Kadıköy'den Planking manzaraları...
Planking-Bu bir duruş grubu 4 Haziran günü Saat12:00'de Kadıköy Balonun ardındaki alanda tarihi kültürel çevrenin korunması vurgulamak için kitlesel olarak Planking yapıp Haydarpaşa Garı'nı...
Planking-Bu bir duruş grubu 4 Haziran günü Saat12:00'de Kadıköy Balonun ardındaki alanda tarihi kültürel çevrenin korunması vurgulamak için kitlesel olarak Planking yapıp Haydarpaşa Garı'nı işaretleyen insan figürü oluşturacaklar.
Avustralya'da başlayıp tüm dünyada yüz binleri bulan hayran kitlesine ulaşan Planking ( yüzüstü uzanmak) etkinliği Türkiye’de de başladı. Hayata dair mesajlarını iletmek için Planking yapan gençler, Kadıköy Boğasından Süreyya Operası'na, Barış Manço’dan Kadıköy vapuruna bir çok noktada mesajlarını yüzüstü yatarak verdiler. Sosyal paylaşım ağlarında çığ gibi büyüyen Planking'i Türkiye'de uygulayan ''Planking - Bu Bir Duruş'' isimli grubun üyeleri, ''Yaptığımız etkinlikle sadece bir duruş sergiliyoruz. Biz buradayız ve her şeyin farkındayız diyoruz'' diyorlar.
Facebook ve Youtube gibi sosyal paylaşım sitelerinde kısa sürede binlerce uygulayıcısı oluşan Planking modası, Türkiye'yi de sardı. Türkiye'li Plankingçiler, yurt dışında çığ gibi büyüyen, ilginç bir eğlence olarak görülen etkinliği, Türkiye'de diğer ülkelerdekinin aksine hayata dair mesajlarını iletmek için kullanıyor. Şehrin farklı yerlerinde yüzükoyun yatarak fotoğraf çeken ve bu fotoğrafları internet ortamında paylaşan gençlerin sayısı her geçen gün artıyor. Facebook’ta kurulan “Planking – Bu Bir Duruş” grubuna katılanlar sadece eğlenmiyor, aynı zamanda güvenli planking yapmanın yöntemlerini öneriyorlar. Her hafta sosyal paylaşım ağı üzerinden haftanın en yaratıcı plankingini, en güzel mesajını belirleyen gençler, üzerinden fotoğraflarını ve mesajlarını paylaşıyor ve amaçlarının tehlikeli durumlar yaratmak değil, eğlenerek çeşitli konularda istedikleri mesajları iletmek, hayat karşı olan duruşlarını ifade etmek olduğunu söylüyorlar. Diğer ülkelerde yapılanın aksine Türkiye'de, güvenli Planking yapılması konusunda Facebook gruplarından devamlı duyuru yaptıklarını ifade eden ''Planking - Bu Bir Duruş'' üyeleri, ''Grubun kurulmasıyla hayata dair söz söylemek isteyen, birçok gencin katılımı oldu. Facebook'ta fotoğraf ve video paylaşarak hayata karşı duruşu olan, ciddi ya da komik bir mesaj içeren, tehlikeli olmayan yaratıcı duruşlarımızı, Planking ile sergiliyoruz'' diye konuşuyorlar.
MANÇO'YA SAYGI DURUŞU, SÜREYYA OPERASI'NI ZİYARET
Amaçlarının tehlikeli durumlar yaratmak olmadığının altını çizen grup üyeleri, sözlerini şöyle sürdürüyor: ''Biz eğlenerek çeşitli konulara insanlara mesajlarımızı iletmek istiyoruz. Yaptığımız eylemlerin kimileri ülkemizdeki sınav sistemlerini hatırlatıyor, kimisi İstanbul Boğazı'na yapılması planlanan 3'üncü köprüyü ve ekolojik dengeyi, bir diğeri doğal afetleri, kimileri de sürdürülebilir enerji ve yaşama dikkat çekiyor. AKM'nin kapalı kalmasına İstanbul'un tek operası olan Süreyya Operası önünde Planking yaparak dikkat çekiyoruz. 'Planking Saygı Duruşu' adı verdiğimiz etkinlikle, Barış Manço ve Mimar Sinan gibi şehrin sevilenlerine ve üstadlara saygımızı sunuyoruz.'' Planking- Bu Bir Duruş grubu üyeleri eylemlerini yaptıkları mekânları seçerken de dikkat ederek yaratıcı olmaya çalıştıklarını kaydederek, şunları söylüyor: ''Kadıköy Altıyol'daki Boğa Heykeli'nden vapurlara, Sultanahmet Meydanı'ndan Arkeoloji Müzesi'ne, belediye otobüslerinden Taksim Meydanı'na şehrin farklı birçok noktasında Planking yapan gençleri görebiliyorsunuz. Gençleri çeşitli yerlerde yüzükoyun yatarken görenler ise hem şaşırıyor hem de bu çılgınlığa bir anlam vermeye çalışıyor.''
HALKIN İLGİSİ BİR TÜRKİYE GERÇEĞİ...
Gençler bu duruşları sergilerken Planking ekiplerinin eğlencesi bazen resim çekmeyi bırakmalarına neden oluyor. Öyle ki yaşlı bir teyzenin Planking yapanlardan birine “Öldün mü evladım!” demesi, bir başkasının duruşu gördükten sonra “Bu yaptığınız Planking mi? Yoksa beni mi kandırıyorsunuz!” diye yüzlerine bakması, ekibin pozisyon almadan önce şekilden şekle girerkenki geri plan halleri, sokak hayvanlarına dikkat çekerken, bir köpeğin Planking yapan kişiye bacağını kaldırarak işemesi, ekibi bu işi yaparken çok eğlendiriyor. En çok karşılansa yabancılarla, Türklerin sorularındaki farklılık, yabancılar hızla bu işin keyfini çıkartmaya bakarken, Türkler birbiri ardına seri sorular soruyorlar, hatta bazı soruların cevaplanması mümkün olamıyor. “Siz mi yapıyorsunuz!” gibi...
ÇILGINLIK MI? KENDİNİ İFADE TARZI MI?
Biz de Boğaziçi Üniversitesi ve Yeditepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Görevlisi
Tolga Seçilmiş'e gençlerin son modası Planking'i sorduk;
Gençler neden bu tarz yeni davranış ve eylem tarzları geliştiriyorlar? Bunda sosyal medyanın etkisi nedir?
Planking pasif ancak aykırı ve ilgi çekici bir eylem yöntemi. Aykırı bir vücut pozisyonunu araç olarak kullanıyor. Günlük hayatımızda hiçbir zaman mesela dinlenirken, yatarken, uyurken, seyahat ederken içine girdiğimiz bir vücut pozisyonu değil. Doğal olarak toplum içinde bu pozisyonu aldığınızda yani planking yaptığınız durumda, bu hareketiniz ortamdaki tüm insanların ilgisini çekmekte. Son günlerde karşılaştığımız planking de bu global kültürün içindeki alt kültürlerin bir davranış ve kendini ifade ediş şekillerinden birisi. Sosyal medya global kültür ve anlayışın yayılmasına ve alt kültürlerin bir araya gelmesine, yayılmasına, gelişmesine, birbirlerinden etkilenmesine ve dönüşümüne zemin oluşturmakta. Sosyal medya bu tip alt kültürlerin beslenebileceği ve haberleşebileceği ideal bir ortam. Global kültür ve alt kültürler Internet ve buna bağlı Internet ortamları ve portalları sayesinde hızla yayılmakta ve insanları katılabileceği, organize olabileceği, dahil olabileceği, eylem yapabileceği veya karşı durabileceği birçok farklı kültür ve alt kültürle tanıştırmakta. Aslında şu an yaşadıklarımız büyük bir dönüşümün ilk adımları. Çok hızlı gelişeceğine hep birlikte şahit olacağız.
Bu açıdan bakınca Dünya'daki ve Türkiye'deki planking çılgınlığını nasıl değerlendiriyorsunuz? Arasındaki fark nedir?
Türkiye sosyal iletişim algısının çok yoğun olduğu bir ülke. 80'lerde yaşamış olduğumuz telsiz çılgınlığı aslında unutmamız gereken bir sosyal medya deneyimiydi. Bugün çocuklarının Facebook'ta sosyalleşmesine kızan aynı anne babalar 80'lerde Türkiye'de Red Kit, Şeker Kız Candy, Bazuka takma isimleriyle telsiz ortamında arkadaş oldu, sosyal iletişime geçti hatta evlendi. 80lerde evlerde ve arabalarda telsize rastlamak çok olağandı hatta bir sure evlerin olmazsa olmaz iletişim cihazı haline geldi. Türkiye'de bu tip olguların hızla yayılmasının ve ilgi görmesinin en büyük nedeni buna duyulan açlık. Türkiye'de yıllardır bastırılmış ve yakın tarihimizde defalarca sekteye uğramış olan sivil toplum örgütlenmesi bu açlığın en büyük nedenlerinden. İnsanın temel ihtiyaçlarından biri olan kendini bir gruba ait hissetme ihtiyacının yıllardır ülkemizde suni olarak karşılandığını görüyoruz. Son günlerde planking gibi dikkat çekici eylemlerin şartlar ne olursa olsun çok daha cesurca yapıldığına şahit olmaktayız.
Bu gerçekten çılgınlık mı yoksa gençliğin kendini ifade ediş tarzı mı?
Aslında her ikisi de. Bir çeşit alaşım diyebiliriz. Birini diğerinden ayırt ettiğinizde planking anlamsızlaşır. Bugün Türkiye'de planking yapan gençlere baktığımızda bize bir şeyler işaret ediyorlar. Kapanan Süreyya sinemasını bize işaret ediyorlar, AKM'nin önünde planking yaparak AKM'nin neden kapalı olduğunu sorguluyorlar, anlamsızca yayılan betonlaşmayı, denizin kirlenmesine dikkat çekiyorlar. Sadece çılgınlık diyemeyiz ama aynı zamanda da çılgın bir eylem. Planking hem çizgi üstü hem de çizgi altı algıya hitap ediyor. Aykırı bir vücut pozisyonu her algı seviyesindeki insan tarafından algılanıyor, dikkat çekiyor. Yoldaki okuma yazma bilmeyen, yüksek eğitimli, muhafazakar veya kalıpların dışında yaşayan herkesin ilgisini çekiyor. Planking'in dili yok, evrensel. Bedensel bir duruş bozukluğunu ve aykırılığını dikkat çekmek için kullanıyorsunuz. Aynı eylemi coğrafi ve kültürel olarak nerede yaptığınızın bir önemi de yok. Afrika'da veya Güney Amerika'da aynı tepkiyle ve ilgiyle karşılaşıyorsunuz. İnsanlar şaşırıyor ve ilgilerini size yönlendiriyorlar.
Sosyal Medya aracılığıyla ortaya çıkan bu tarz etkinlikler Türkiye'de de yayılma olanağı var mıdır?
Kesinlikle var. İnsanlar kendilerini kendilerine uygun olan bir topluluğa ait olma ve bu topluluk içinde itibar görme ihtiyacı içinde. Sosyal medya bunu en masrafsız ve en hızlı gerçekleştirebileceğiniz global bir ortam. Sosyal medya içinde sınırlı bir şablonda kendimizi ifade ediyoruz. Kapıda size kimse statünüzü sormuyor istediğiniz gibi elinizi kolunuzu sallayarak sosyal medyaya girerek sosyal ortamda kendinizi ifade edebiliyorsunuz. Sosyal medyayı bir başlangıç olarak kabul edebiliriz ve zaman içinde sosyal medyanın da dönüştüğüne şahit olacağız ancak global olarak ele aldığımızda Türkiye'deki sosyal medya algısı bir ihtiyaca karşılık geliyor ve sosyal medyaya Türkiye'den gösterilen ilginin en büyük nedeni bu ihtiyacı karşılıyor olması. Global aktivite, hareket ve alt kültürlerin Türkiye'deki grupları etkilemesi ve bu grupların da Türkiye'deki akımlardan etkilenmesi kaçınılmaz. Ben bu etkinlik ve hareketlerin hızlanarak yayılacağını düşünüyorum.
PLANKİNG'İN DE KURALLARI VAR
İnternet sitelerinde plankingin nasıl yapılması gerektiğini anlatan Planking-Bu Bir Duruş grubu üyeleri, bu standartlara uymayan fotoğrafları eliyorlar. Sitelerinde ve Facebook’taki gruplarında, İngilizcedeki plank (kalas) kelimesinden türeyen ve insanların kalas gibi çeşitli yerlere yüzüstü uzanarak çektirdikleri fotoğraflarda aranan özellikler tüm ayrıntıları ile anlatılıyor. Site üzerinden en yaratıcı planking ve en yaratıcı mesaj yarışması yapan gençler güvenliğin ise ön planda olması gerektiğini belirtiyorlar.
Ulaş YILMAZ