KENTSEL DÖNÜŞÜME ADIM ADIM
Türkiye'nin afetlere karşı yenilenmesini amaçlayan kentsel dönüşüm projesinde geri sayım başladı. 5 Ekim'de, 33 ilde 150 kamu binası yıkılacak.
Gökçe UYGUN
Geçtiğimiz aylarda Cumhurbaşkanı'nın onayıyla yürürlüğe giren ve kamuoyunda ‘Afet Yasası’ olarak bilinen Kentsel Dönüşüm Yasası uygulamaya geçiyor. Türkiye genelinde 6.5 milyon riskli konutun yıkılacağı kentsel dönüşümde ilk adım, 5 Ekim'de,törenle atılacak. Afet riski altındaki alanların 20 yıllık süreçte dönüştürüleceği uzun soluklu proje, 33 ilde aynı anda başlatılacak. Dönüşümde ilk yıkımlar, Adana, Afyonkarahisar, Ağrı, Amasya, Ankara, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bitlis, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Edirne, Elazığ, Erzurum, Gaziantep, Hakkari, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kırıkkale, Kırşehir, Kocaeli, Malatya, Nevşehir, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Tunceli ve Van'da yapılacak. Türkiye'nin geleceğini şekillendirecek proje kapsamındaki yıkımlarda, iş makinelerinin yanı sıra dinamit başta olmak üzere çeşitli patlatma yöntemleri kullanılacak.
KADIKÖY'DE KARAKOL YIKILACAK
Dönüşüm kapsamında en fazla yıkım, İstanbul'da yapılacak. İstanbul'da törenle yıkılacak binalar şöyle:
“-Yenilevent'te 33 daireli Milli Savunma Bakanlığı lojmanı,
-Sancaktepe'de 8 bin 110 metrekare MSB er pavyonu ve 90 metrekare su kulesi.
-Sarıgazi'de MSB'ye ait 276 daireli 23 binadan oluşan lojman.
-Maltepe'de MSB'ye ait 4 bin 536 metrekare er pavyonu ile Şakir Gürkan Sağlık Ocağı.
-Hadımköy'de MSB'ye ait 6 daireli lojman, 6 bin 480 metrekare er pavyonu, bin 810 metrekare karargâh binası
-Küçükyalı'da MSB'ye ait lojmanın 606 metrekarelik su deposu, 3 bin 872 metrekare KBRN Eğitim Taburu er pavyonu.
-Tuzla'da 824 metrekare subay ve astsubay yatma yeri, 50 metrekarelik su kulesi.
-Çatalca'da Binkılıç Sağlık Ocağı.
-Şişli'de Okmeydanı Hastanesi A ve P Blok lojmanları, Mecidiyeköy Aile Sağlığı Merkezi.
-Sultangazi'de Lütfiye Nuri Burat Devlet Hastanesi.
-Sarıyer'de İstinye Semt Polikliniği binası, Rumeli Feneri Aile Sağlık Merkezi.
-Kadıköy'de Semt Polis Hizmet Binası.
-Fatih'te Vilayetler Semt Polikliniği.”
KADIKÖY'DE HER YER RİSKLİ
Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk, Kentsel Dönüşüm Yasası'nı önemsediğini vurgulayarak, “Çünkü 99 depreminden bu yana, bu yasa dışında alınmış hiçbir önlem yok. 13 yıldan beri yurttaşlara evlerini yıkmak için fırsat verilmedi. Hukuki kolaylık olabilirdi. Kat Mülkiyeti Kanunu'nda değişiklik yapılabilirdi. Ekonomik bakımdan yurttaşın belli oranda desteklenmesi söz konusu olabilirdi. Bu da direkt para vermeyle değil de belki o bölgede imar haklarının biraz arttırılmasıyla olabilirdi. Biz bu tezi 15 yıldır söylüyoruz. Ama şimdi gelmiş olduğumuz noktada olay geldi buraya dayandı. O nedenle bu yasa, kent içindeki çöküntü bölgelerinin yıkılması gereken binaların yıkılması konusunda belirli yollar açıyor. Uygulaması doğru yapıldığı, mülkiye hakkına saygı gösterildiği takdirde bu yasayı destekliyorum” dedi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin depreme hazırlık konusunda hata yaptığını savunan Öztürk, “Bundan 10 yıl önce imar haklarında yüzde 10-15'lik arttırım yapıp binaların yenilenmesini sağlasaydı, emsalin 2.07 olduğu Kadıköy'de bu rakamı 2.5 yapsaydı, bugün Kadıköy'de 15 bin civarındaki riskli binanın önemli bir bölümü yenilenmiş olurdu. Bu karar alınmayarak, insanlar bir nevi tabutta ölüm bekler hale getirildi” eleştirisinde bulundu. “Ama şimdi bakanlık diyor ki söyle bana, yükselteyim emsali. Tabi ki bunu yapacağız. Benim amacım bir an evvel ilçemin yenilenmesi...” diyen Öztürk, Kadıköy’de “tümden riskli” ya da “tümden risksiz” bölge olmadığını, çünkü her yerde yeni ve eski binaların bulunduğunu dile getirdi.
FİKİRTEPE ÖRNEĞİ
Kentsel dönüşüme örnek olarak Fikirtepe'yi veren Başkan Öztürk, şöyle devam etti; “Fikirtepe bölgesine Büyükşehir tarafından özel plan yapıldı, yüksek imar verildi. Çok doğru bir karardı bu. Firmalar işlemlere başlamak üzere. Ama anlaşmalar yapıldıktan sonra Büyükşehir’in imar rakamlarıyla oynaması, adil olmadı. Şimdi biz, Fikirtepe'de müteahhitle anlaşmayan, yerini diğer ortaklarla birlikte vermeyen, ada bazında sorun çıkaran yerleri, Bakanlık aracılığıyla çöküntü bölgesi içine almayı ve bu şekilde bu binaları yıkılıp kaldırılmasını temin etmeyi düşünüyoruz. Herkes binasını yenileyecek! Biz kimsye müteahhit önermiyoruz, kimsenin mülkiyet hakkına dokunmuyoruz. Ama yurttaşlar da kendi rantları uğruna başkalarının hakkını engelleyemeyecekler. Bakanlıkla görüştük. Gerekirse Fikirtpe'de de anlaşma olmayan yerlere müdahale edeceğiz.”
KADIKÖYDE DÖNÜŞÜM NEREDEN BAŞLAYACAK?
Kadıköy Belediye Baikanı Selami Öztürk, Kadıköy'de kentsel yenilemenin nasıl ve ne zaman yapılacağını şöyle anlattı: “Kadıköy'de her yerden başlayabilir bu dönüşüm. Şu an dosyalar hazırlanıyor, ön hazırlıkları yapılıyor. Elbette bu iller 1 günde olmaz. Binaların testleri yapılacak, bakanlıktan vize alacak şirketler kurulacak. Yurttaşlar bu şirketlere müracaat edecek. Binalara ilişkin testler yapılacak. O testlerin sonuçları belediyeye gelecek. Belediye de yıkım kararı verip uygulayacak. Sonra yurttaş imar durumu isteyip müteahhite verecek ve yeni bina yapılacak...
Örneğin Kadıköy'de şimdiden anlaşma yapan, 200-300 konutluk bölgeler, yerler var.
İmar müdürlüğümüz çalışmalar yapıyor. Misal Erenköy'ün yüzde 80'inin yenilenmesi gerek. Çünkü hepsi 1985 ve öncesinde yapılmış, hazır beton değil elle karılmış beton kullanılmış. Test yaptırmaya gerek bile yok! Kadıköy’deki toplam 30 bin binanın yaklaşık 15 bini rsikli. Bu kadar binayı birden yıkmak, ilçeyi dev bir şantiyeye çevirmek, yolları kapamak... Bunu yapmak mümkün değil tek seferde, kademeli olarak yapılacak. Böyle bir dönüşüm 5 yılda tamamlanır. Yurttaşlara da yan apartmanları ile birleşmelerini öneriyorum, böylece daha fazla emsal alabilirler. Ayrıca birüz da fedakârlık yapmaları gerek. 100 metrekare yerine 80 metrekarede kalsınlar ama akşamları yastığa başlarını rahat koysunlar...”