Kadıköy'de yeni ve farklı bir kütüphane kuruluyor
Belediyesi, iskeledeki restore ederek Şehremaneti binasını ''Kadıköy Tarih,Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi'' olarak hizmete sokacak.
Kütüphanenin hazırlık çalışmalarını yürüten Murat Katoğlu, “Burası özgün bir kuruluş olacak, Türkiye’de bu şekilde tanımlanmış başka bir kütüphane yok. Kadıköy’ün kültür hayatına yeni bir değer daha katılacak” diyor. Başkan Öztürk ise Kadıköy’ün belleğini de yansıtacak olan bir kütüphane kurduklarını vurguluyor.
Kadıköy Belediyesi, iskeledeki Şehremaneti binasını restore ederek, “Kadıköy Tarih, Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi” olarak hizmete sokacak. Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın bilimsel yönlendirme ve danışmanlığındaki kütüphanede, başta Kadıköylü aydınlar olmak üzere çok sayıda sanatçıya dair bilgi ve belgeler ile tarih, edebiyat ve sanat kitap ile belgeleri olacak.
Prof. Dr. İlber Ortaylı, Mart 2013'te Milliyet’teki köşeyazısında “Kadıköy Belediyesi iskeleye yakın eski belediye binasını bir arşiv, kütüphane ve kültür merkezi olarak düzenlemek istiyor. Süreyya Sineması’ndaki başarılı denemeden sonra bu da ümit veren bir gelişmedir. Kadıköy’ün klasik kültür kurumları ve binaları mutlaka canlandırılmalıdır. Bu da destekle olur. En azından gönül desteğiyle...” demişti.
Gökçe UYGUN
Yeni yıldan itibaren Kadıköy’ün merkezine, yeni bir kültür ve sanat merkezi geliyor. İstanbul’un kültür hayatının önde gelen simalarına ev sahipliği yapan Kadıköy, burada yaşamış ve yaşamakta olan kültür ve sanat insanlarına vefa borcunu bir kütüphaneyle ödüyor. İşgal İstanbul’unda Milli Mücadele taraftarı aydınların düzenlediği mitingler gibi birçok toplumsal ve siyasi olaya tanıklık etmiş tarihi bir yapı olan Şehremaneti binası, “Kadıköy Tarih, Edebiyat ve Sanat Kütüphanesi”ne dönüştürülüyor.
Kadıköy Belediyesi adına, kütüphanenin kurulmasında koordinasyon görevi yürüten Gazete Kadıköy yazarı, kültür-sanat insanı Murat Katoğlu ile projeyi konuştuk.
Öncelikle kütüphanenin kurulacağı Kadıköy Şehremaneti Binası’nın önemini konuşarak başlayalım...
Burası 1913’te Kadıköy Belediye Dairesi (o zamanki isimiyle şehremaneti) olarak yapılmış bir bina. Kadıköy’de, mimarlık ve anıtsal eser bakımından mevcut sayılı örneklerden biri, mimarlık ve kültür mirasının değerli bir örneği, bir mücevher. Kadıköy Belediyesi bu binayı artık idare olarak kullanamıyor. Çünkü bina günün ihtiyaçlarına cevap veremiyor. Ama böyle tarihi bir binayı da değerlendirmek, yeniden işlev vermek lazım. Zira işlev verilmezse böyle binalar yaşayamıyor.
n Belediye de burayı kütüphane yapmaya mı karar verdi?
Evet, ama sıradan bir genel kütüphane değil. Her çeşit yayının toplandığı bir yer olmayacak. Binanın mimari özelliğine uygun bir farklılığı olacak. Tarih, edebiyat ve sanat konularına odaklanan bir ihtisas kitaplığı olacak.
Kitaplar nasıl temin edilecek?
Yazarlardan, edebiyatçılardan, bilim insanları ve hocalardan fikir alıyoruz, ayrıca onlardan bu özel kütüphaneye kendi kitaplıklıklarından bağış yapmalarını talep ediyoruz. Şu an isim açıklayamasam da birçok insanla temas halindeyiz epey zamandır. Belediye de buraya piyasadan kitap temin edecek elbette.
Ne zaman açılacak kütüphane?
Bu karar 2010’da alındı, 2011’de iç düzenlemeye yönelik hazırlıklar yapıldı, proje çizildi, Anıtlar Kurulu süreci ilerledi. Yaklaşık 1 ay önce de restorasyon başladı. Aralık’ta bitecek. Ocak 2014 itibarıyla da adım adım faaliyete girecek. Tabi buranın açılması demek, tüm koleksiyonların toplanmış olması anlamına gelmiyor. Kitaplar, evraklar, belgeler toplanmaya devam edilecek. Bu, hiç bitmeyen bir süreçtir, dünyadaki tüm kütüphaneler böyledir.
Kadıköy için özel bir bölüm olacak mı?
Kadıköy’de yaşamış ve yaşayan yazar, sanatçı, edebiyatçı, şairlerin belgeleri, mektupları, fotoğrafları, yazışmaları, varsa el yazmaları toplanacak burada. Kadıköylülere özel önem verilecek. Gelecekte, Kadıköylü sanatçılarla ilgili arşiv araştırması yapan araştırmacılar birçok edebiyatçının hayatını ilgilendiren bilgi ve belgelere burada ulaşabilmeli diye düşünmek lazım.
Burada etkinlikler düzenlemeyi de planlıyor musunuz?
Elbette, burası yaşayan bir yer olacak. Bi-limsel toplantılar, tarih-sanatla ilgili özel se-minerler, tematik toplantılar, konferans dizileri, akşamüstü sohbetleri olacak. Senede birkaç efemera (elyazma, mektup, kartpostal) sergisi düzenlenecek.
BAŞKAN ÖZTÜRK, PROF. DR. İLBER
ORTAYLI’DAN KÜTÜPHANE’Yİ YÖNETMESİNİ
RİCA ETTİ
Burayı kim yönetecek?
İşin patronajını Prof. Dr. İlber Ortaylı yapacak. Başkan Selami Bey, Ortaylı’dan bunu rica etti. Ama müdür gibi bir idari konumda değil, bilimsel yönlendirmesini yapacak, programlarını belirleyecek. Çağdaş bir kültür sanat yaklaşımı içinde buranın çalışması lazım. İlber hoca da bunu yapacak değerli bir insandır. Bizler ona yardımcı olacağız.
ŞEHREMANETİ KADIKÖY
DAİRESİ HAKKINDA
Kadıköy Haydarpaşa Rıhtım Caddesi üzerinde, Beşiktaş vapur iskelesinin tam karşısında yer alan
Kadıköy Şehremaneti, Y.Terziyan isimli bir Ermeni mimar tarafından 1912-1914 yılları arasında inşaa edilmiş. I. Ulusal Mimarlık Dönemi’nin önemli eserlerinden olan bina, mimari kimliği kadar birçok tarihi olaya tanıklık etmesiyle de öne çıkıyor. Örneğin;
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı İmparatorluğu mağlup çıkmasından sonra, İngilizler Şehremaneti binasının önüne barakalar kurarak askerlerini yerleştirmişler. 22 Mayıs 1919’da, Yunan ordusunun İzmir’e çıkışını protesto etmek amacıyla Şehremaneti önünde kalabalık bir halk toplanmış, binanın balkonuna Hüseyin Suat Bey, Ahmet Kemal Bey, Fahrettin Hayri Bey, Münevver Saime, Halide Edip gibi önemli isimler çıkarak heyecanlı konuşmalar yapmışlar. Kadıköy Şehremaneti binasında ilk belediye seçimlerinin yapılacağı gün de binasının önündeki Kumluk'ta Halk Fırkası ve Serbest Fırka taraftarları büyük bir kavgaya tutuşmuştu.
1995'te bir tadilat geçiren tarihi bina, bir süre Kadıköy Kaymakamlığı binası, daha sonra da Belediye Başkanlığı binası olarak kullanıldı. Belediyenin Söğütlüçeşme’deki ana binaya taşınmasının ardından, burası belediye meclis toplantılarına, etkinlik ve sergilere ev sahipliği yapıyordu.
KÜTÜPHANENİN SALONLARıNA KADıKÖYLÜ YAZARLARıN İSMI VERILECEK
Kütüphanenin; konferans, seminer, bilim-sanat ve edebiyatla ilgili toplantıların mekânı olacağı vurgulanıyor.
Restorasyon projesini yürüten mimarlık firmasının internet sitesinde de “Kadıköy Şehremaneti Binası’nın “Kütüphane” Olarak Düzenlenmesi” başlığı altında şu bilgiler veriliyor; “Binanın, kütüphane olarak hizmete sokulması, hem Kadıköy hem İstanbul’da yeterince bulunmayan bir kültür hizmetine katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Burası genel bir kitaplık olmayıp, tarih, sanat ve edebiyat konuları çerçevesinde bir ihtisas kütüphanesi oluşturulacaktır. Kadıköy’e ilişkin basılı / yazılı malzemelerin de toplandığı bir arşiv bölümü de olacaktır. Modern kütüphaneciliğin gerektirdiği donanım yapının mimari karakteri ve mekânlarına dokunulmaksızın uyumlu şekilde Kadıköy Belediyesi’nce sağlanacaktır. Konferansların, açıklamalı küçük oda müziği dinletilerinin, bilimsel metotla hazırlanan temalı dönemsel ve ölçeğe uygun sergilerin de gerçekleştirileceği nitelikli bir kültür kurumu yaratılması amaçlanmıştır. Salonlarına, Kadıköy’de yaşamış ve eser vermiş düşünür ve edebiyatçılar, sanatçılar başta olmak üzere, tanınmış yaratıcıların isimlerinin verilmesi düşünülmektedir.”