Kira artışında yüzde 25 sınırı uzatılacak
Kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlayan düzenleme bir yıl daha uzatılacak. Geçtiğimiz yıl kiracı ve ev sahiplerini karşı karşıya getiren düzenleme bu yıl çözüm olacak mı?
İstanbul başta olmak üzere diğer illerdeki konut ve kira sorunu son yıllarda milyonlarca insanın en önemli problemlerinden birine dönüştü. Fiyatlar neredeyse her gün yükselirken, maaşlı çalışanların İstanbul’da ev kiralaması ve kira bedelini ödemesi imkânsız hale geldi. Vatandaşların yoğun ve talepleri sonrasında geçtiğimiz yıl kira artışlarının yüzde 25 ile sınırlanmasına yönetmelik Resmî Gazete’te yayımlanmıştı. Buna göre, 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenecek konut kira sözleşmelerindeki artış, bir önceki yılın yüzde 25'ini geçemeyecek şekilde düzenlenmişti. Bir yıl süreyle 12 aylık TÜFE ortalaması yerine sabit oranın uygulanacağı düzenleme, kira fiyatlarının düşmemesi nedeniyle bir yıl daha uzatılacak. Düzenlemeyle temmuz ayında yenilenen kira sözleşmelerinde artış oranı yüzde 25’i geçemeyecek. Bu kural bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanacak. Bu oranları geçecek şekilde yapılan sözleşmeler, fazla miktar yönünden geçersiz sayılacak. Söz konusu düzenleme beş yıldan uzun süreli kiraları kapsamayacak. Taraflar, böyle bir ihtimalde kira bedelini rayiç bedele göre ayarlamak için aralarında anlaşamaz ise konut sahibi tespit için dava açabilecek.
FİYATLAR YÜKSELDİ
Peki, Temmuz 2024’te sona ermesi gereken uygulama sorunların çözümü için yeterli olacak mı? Tüketici Birliği Federasyonu'nun araştırmasına göre, kiracılar kira artışına getirilen yasal sınırı biliyorlar ancak yüzde 73,6'sı kiraya verenin baskı ve tacizi nedeniyle bu hakkı kullanamıyor. sahibinden.com'un Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) iş birliğiyle hazırladığı “sahibindex Kiralık Konut Piyasası Görünümü” başlıklı rapordaki veriler de bu görüşü destekliyor. Haziran ayında paylaşılan rapora göre Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı mayıs ayında yüzde 101 oldu. Ülke genelindeki ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı ise 113,2 TL'ye yükseldi. Öte yandan, yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 109,4, Ankara’da yüzde 192,2, İzmir’de ise yüzde 150 oldu. Ortalama kiralık konut ilan m2 fiyatları İstanbul’da 140,2 TL, Ankara’da 93,7 TL, İzmir’de ise 112,5 TL olarak belirlendi. Kiralık konut talebi de başta İstanbul olmak üzere diğer şehirlerde de yükseldi.
“DAVA SAYISI YÜZDE 47 ARTTI”
Sürekli artan fiyatlar yüzünden sağlıklı ve dayanıklı konuttan uzaklaşan İstanbullular için barınma, bir krize dönüşmüş durumda. Yüzde 25 sınırı geçtiğimiz yıl ev sahibi ile kiracıyı karşı karşıya getirirken, kira tespit ve tahliye davalarının da artmasına neden oldu. stanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökce, tahliye davalarının son iki yılda yüzde 47 arttığını belirtti. Gökçe, “2020 yılında 27 bin 430 dava varken 2022 sonunda dava sayısı 42 bin 31'e çıktı. Tahliye davaları, Sulh Hukuk Mahkemeleri'nde açılan davaların yüzde 60'ına yaklaşmış durumda" dedi.
“1 EYLÜL’DE BAŞLIYOR”
Kabine Toplantısı’nın ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, kira sözleşmesinden dolayı artırımın yüzde 25’i geçemeyeceğini ifade ederek, "Zam konusunda yüzde 25 sınırı var. Sözleşme olduğu için yüzde 25’i geçemez. Hukuki bir ihtilaf olur o zaman. Diyelim yüzde 26 yapmak istedi. Kiracı imzalamaz ama. Ev sahibi tahliyeye başvurursa onun da gerekçeleri var. Yüzde 25’lik artışı ödemiyorsa o konuda sıkıntı yok. İhtiyaç nedeniyle tahliye zaten yasada var. Bunu önleyemezsin." dedi.
Tunç, "kira artışı konusunda davaların arttığı"’ iddialarına ilişkin soruya, "Artmış olabilir. Bu kiracıyı koruyan bir şey. Tahliye davası da 1 yılda bitmiyor. Arabuluculuk da 1 Eylül'de başlıyor." ifadelerine yer verdi.