Kelebek ömürlü bisiklet yolu!
Yeterli ön duyuru ve etüt yapmadan Bağdat Caddesi'ne bisiklet yolu inşa eden İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1 gün bile dolmadan bu yolu iptal etti. Gerekçe ise ‘trafiğin sıkışması...’
Gökçe UYGUN
Fotoğraflar: Uğur GÜNAY/Baran ÇEVİK
Dünyanın gelişmiş pek çok metropolünde bisiklet bir ulaşım aracı olarak kabul edilip, bisiklet yolları inşa edilirken, Türkiye’de ise bisiklet yolları önce yapılıp sonra iptal ediliyor. Bunun bir örneği geçtiğimiz günlerde, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin yetkisinde olan Bağdat Caddesi’nde yaşandı. Biz de neler yaşandığını ve mevcut durumu, süreci yakından takip eden “Bisiklet Yoluna Sahip Çık” adlı sivil bisiklet hareketinin sözcüsü Engin Ertekin’e sorduk. Ertekin'in verdiği bilgilere göre olaylar şöyle gelişti; Önce geçen yılın Nisan ayında İBB’nin uzun zamandır üzerinde çalıştığı Bağdat Caddesi Bisiklet Yolu Projesi' nin videosu ortaya çıktı. Youtube'de http://youtu.be/hVVoWg8_EEc adresinde izlenebilen videoya göre “Anadolu Yakası’nda bisiklet yolları uygulama projesi Etap 1’, şehir plancısı, mimar ve mühendis 10 kişilik ekip tarafından kuruldu. Metropol Kentsel Tasarım adlı şirketinin yüklenici firma olduğu proje kapsamında, Haziran’da İstanbul’un uluslararası standarttaki ilk ‘ulaşım amaçlı bisiklet yolu’ Bakırköy Veliefendi mevkiinde açıldı. Kasım ayına gelindiğinde ise çalışmalar Anadolu yakasına taşındı ve Bağdat Caddesi sol şeridi üzerine Göztepe-Kızıltoprak arasında bisiklet yolunu gösterir çizgiler çizilmeye başlandı. Ayın 15’inde, çizgiler çizilmiş ancak separasyon malzemeleri ve levhalar yerleştirilmemiş durumdaydı. Bu süreçte, araçlar çizgilere rağmen sol şeridi kullanmaya ve hatta park etmeye devam ettiler. Bunun üzerine bisikletliler, farkındalık yaratabilmek için her Pazar bu yolu kullanmaya başladı, 7’den 77’ye amatör-profesyonel tüm bisikletlilerin katılması amacıyla da ‘Bisiklet Yoluna Sahip Çık!’ adı altında tamamen bağımsız ve sivil bir bisiklet hareketi başlatıldı. Ve 25 Kasım Pazar günü ilk ‘Bisiklet Yoluna Sahip Çık!’ etkinliğini yapıldı. Bu etkinliği 2 Aralık'ta ikinci, 9 Aralık'ta da üçüncü etkinlik izledi.
1 GÜNLÜK BİSİKLET YOLU!
13 Aralık tarihine gelindiğinde ise İBB ekipleri bisiklet yolunu ana caddeden ayıracak separasyon malzemelerini, diğer levhaları ve bisikletlilere özel mini trafik lambalarını yerleştirmeye başladı. Ertesi gün de çalışmaların devam etmesini beklenirken, aynı ekipler sabah erken saatlerde yola monte ettikleri bütün malzemeleri ve levhaları kaldırdılar. Yani daha 24 saat dolmadan her şeyi kaldırılmış ve yol eski çizgili haline geri dönmüştü. Bunun üzerine bisiklet etkinliği yapan grup, İBB Beyaz Masa’ya ve UKOME’deki ilgili yetkililere malzemelerin neden kaldırıldığını sorduklarında, ‘Perşembe günü boyunca trafik sıkışıyor gerekçesiyle halktan çok fazla şikâyet geldiğini ve separasyon malzemelerinin bu sebeple kaldırıldığı’ yanıtını aldılar. İBB’ye çok sayıda şikayet telefonu açıp, mail gönderen bisikletliler, her Pazar yaptıkları etkinliği de eyleme dönüştürerek, adını da ‘Sökülen Bisiklet Yoluna Sahip Çık!’ şeklinde değiştirdiler. İlk büyük eylem 16 Aralık Pazar günü gerçekleştirildi. Başta TEMA Vakfi ve Bisikletliler Derneği olmak üzere pek çok STK’nın, irili ufaklı pek çok amatör ve profesyonel bisiklet grubunun/takımının destek verdiği eylem esnasında neler yaşandığını Engin Ertekin, şöyle anlatıyor; “Feneryolu Işıkların hemen öncesinde sol şerit üzerine ve dolayısıyla bisiklet yolu üzerine park etmiş olan çok sayıda aracı ihbar etmek için Trafik Polisi’ni aradılar. Ancak trafik polisi olay yerine tam 44 dakika sonra geldi. Anons yaptı, araçlara ceza keseceklerini ve çekici çağırdıklarını söylediler ve gittiler. Biz 1 tur daha attıktan sonra geri döndüğümüzde araçlar hala aynı yerde duruyorlardı ve ortalıkta çekici gözükmüyordu.”
‘SORUN BİSİKLET YOLU DEĞİL SÜRÜCÜLER VE TRAFİK POLİSİ’
Engin Ertekin, sorunun bisiklet yolunun varlığı değil, kurallara uymayan sürücüler ve bunlara yaptırım uygulamayan ve görevini yerine getirmeyen trafik polisi olduğunu vurgulayarak, “Eğer trafik polisi görevini yaparsa, yani hatalı park edenlere ceza kesip araçları çekerse ve taksilerin-dolmuşların uzun süreli bekleme yapmasını engellerse trafik yoğunlaşmayacaktır. Bostancı-Göztepe arası 3 şerit, Göztepe-Kızıltoprak arası 4 şerit olan Bağdat Caddesinde, Göztepe-Kızıltoprak arasında 1 şeridi bisiklet yoluna ayırdığınızda trafik akışı açısından değişen hiçbir şey olmayacaktır” diyor. Dünyanın gelişmiş ve trafik sorunu yaşayan pek çok şehrinde neredeyse tüm ana caddelerde bir şerit bisikletlilere ayrıldığını anımsatan Ertekin, “Amaçlanan şey trafiği daha fazla kaosa sürüklemek değil, tam tersine trafikte kısa mesafeler için araba kullanan kişileri bisiklet kullanmaya sevk ederek trafiği rahatlatmak. Ancak bizim toplumuzda bisiklet kültürü olmadığı için, insanımız bisikleti sadece bir ‘çocuk oyuncağı’, ‘karne hediyesi’ veya ‘garibanın arabası’ olarak algıladığı ve bisikleti ulaşım amaçlı kullanabileceğini aklının ucundan dahi geçirmediği için, yapılan yolun da ‘gezi amaçlı’ yapılacağını düşünmektedir” diye konuşuyor.
EYLEMLER SÜRECEK
“Bisiklet Yoluna Sahip Çık” adlı sivil bisiklet hareketinin sözcüsü Engin Ertekin, hava koşulu ne olursa olsun her Pazar saat 14:00’te Bağdat Caddesi Göztepe Parkı önünde bu eylemi gerçekleştireceklerini vurgulayarak, “Yol tamamen bittikten sonra da bu eyleme/etkinliğe devam edeceğiz, çünkü esas mücadelemiz yol bitince başlayacak. Dolayısıyla bu eylem/etkinlik belki yıllarca devam edecek geleneksel bir bisiklet etkinliği halini alacak ve toplumda sürekli bir farkındalık yaratmayı sağlayacak” yorumunu yapıyor.
BAŞKAN ÖZTÜRK DE PEDAL ÇEVİRECEK
Geçtiğimiz günlerde, Bisikletliler Derneği Başkanı Murat Suyabatmaz ile birlikte Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk ile görüşen Engin Ertekin, şunları aktardı; “Başkan Öztürk, bisiklet yolunun kaldırılmasına yönelik yapılan şikâyetlerin fazlasıyla etkili olduğunu, biz bisikletlilere sonuna kadar destek vereceğini, bu konuda yapılması gereken ne varsa yapacağını söyledi. Kendisinin de bir bisiklet sever olduğunu ve eskiden çok bisiklete bindiğini ve hatta evinden Belediye Binasına zaman zaman bisikletle gidip gelmeyi çok arzuladığını belirtti. Kendisinden ‘Bisiklet Yoluna Sahip Çık!’ etkinliğinde de bizimle birlikte pedal çevirme sözünü de aldık!”
KADIKÖY BELEDİYESİ BİSİKLET YOLUNU DESTEKLİYOR
Kadıköy Belediyesi’nden yapılan yazılı açıklamada ise, “Bisiklet yollarının kent içinde uygulanmasını ve yaygınlaştırılmasını destekliyoruz. Sorumluluk alanımızda olan bölgelerde bisiklet yollarını projelendiriyoruz. En son Bağdat Caddesi’nde yapılan uygulamada ise Büyükşehir Belediyesi'nin bilinçlendirme kampanyası ve ön duyuru gibi çalışmalar yapmadan harekete geçmesi ve sonraki süreçte de yine benzer bir bilgilendirme çalışması yapmadan bisiklet yollarının kaldırılması önce otomobil sahiplerinden, sonraki süreçte de bisikletlilerden tepki göstermesine yol açtı. İki taraftan da gelen şikâyet ve talepleri İBB’ye aktarmamız sonucunda, İBB projeyi yeniden yapılandırmakta olduğunu açıkladı. Kadıköy Belediyesi olarak, iki tarafı da memnun edecek bir projenin, gerekli süreçler izlenerek ortaya çıkmasını beklemekteyiz.
İBB ne diyor?
Engin Ertekin’in şikâyet dilekçesine İBB Trafik Müdürlüğü ve UKOME gelen yanıtta, “Bağdat Caddesi'nde uygulanacak olan Anadolu Yakası Bisiklet Yolları Projesi, Ulaşım Daire Başkanlığınca tespit edilen ve vatandaşların şikâyetleri doğrultusunda; ulaşım planlamasında yolculuk taleplerinin belirlenmesi ve bu taleplerin yol ağı içerisinde dağılımının trafik akışını minimum ölçüde etkileyecek şekilde sağlanması için yeniden değerlendirme sürecine girmiştir” deniliyor.
‘Ulaşım amaçlı bisiklet yolu’ nedir?
Ulaşım amaçlı bisiklet yolları eğer yeterli alan mevcutsa kaldırım ile cadde arasına, eğer yeterli alan yoksa ana cadde üzerine inşa edilir ve çoğunlukla toplu taşıma noktalarına (otobüs/metrobüs durakları-metro istasyonları-vapur iskeleleri gibi) ulaşacak şekilde tasarlanır. Ulaşım amaçlı bisiklet yolları genellikle mavi renkli olur ve yol üzerinde ve yol boyunca hem araç sürücülerini hem de bisiklet kullananları uyaran işaret ve levhalarla donatılır. Aynı zamanda trafik lambalarının olduğu noktalarda da bisiklet yolu üzerine bisikletlilere özel mini trafik lambaları yerleştirilir. Zira bisiklet de trafiğin bir parçası olduğu için ulaşım amaçlı bisiklet yolunu kullanan bisikletlilerin uyması gereken pek çok trafik kuralı vardır. İstanbul’da özellikle Feneryolu-Bostancı-Tuzla sahili boyunca uzun “gezi amaçlı” bisiklet parkurları mevcuttur. Ancak bu parkurlar kesinlikle “ulaşım amaçlı” bisiklet yolu değildir.
Bisikletliler ne istiyor?
-Bisiklet yolu bir an önce tekrar güvenli hale getirilmeli.
-Bisiklet yolu üzerine ve tüm Bağdat Caddesi üzerine EDS kameralarının konmalı.
-Trafik polisi Bağdat Caddesi’nin sağ ve sol şeritlerine park edilmesini engellemeli, hatalı park eden araçları çekmeli ve gereken tüm cezaları kişi gözetmeksizin kesmeli.
-Bisikletini balkonlarda/depolarda bekleten Kadıköylüleri, bisiklet kullanmaya özendirilmeli.
-Ulaşım amaçlı bisiklet yollarının planlamasını yaparken bisikletlilerin görüşleri dikkate alınmalı, birlikte uygulamalı ön-testler yapılmalı.
-Ulaşım amaçlı bisiklet yollarının planlamasını yaparken bisikletlilerin görüşleri dikkate alınmalı, birlikte uygulamalı ön-testler yapılmalı.