Kadınlar 'da' tiyatro yapar!
Türkiye'nin ilk kadın doğaçlama tiyatro topluluğu olan "Söz Kadının!" ekibi, “Kadınlar da yapar” cümlesindeki "da"yı atmaya kararlı bir şekilde toplumsal cinsiyet normlarına meydan okuyor
Bundan 8 yıl önce, kadınlara ücretsiz tiyatro eğitimiyle başlayan bir sürecin ürünü "Söz Kadının!" ekibi. Kendilerini “Türkiye'nin tamamı kadın oyunculardan oluşan ilk doğaçlama tiyatro topluluğu” olarak tanımlayan ekibin kurucularından Ezgi Şener, tiyatro yolculuğuna Kadıköy Belediyesi'nin eğitimleriyle başlamış genç bir isim.
Önce Şener’i, sonra ekibi tanıyalım. “Gülmeye bayılırım” diye söze giren Şener, şöyle anlatıyor kendini; “Tiyatro ve farkındalık atölyelerinden kalan zamanda sosyal medya danışmanlığı ve metin yazarlığı yapıyorum. Kendimi bildim bileli tiyatro oyuncusu olmak istiyordum. O yüzden tiyatro yapıyor olmak benim için çok özel bir şey. 5 yaşındayken ailemle bir yetişkin oyununa gitmiştik. Bence her şey orada başladı. İlkokuldayken Nejat Uygur okulumuzda bir oyuna gelmişti. Bunu diyebilecek kadar şanslıyım…”
600 KADINA EĞİTİM
Güncel kadrosu 10 kadından oluşan "Söz Kadının!" adlı topluluğun hem sanat yönetmeni, hem eğitmeni, hem de oyuncusu olan Ezgi Şener, ekibin kuruluşunu “2016 senesinde biz sosyal sorumluluk projesi olarak kadınlar için ücretsiz bir doğaçlama tiyatro atölyesi açmıştık, şu anda ekibin de ismini aldığı şekilde. O ilk atölyeye gelen katılımcıların bir kısmıyla ekibimizi oluşturduk. Her yıl aramıza yeni arkadaşlarımız eklendi. Şu zamana kadar 600'ün üzerinde kadına eğitim verdik. Bu kadınların hepsi bizim ailemiz oldu” diye anlatıyor.
“Bu grubu kurmamızın sebeplerinden biri kadın oyuncuların tiyatroda ve sanatın pek çok alanında öne çıkamaması.” vurgusunu yapan Şener, “Öne çıkabilen ve hayranlıkla izlediğimiz kadın oyuncuların ise büyük bir çoğunluğu bu alanda tutunabilmek için oldukça çaba sarf etmiş. Diğer bir neden de öncelikle kadınların yaşadığı ötekileştirmeye karşı sahnede bir arada durmak. Atanmış rolleri sahnede kırarak, mizahla aktarmak” diyor.
Kadınların doğaçlama tiyatro dinamikleriyle kendilerini daha rahat ifade edebilmelerini sağlamak, birlikte ve bir olmanın gücünü göstermek için yola çıkan Söz Kadının! grubu, "Kadınlar da yapar." cümlesindeki "da"yı atmaya kararlı bir şekilde toplumsal cinsiyet normlarına meydan okuyor. Ezgi Şener, toplumda kullanılan dilden bireylerin hissiyatlarına ve bakış açılarına kadar pek çok noktaya dokunmayı amaçladıklarını vurguluyor.
“Kadın kadına nereye kadar? Bir erkeğe ihtiyacınız olur!” diye kinayeli konuşanları, ‘Anca dırdır edin, söz sizin tabii’ diyenleri eleştiren Ezgi Şener, “O kadar kadın sadece sahneye birlikte çıkıyor olmamız bile bizim için çok anlamlı. Kadınlar bir arada sadece dedikodu yapar diyen pek çok kişi oyunlarımızı izlemeye geliyor. Mühendisin sadece erkek olduğunu düşünen pek çok insan, sahnede mühendis canlandıran kadın görüyor” diye anlatıyor.
KOLEKTİF UYUM
Gösterilerini, uzun ve kısa biçim tiyatro sporu formatları içinde, interaktif olarak gerçekleştiren Söz Kadının! ekibi, başarıdan çok kolektif uyumu ve ekip dinamiğini ön planda tutuyor. Mizahı araç olarak kullanan ekip, sahnede belirli kurallara bağlı olarak performans sergiliyor. Mesela küfretmemeye gayret ediyorlar, cinsiyetçi söylemlerden uzak duruyorlar. Ezgi Şener de bu duruma “Çünkü bir sahne üzerinden ne gösterirsek bir noktada da onnu yayılacağını düşünüyoruz“ sözleriyle dikkat çekiyor ve ekliyor: “Sahnede erkeklere küfür mü ediyorsunuz diyen bir insan grubu da yok değil maalesef. Öyle bir durum söz konusu değil elbette. Kadın hakları savunuyor olmamızın sebebi, yarın öbür gün canları yandığında erkekleri de koruyabilmek.” Seyircilerle olan iletişimlerindeki samimiyete vurgu yapan Ezgi Şener, şunları anlatıyor: “Bazen gösterimize gelecek olan erkek izleyicide ‘Ne izleyeceğiz acaba’ diye bir panik hali olabiliyor. Seyircilerimizle genelde samimi bir iletişimimiz var. Sonuç itibariyle sahne performansımızın temelini oluşturan yönelimleri onlardan alıyoruz. Üstten bir gözle değil daha içten bir davranış biçimindeyiz. Seyircilerimizi çok seviyoruz, bir noktada aile gibi oluyoruz. Oyunlarımızı izleyip, atölyelerimize katılan epey seyircimiz de oldu.”
KADIKÖY’ÜN KUCAKLAYICI ENERJİSİ
Prova ve sahne yerleri olarak genellikle Kadıköy'deki mekanları tercih eden Söz Kadının! Ekibi, özellikle son 2 yıldır daha aktif. Ekip kurulduğundan beri her yıl en az 2 oyunu Osmanağa Mahallesi Karadut Sokak’taki Kılçık Mekan'da sahnelemiş. Peki bunca kadın, Kadıköy gibi dişil enerjisi yüksek bir semtte sanat yaparken nasıl hissediyor? Kadıköy’ün kucaklayıcı bir enerjisi olduğuna inanan Ezgi Şener yanıt veriyor: “Burada sahne almak gerçekten çok güzel çünkü çok farklı kesimlerden seyirciler gelebiliyor. Kadıköy zaten samimi bir yer. Burada sanata bakış açısı da sıcak. Burada çok farklı sanat dalları deneyebilirsiniz. Ne sahne sahipleri ne de seyirci garipser bunu. Hatta tam tersi görmek, katılmak, çeşitliliği artırmak ister. Bu açıdan Kadıköy çok kıymetli ve çok özel. Çocukluğum burada geçtiği için yeri bende daha ayrı.”
Söz Kadının! Ekibi, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü vesilesiyle, o akşam 20.30’da Kılçık Mekan’da sahne alacak. Ekip, “Kızlarımızın okurken barınabilecekleri sıcak bir yuvası olması için sahnedeyiz. Ankara'daki Cumhuriyet Kız Öğrenci Yurdu projesine destek olmak için sizleri oyunumuza bekliyoruz. Oyunumuzun geliri Türk Eğitim Vakfı’na Cumhuriyet Kız Öğrenci Yurdu yararına bağışlanacak” duyurusunu yapıyor.