Kadıköy'ün istikrarlı kalitesi
Kent araştırmalarıyla bilinen Doç. Dr. Murat Şeker, en yaşanabilir ilçeler sıralamasında üst sıralarda yer alan Kadıköy’ün istikrarını koruduğunu söylüyor
Gökçe UYGUN
İstanbul hakkındaki çalışmalarıyla bilinen akademisyen Doç. Dr. Murat Şeker, yine ses getirecek bir araştırmaya imza attı. 2010’da yaptığı “İstanbul’da Yaşam Kalitesi” araştırmasını yineleyen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Şeker’i Beyazıt’ta ziyaret ettik, genelde İstanbul’u, özelde Kadıköy’ü konuştuk.
Bir maliyeci neden İstanbul’u araştırır ki acaba?Benim alanım kamu maliyesi ki bu alanın ana unsurlarından biri devletin yurttaşlarının hayat kalitelerini yükseltmesi konusudur. Ben, girilmemiş alanlara bir iktisatçı gözüyle bakmak istiyorum. İstanbul zaten her türlü araştırmacı için büyük bir büyük bir laboratuar.
5 yıl önce de böyle bir araştırma yapmıştınız. Neden yenileme ihtiyacı duydunuz?
Bu tür çalışmalar yenilendiğinde anlam kazanıyor. 2010’dakinden farklı olarak bu sefer araştırdığımız kriterleri 58’den 100’e çıkardık.
Yaşam kalitesi denince ne anlamayız?
Kişinin sosyoekonomik yapısı, toplumsal ilişkileri, yaşadığı yer ve mekânın fiziksel koşulları gibi etkenlerin nicel ve nitel bileşkesi. Yani hem hissedilenler hem de gerçekler. İnsanların eğitime ve sağlık imkânlarına ulaşabilmesi, gelir durumu, sosyal yaşam olanakları gibi… Ama herkesin ‘yaşam kalitesi’nden anladığı şey farklı. Teşbihte hata olmaz; Başakşehir’de yaşayan muhafazakar birinin kamusal hizmetten anladığı ‘şadırvandaki musluktan sıcak su akması’ iken, Kadıköy’de bu ‘sokak hayvanları için proje yapılması’ olabilir.
Araştırmayı biraz anlatır mısınız?
İstanbul üniversitesi desteğiyle İstanbul’u araştırdık. Bu araştırmayı ikiye ayırmak mümkün; 39 ilçeye dair somut sayısal veriler topladık. Okul, hastane sayısı, su kesintisi sıklığı, intihar oranı, vb. Bunların hepsi yaşam kalitesini etkileyen şeyler. Bunun sonucunda bir sıralama oluşturduk. Bir de bin 500 İstanbullu ile anket yaptık.
BEŞİKTAŞ, KADIKÖY, BAKIRKÖY…İstanbul’da en kaliteli yaşam hangi ilçelerde varmış peki?
İstanbul'da yaşam kalitesi en yüksek olan ilçeler Beşiktaş, Kadıköy, Bakırköy, Şişli ve Fatih olurken, yaşam kalitesi en düşük ilçeler ise Arnavutköy, Sultanbeyli, Şile, Sultangazi ve Esenler şeklinde sıralandı. Vatandaşların en memnun olmadıkları kamu hizmetleri ise otopark, trafik düzenleme, yeşil alan miktarı, park ve oyun alanları, hava kirliliğiyle mücadele oldu.
Çarpıcı bariz farklılıklar nedir 5 yılda?
Konutların küçüklüğü 5 yıl önce en önemli sorundu. Şimdi ilk sıraya ‘sokaktan gelen gürültü’ yerleşti ki bu da kentsel dönüşümün artmasıyla ilgili. Sağlıkta da memnuniyetsizlik arttı. İnsanlar muayene sırasında çok beklemekten şikayet ediyor. Polisten memnuniyetsizlik, polisin olaylara müdahalesi ve vatandaşa davranışı gibi konularda şikâyetler, yüzde 30’lardan 45’lere çıktı. Ankette komşuları sorduk. Her 5 kişiden 1’i komşusunun etnik kökenine dikkat ediyor. Bu konudaki benim yorumum Arap turist ve Suriyeli mültecilerin etkisi yönünde. Maalesef ki kutuplaşma artıyor.
ULAŞIM BÜYÜK SORUN!
İstanbul’un en önemli sorunu ne çıktı?
Her zamanki gibi ulaşım. İlk araştırmada sıralamada olmayan Sureliyi mülteciler konusu da 7. sırada önemli bir sorun.
İstanbullular 5 yıl öncesine göre daha mı mutsuzlar?
Hayır öyle diyemeyiz. Eğer 5 yıl önce anket yaptığımız kişilerle yeniden görüşseydik böyle bir genelleme mümkün olabilirdi. Memnun olunan ve olunmayan konular var. Önemli olan devlet yetkililerinin bu süreci takip edip, ona göre çözümler üretmesi.
Peki bu araştırmada yerel yönetimlerin payı ne?
Bu bir belediye hizmetleri memnuniyet araştırması değil. Bu çalışmadan yerel yönetimlerin övünecek ya da yerinecek durumu yok. Çünkü yaşam kalitesi endeksinde belediyelerin payı yüzde 25. Mesela bir yerel yönetim sağlık bakanlığının vermesi gereken bir hizmet olan eğitimle ilgili ne yapabilir ki?
5 yıl önceki araştırma ile bu yılki araştırma arasındaki farklara bakıldığında, 2010’da yaşam kalitesi açısından 1. Olan Kadıköy, bu yıl Kadıköy ikinci sıraya geriledi ve Beşiktaş ilk sıraya yükseldi. Sizce neden?
Buna gerileme diyemeyiz. Kadıköy ilk sıradan 10. sıraya düşse bir sorundan bahsedebilirdik ama öyle değil. Sıralamada değişiklikler olması normal. Daha doğrusu; bir sıralama olmak zorunda. 39. Sırayı boş bırakıp da ‘Aman hiçbir ilçe sonuncu olmasın’ diyemezdik. (gülümsüyor) Bu, ilçeler arası bir yarış değil, bir durum tespiti.
Mesela Kadıköy’de 5 yılda neler değişmiş?
Çok bir değişim yok, burada belli bir istikrar. Yani ‘Belediye Başkanı değiştiği için böyle oldu’ filan diyemeyiz. (gülüyor). Sağlık konusu ilk 5 konudan biri değildi ilk araştırmada. Ama Kadıköy’ün yaşlı nüfusa sahip olması bazı sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor ki bu çok doğal. Ayrıca Kadıköy en ulaşılabilir ilçe çıktı. Bundan da örneğin Marmaray’ın etkisi vardır.
Siz, 1 yıl önce Fındıkzade/Fatih’ten Kozyatağı/Kadıköy’e taşınmışsınız. Kadıköy’de yaşam daha kaliteli diye mi? (gülüşmeler)
Eş durumundan (gülüyor). Fatih’ten de memnundum, Kadıköy’den de memnunum. Kozyatağı ulaşım, yeşil alan, güvenlik gibi açılardan iyi. Uzun yıllar yaşayabileceğimizi düşündüğümüz bir semt.
İSTANBULLU SAHİLDE YAŞAMAK İSTİYOR
İstanbul'da yaşanmak istenen yerler ise Beşiktaş'ın Bebek, Etiler, Arnavutköy semtleri, Kadıköy'ün Caddebostan, Fenerbahçe, Suadiye semtleri, Üsküdar'ın Kuzguncuk ve Çengelköy semtleri, Sarıyer'in İstinye, Yeniköy, Tarabya semtleri oldu.