa Çayırı’nın kenarında yaptırılır. Namazgâh alanının bir bölümü Rıhtım Caddesi açılırken, bir bölümü de çeşmenin arkasındaki konak inşa edilirken yok olur. Geriye kalan bölüm, namazgâhın çınarını da içine alacak şekilde, uzun yıllar bir araba galerisi olarak kullanılır. 1980 yılında çeşmeye su getiren kanal kırılır, çeşme susuz kalır. Çeşme, namazgâh ve çınar aynı yıl tescil edilir. Tescilin ardından araba galerisi yıkılır.
Çeşmeyle ilgili ilk basit onarım çalışması 1996 yılında Kadıköy ve Havalisi Camii Yapma Onarma Onarım Derneği tarafından yaptırılır. Bu çalışma sırasında bulunan kıblegâh taşı da çeşmenin yanına yerleştirilir.
Namazgâhla birlikte Haydarpaşa Çayırı’nın kenarında küçük bir kompleks oluşturur. Ana yapı malzemesi küfeki taşıdır. Tahribatlar ve geçirdiği onarımlar nedeniyle mimari ayrıntılarının çoğu yok olur. Üç lüleli aynataşı algılanmaz. Çeşme yalağı kırıktır. Silik kitabenin de büyük bölümü anlaşılmaz. Bu kompleksi ulu bir çınar taçlandırır. Ancak bu ulu çınardan şimdi eser kalmamış, sadece ayakta kalmasını sağlayan demir direk kalmış.
ÇUHADAR AHMED AĞA KİMDİR?
Ahmed Ağa’dan ve Servili Çeşme olarak da bilinen çeşmeden Hilmi Tanışık’ın “İstanbul Çeşmeleri” isimli kitabında da bahsedilir. 3. Selim’in çuhadarlarından çırak edilen Lâdikli Ahmet Ağa’nın Enderun’da yetiştiği, rikâptar, sonra Silahtar-ı şehriyari olduğu, 1796 yılında vefat ederek, Ayrılık Çeşmesi’nde gömüldüğü de eserde belirtilmiş.
Çuhadar Ahmed Ağa Çeşmesi’nin büyük ölçüde zarar gören kitabesi ise yıpranmanın neden olduğu eksikleriyle Affan Egemen tarafından yayımlandı.
Sultan III. Selim güzel huyu, hayra eğilimiyle tanınmıştı. Onun bu özelliği çevresindeki görevlilere de geçmiş ve onlar da gönül açan binalar yapmada yarış halindeydiler. Bu kapsamda padişahın Çuhadar Ağası Ahmed Ağa da servilerle gölgelenmiş bir sofa ve bir de çeşme yaptırarak bu sofada oturup dinlenenlerin, çeşmeden su içenlerin hayır duasını amaçladı.