Kadıköy'ün orta yeri heykel!
Kadıköy’ün kamusal alanlarını sanatla zenginleştirmeyi amaçlayan Kadıköy Belediyesi kolları sıvadı. İlçeye 12 heykel diken belediye, 5 heykel daha yaptırıyor.
HABER: Gökçe UYGUN
FOTOĞRAFLAR: Sümeyye YAMAN
Orhan Veli, “İstanbul’un orta yeri sinema, Garipliğim, mahzunluğum duyurmayın anama…” diyordu bir şiirinde. Yazının başlığı bu şiirden ilhamla atıldı. Biz de buradan hareketle “İstanbul’un kalbi Kadıköy’ün orta yeri heykel” desek yanlış olmaz sanırım… Zira Kadıköy Belediyesi, bugünlerde büyük bir sanat atağı içinde. İlçenin dört bir tarafını heykellerle bezemek için harekete geçen belediye, bu konuda önemli aşamalar kaydetti bile. Yaklaşık 1 yıldır devam eden çalışmalar kapsamında şu ana dek Kadıköy’ün 12 noktasına heykeller dikildi. 5 heykel de yapım aşamasında.
Kadıköy’ü heykellerle bezeyen 3 kişilik grubun başındaki isim ise Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin bir önceki rektörü (Şu an üniversitede öğretim üyesi) heykeltıraş Prof. Rahmi Aksungur. Aktif olarak sanat hayatını sürdüren bir heykeltıraş olan Aksungur, projenin nasıl başladığını şöyle anlatıyor; “Başkan Selami Öztürk, Kadıköy’ün sanat hayatı için, çeşitli sanat dallarından 10 kişilik bir komite oluşturdu. Amaç; kamusal alandaki sanat yapıtı sayısını artırmak. Bu komite de kendi içinde alt gruplara bölündü. Ben de Prof. Dr. Nilüfer Ergin ve Prof. Dr. Vedat Somay’dan oluşan grubun başkanıyım. Biz, kendini sanat alanında kendini kanıtlamış sanatçılara heykeller yaptıralım diye düşündük ve böylece çalışmalara başladık. Sanatçılara çağrı yaptık ki çoğundan da olumlu tepki aldık. Sanatçıları, eserlerini yaparken serbest bıraktık. Kendi özgü sanatını temsil eden bir çalışma yaparak, Kadıköyümüze kazandırsınlar istedik. Böylece Kadıköy heykellerle dolmaya başladı.”
KADIKÖYLÜ KAYAKÇIYA VEFA…
Böyle bir çalışmanın Türkiye’de bir ilk olduğunu, bunun da Kadıköy’e çok yakıştığını vurgulayan Rahmi Aksungur, “Kadıköy, kültür seviyesinin en yüksek olduğu ilçelerden biri. Değerli bir başkanın olmasının da bir yansıması bu tür projeler…” yorumunu yapıyor. Türk sanatçısının özgün yapıtlarını Kadıköy’e kazandırmayı amaçladıklarını anlatan Aksungur, “Başkan Kadıköy tutkusu ve kadirbilirliği bazı heykelleri yaptırttı. Örneğin Erzurum’da hayatını kaybeden Kadıköylü Milli Kayakçı Aslı Nemutlu'nun adına bir heykel dikildi. Heykel projesi şimdilik 17 heykeli kapsıyor ancak bununla sınırlı kalmayacak, devam edecek” diye konuşuyor. Heykelleri, “bir toplumun kültürünün köşe taşı” olarak tanımlayan Aksungur, şöyle devam ediyor; “Bir milletin aynası sanat, olumlu olumsuz her şeyinizi orada görebilirsiniz. Tarihe bakınca bunu anlayacaksınız. Arkasında yapıt, mimari ve heykel gibi zamana karşı direnen eserler bırakan toplumlar, yok olsalar bile haklarında bilgiler sunar. Oysa dünyada ismini bile bilmediğimiz o kadar çok kaybolmuş toplum var ki, sebebi arkada kültürel hiçbir iz, yapıt bırakmamasıdır. Peki sanatın millete faydası ne? Bir şıklık, bir dekorasyon mu? Hayır. Bir heykelin yanından geçerken ister istemez kafanızı çeviriyorsunuz ve iz beyninizde kalıyor, devam ediyorsunuz. O görüntü beyninizde ara ara tekrarlanıyor. Bu görüntüler sizin kültürel geçmişinizden ve yeni önerilerden bilgiler içeriyorsa siz de o bilgiyi alıyorsunuz. Yani sanatsal bir enformasyon görevi yapıyor. Ayrıca sanat ortamında büyütülen çocukların da beynindeki yaratıcılık kavramı geliştiği saptanmış.”
BOĞA HEYKELİ VE KADIKÖY…
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğretim üyesi, heykeltıraş Prof. Rahmi Aksungur, Kadıköy’den alınmak istenen Boğa heykeliyle ilgili de şu görüşleri ifade ediyor; “Heykeller, bulundukları yerde bir müddet sonra topluma mal olmaya başlarlar. Orada yaşayan insanların gözleri bunlara alışır ve ister arar. ‘Boğa Heykeli’nde buluşalım?’ Kadıköy’de kaç kuşak bu cümle ile büyüdü kimbilir… Halka mal olmuş bir yapıtın yerinden kaldırılmasına ben karşıyım. Kadıköylü ayaklanır. Boğa, Altıyol’a ilk koyulduğundan bir iki sene sonra belki eşinin yanına götürülebilirdi ama artık olmaz...”
HÜRKUŞ VE NAKİYE ÖĞRETMEN’E TÖRENLİ AÇILIŞ
Kadıköy’deki heykel projesinin ilk örneği, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda Söğütlüçeşme Caddesi Başçavuş Sokak kesişiminde (Osmanağa Camii karşısı) gerçekleştirmişti. Dünyanın ilk çocuk hakları mitingini 1930 yılında Taksim’de çocuklarla birlikte düzenleyerek, çocuk hakları bildirisini okuyan Öğretmen Nakiye Elgün’ün, o günü simgeleyen rölyefi özel bir törenle açılmıştı. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Heykeltıraş Ümit Öztürk’ün yaptığı rölyefte; Nakiye Öğretmen, çocuk hakları bildirisi’ni okurken resmediliyor.
Kadıköylü gökyüzü kahramanı Vecihi Hürkuş ve hayatını havacılığa adayan tüm tayyareciler adına Kadıköy Belediyesi tarafından Kızıltoprak'ta yaptırılan anıtı da 5 Mayıs’ta törenle açılmıştı. Başkan Öztürk, “Kendisi de bir Kemalist olan Hürkuş’un heykelinin, Atatürk ilkelerinin kalesi olan Kadıköy'de yükselmesi bizim için büyük onur” demişti. Anıtta, Hürkuş heykeli ve 1930'da Kadıköy'de imal ettiği ilk Türk sivil uçağı VECİHİ XIV figürü bulunuyor.
KADIKÖY HEYKELLERİ
HEYKELTRAŞ ADI: HEYKEL YERİ: HEYKEL ADI: DURUMU:
1. ÜMİT ÖZTÜRK HALK BANKASI NAKİYE ÖĞRETMEN BİTTİ
2. Derya E. DAĞDEVİREN KIZILTOPRAK VECİHİ HÜRKUŞ BİTTİ (Ersal YAVİ)
3. A.Teoman GERMANER ÇINAR PARK SOYUT HEYKEL BİTTİ
4. Nilay K. BÜYÜKİŞLİYEN ATATÜRK CD. KADIN-ERKEK EŞİTLİĞİ KAİDESİ YAPILIYOR
5. Neslihan PALA KALAMIŞ PARKI ASLI NEMUTLU BİTTİ
6. Bihrat MAVİTAN EVLENDİRME GELİN DAMAT BİTTİ
7. Ayla AKSUNGUR DEFNE PARK SAHRAYI CEDİT MAH. BİTTİ
8. Rahmi AKSUNGUR MODA MEYDANI MODA BİTTİ
9. Rahmi AKSUNGUR YOĞURTCU PARKI SÜREYYA PAŞA BİTTİ
10. Vedat SOMAY KRİTON CURİ KRİTON CURİ SON AŞAMADA
11. Önder BÜYÜKERMAN HÜRRİYET PARKI ŞARKICI KUŞLAR BİTTİ
12. Hayri KARAY KALAMIŞ PARKI SOYUT HEYKEL DEVAM EDİYOR
13. ÜMİT ÖZTÜRK KALAMIŞ CAD. SANATCILAR HEYKELİ DEVAM EDİYOR
14.Hüseyin YÜCE YOĞURTÇU PARKI FİKRET MUALLA BİTTİ
15.Hüseyin YÜCE BEHİCE YAZGAN PRK. KADIN HEYKELİ BİTTİ
16.Bülent ÇINAR KARAKOLHANE KÖŞESİ DEĞİRMEN TAŞLARI BİTTİ
17.Meriç HIZAL FERİT TEK KÖŞESİ GÜNEŞ SAATİ MAKETİ GELDİ